ارائه ۱۶ هزار میلیارد تومان سرمایه‌گذاری در حوزه دانش‌بنیان‌ها

دبیر انجمن صنفی صندوق‌ها و نهادهای سرمایه‌گذاری خطرپذیری کشور از سرمایه‌گذاری ۱۶ هزار و ۱۶۹ میلیارد تومانی در اکوسیستم نوآوری و فناوری کشور در سال ۱۴۰۳ خبر داد و گفت: مجموع سرمایه‌گذاری‌های انجام شده از سوی سکوهای تامین مالی جمعی در سال گذشته ۱۲ هزار و ۸۵۸ میلیارد تومان بوده است.

به گزارش ایسنا، عباسعلی کارشناس در نشست خبری امروز که در محل صندوق نوآوری و شکوفایی برگزار شد، از رونمایی از گزارش سالانه این انجمن در حوزه تامین مالی اکوسیستم نوآوری و فناوری در حاشیه مراسم اختتامیه اعطای جایزه ملی تامین مالی فناوری و نوآوری ایران (INTIFA) در روز ۲۱ مهر جاری خبر داد و گفت: از حدود ۲۰ سال پیش، مجموعه‌ای از نهادهای مالی تخصصی در کشور شکل گرفتند که وظیفه آنها ارائه خدمات به زیست‌بوم نوآوری، فناوری و شرکت‌های دانش‌بنیان است. مهمترین این نهادها، شرکت‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر (ونچر کپیتال یا VC) و صندوق‌های پژوهش و فناوری هستند.

وی افزود: این نهادهای مالی تخصصی از سال ۱۳۹۱ گرد هم آمدند و یک انجمن صنفی تشکیل دادند تا مطالبات صنفی خود را پیگیری کنند. این مجموعه، امروز با عنوان "انجمن صنفی سرمایه‌گذاری خطرپذیر کشور" فعالیت می‌کند.

وی یادآور شد: در سال ۱۴۰۳، تعداد اعضای این انجمن که نهادهای مالی تخصصی در حوزه نوآوری و دانش‌بنیان محسوب می‌شوند، به ۱۶۴ عضو رسیده است. مجموع سرمایه ثبت‌شده این اعضاء بیش از ۱۷ هزار میلیارد تومان است. البته این عدد صرفاً سرمایه رسمی ثبت‌ شده است و دارایی‌های واقعی اعضاء، به دلیل املاک، سهام و دارایی‌های غیرنقدی، بیش از این رقم برآورد می‌شود.

این کارشناس با تاکید بر اینکه انجمن از ۱۰ سال گذشته تاکنون، هر سال گزارشی از عملکرد اعضای خود در حوزه تأمین مالی نوآوری و فناوری منتشر می‌کند، ادامه داد: این گزارش‌ها در ابتدا در سه بخش اصلی «تسهیلات»، «ضمانت‌نامه» و «سرمایه‌گذاری» ارائه می‌شد، اما در گزارش سال ۱۴۰۳، دو بخش جدید نیز اضافه شد و بر این اساس تا تعداد بخش‌های این گزارش به پنج بخش رسید.

دبیر انجمن صنفی صندوق ها و نهادهای سرمایه گذار خطرپذیر کشور اضافه کرد: ۵ بخش گزارش امسال شامل «سرمایه‌گذاری»، «تسهیلات»، «ضمانت‌نامه»، «ارزش‌گذاری» و «تأمین مالی جمعی» می‌شود. این پنج بخش در واقع نشان‌دهنده خدماتی است که نهادهای مالی تخصصی به شرکت‌های دانش‌بنیان و فناور ارائه می‌دهند.

وی با تاکید بر اینکه این گزارش حاوی داده‌های ارزشمندی برای سیاستگذاران است که می‌تواند برای تحلیل وضعیت تأمین مالی در زیست‌بوم نوآوری مورد استفاده قرار گیرد، خاطرنشان کرد: در سرفصل سرمایه‌گذاری خطرپذیر، مجموع قراردادهای سرمایه‌گذاری اعضای انجمن در سال ۱۴۰۳ به ۱۶۹ هزار میلیارد تومان رسیده است. از این رقم، ۱۱ هزار و ۴۳۶ میلیارد تومان به‌ صورت سرمایه‌گذاری مستقیم انجام شده است؛ به این معنا که نهادهای مالی در شرکت‌های دانش‌بنیان و نوآور سهام خریداری کرده و در مقابل آن سرمایه تزریق کرده‌اند.

وی افزود: ۳۴۸۲ میلیارد تومان از سرمایه‌گذاری‌ها به‌ صورت سرمایه‌گذاری در پروژه‌ها بوده است؛ یعنی بدون تملک سهام، در سود و زیان پروژه‌ها مشارکت کرده‌اند. همچنین، هزار میلیارد تومان سرمایه‌گذاری غیرمستقیم نیز توسط اعضای انجمن انجام شده که از طریق ایجاد نهادهای مالی ثانویه و تخصصی صورت گرفته است.

وی با تاکید بر اینکه میزان سرمایه‌گذاری انجام‌ شده توسط اعضای انجمن در سال ۱۴۰۳ نسبت به سال قبل، رشد ۵۰۵ درصدی داشته است، افزود: بر این اساس، سال ۱۴۰۲ این رقم ۱۰ هزار و ۹۲۲ میلیارد تومان بود و امسال به ۱۶ هزار و ۱۶۹ میلیارد تومان افزایش یافته است.

وی خاطرنشان کرد: ۸۰ درصد مالکیت ۱۶۴ نهاد عضو انجمن در اختیار بخش خصوصی است و تنها ۲۰ درصد به بخش دولتی تعلق دارد. بنابراین، بخش عمده این نهادها به‌صورت خصوصی و غیردولتی اداره می‌شوند.

وی با اشاره به بخش تسهیلات گفت: در سال ۱۴۰۳، اعضای انجمن در مجموع ۸۳۷۶ میلیارد تومان تسهیلات به شرکت‌های فناور و نوآور پرداخت کرده‌اند که نسبت به سال قبل رشد ۴۳ درصدی را نشان می‌دهد.

وی افزود: ۸۲ درصد از این تسهیلات تنها با دریافت چک یا سفته به‌عنوان ضمانت ارائه شده است و اغلب با فرآیندهای ساده و تسهیل‌شده پرداخت شده‌اند. همچنین، ۷۴ درصد از مجموع این تسهیلات از نوع تسهیلات جاری بوده‌اند.

وی به آخرین وضعیت اعطای ضمانت نامه به شرکت های دانش بنیان اشاره کرد و ادامه داد: در حوزه ضمانت‌نامه نیز، به‌ واسطه مصوبات قانونی سال‌های اخیر، صندوق‌های پژوهش و فناوری توانسته‌اند با استناد به قوانین جهش دانش‌بنیان و ماده ۱۰۰ برنامه سوم توسعه، مجوز صدور ضمانت‌نامه را دریافت کند.

دبیر انجمن صنفی صندوق‌ها و نهادهای سرمایه‌گذاری خطرپذیر کشور گفت: با توجه به مصوبات قانونی، صندوق‌های پژوهش و فناوری امکان صدور ضمانت‌نامه را پیدا کردند و همچنین بر اساس آیین‌نامه تضمین معاملات دولتی، طی پنج سال اخیر رشد قابل توجهی در حجم ضمانت‌نامه‌های صادرشده توسط این صندوق‌ها مشاهده می‌شود.

وی افزود: در سال ۱۴۰۲ مجموعاً ۲۰ همت ضمانت‌نامه توسط صندوق‌های پژوهش و فناوری که از اعضای انجمن هستند، صادر شد و در سال ۱۴۰۳ این رقم با رشد ۲۲۰ درصدی به ۴۵ هزار و ۱۵۳ میلیارد تومان رسیده است.

دبیر انجمن صنفی صندوق ها و نهادهای سرمایه گذاری خطر پذیر تأکید کرد: نکته بسیار مهم در زمینه صدور ضمانت‌نامه‌ها این است که ۹۰ درصد از ضمانت‌نامه‌های صادرشده توسط اعضای انجمن تنها با دریافت چک یا سفته صادر شده است؛ یعنی در ساده‌ترین و تسهیل‌ شده‌ترین حالت ممکن، شرکت‌های نوآور و فناور توانسته‌اند از این ابزار استفاده کنند و در برابر نظام مالی سنتی کشور مورد حمایت قرار گیرند.

به گفته‌ی وی، ۱۶ درصد از کل ضمانت‌نامه‌های صادر شده، از نوع ضمانت‌ نامه‌های تعهد پرداخت بوده است که بالاترین میزان ریسک را برای اعضای انجمن به همراه داشته و در واقع، این نوع ضمانت‌نامه‌ها معادل وام‌دهی مستقیم محسوب می‌شود.

کارشناس ادامه داد: در حوزه ارزشگذاری دارایی‌ها و سهام شرکت‌ها نیز اعضای انجمن در سال ۱۴۰۳ مجموعاً ۱۵۵ پروژه ارزشگذاری را اجرا کرده‌اند. ارزش کل دارایی‌ها و سهام ارزیابی‌شده در این پروژه‌ها بالغ بر ۳۱ هزار و ۵۴۴ میلیارد تومان بوده است.

وی در ادامه به موضوع تأمین مالی جمعی اشاره کرد و گفت: همان‌طور که مستحضر هستید، تأمین مالی جمعی از سال ۱۳۹۹ با مجوز فرابورس به‌صورت رسمی آغاز به کار کرد. در سال ۱۴۰۳ تعداد ۴۳ سکوی دارای مجوز تأمین مالی جمعی فعال بودند که رشد چشمگیری را در این ابزار شاهد بودیم.

وی توضیح داد: در سال ۱۴۰۲، میزان منابع مالی که از طریق سکوهای تأمین مالی جمعی برای پروژه‌ها جمع‌آوری شده بود، ۳ هزار و ۸۰۳ میلیارد تومان بود و این رقم در سال ۱۴۰۳ با رشد تقریباً چهار برابری به ۱۲ هزار و ۸۵۸ میلیارد تومان رسید. از این رقم، حدود یک‌چهارم یعنی نزدیک به ۲۵ درصد، به طرح‌های شرکت‌های دانش‌بنیان اختصاص داشته است.

کارشناس خاطرنشان کرد: تعداد مشارکت‌ کنندگانی که در فرآیند تأمین مالی جمعی شرکت کرده و منابع مالی لازم را برای پروژه‌ها فراهم کردند، ۱۳۵ هزار نفر بوده است. به طور میانگین، هر طرح تأمین مالی جمعی حدود ۱۷۵ مشارکت‌کننده داشته است.

به گفته‌ وی جزئیات دقیق‌تری از نسبت تضامین، ترکیب منابع مالی و سهم هر بخش از تأمین مالی در گزارش ملی «تأمین مالی نوآوری و فناوری کشور» که در تاریخ ۲۱ مهرماه رونمایی خواهد شد، منتشر می‌شود.

وی خاطرنشان کرد: در گزارش امسال، چند پیوست مهم نیز به سند اصلی اضافه شده تا تصویر جامع‌تری از فضای تأمین مالی زیست‌بوم نوآوری کشور ارائه شود. این پیوست‌ها شامل عملکرد شتاب‌دهنده‌ها در جذب منابع مالی، عملکرد فرابورس در پذیرش شرکت‌های دانش‌بنیان و انتشار اوراق، عملکرد معاونت علمی در حوزه اعتبار مالیاتی و عملکرد صندوق نوآوری و شکوفایی در ارائه تسهیلات و ضمانت‌نامه‌ها است.

وی گفت: این پیوست‌ها به صورت کامل به انتهای گزارش انجمن افزوده شده تا سیاستگذاران بتوانند بر اساس آن، تصمیمات دقیق‌تری در حوزه تأمین مالی نوآوری اتخاذ کنند.