پیشنهادهای ایران و ترکیه به هم

معاون فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در دیدار با سفیر ترکیه در ایران گفت: در امتداد حضور ترکیه در نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران در سال ۲۰۲۵ آماده‌ایم‌ میزبان این کشور به‌عنوان مهمان ویژه نمایشگاه کتاب تهران در سال ۲۰۲۶ باشیم. سفیر ترکیه هم گفت: این پیشنهاد را به مسئولان در ترکیه منتقل می‌کنم. همچنین پیشنهاد این را که میزبان ایران به عنوان مهمان ویژه در نمایشگاه کتاب در استانبول یا آنکارا باشیم مطرح می‌کنم.

به گزارش ایسنا به نقل از روابط عمومی معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، محسن جوادی، معاون امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، امروز (چهارشنبه، ۲۱ آبان ۱۴۰۴) با حجابی کرلانگیچ، سفیر ترکیه در ایران، دیدار و گفت‌وگو کرد. در این دیدار ایوب دهقان‌کار، مشاور علمی، فرهنگی و مدیریتی معاون امور فرهنگی و تعدادی از کارشناسان فرهنگی ایران و ترکیه حضور داشتد.

زبان فرهنگ بالاتر از زبان سیاست است

محسن جوادی در ابتدای این دیدار به اهمیت توجه به موضوعات فرهنگی پرداخت و گفت: زبان فرهنگ بالاتر از زبان سیاست است و از آنجا که به معنویت و جنبه‌های روحی انسان نزدیک‌تر است پذیرش آن هم عمومی‌تر و راحت‌تر است و می‌تواند نقطه وفاقی باشد برای تعالی انسان‌ها و شروعی است برای فعالیت‌های مشترک فرهنگی.

او در ادامه با اشاره به زمینه‌های مشترک فرهنگی برای همکاری بین دو کشور، اظهار کرد: در سفری که اخیرا دکتر صالحی به ترکیه داشتند، پیشنهادهایی مطرح شد که قابل تامل است؛ مانند پیشنهاد ایجاد راه فرهنگ خوی تا قونیه که زمینه خوبی برای گسترش فضای گردشگری معنوی و فلسفی بین دو کشور است و تاریخ‌ها را به‌هم پیوند می‌دهد.

جوادی با بیان اینکه موضوعی که بیشتر به حوزه معاونت فرهنگی مربوط می‌شود در حوزه کتاب و نشر است، گفت: من از علاقه شخصی شما به کتاب و پژوهش‌هایی که در حوزه زبان و ادبیات فارسی و ترکی داشتید، اطلاع دارم و آن را فرصت خوبی می‌دانم که بتوانیم فعالیت‌های جدی مشترکی در حوزه کتاب داشته باشیم. به نظر می‌رسد نسل جوان ترکیه و ایران خیلی فرصت نداشته که به کتاب‌های غنی تاریخی و ادبی مراجعه کنند. در این زمینه می‌توانیم با انتشار گزیده کتاب‌های ادبیات کلاسیک ایران در ترکیه و برعکس، امکان آشنایی با این حوزه را افزایش دهیم. با توجه به اینکه اخیرا نشر ترکیه خیلی رشد کرده و کارهای تصحیحی که راجع به کتاب‌های تاریخی ما انجام می‌دهند بسیار قابل توجه است. فرصت خوبی است که برای نسل جوانمان تاریخ گذشته را بیان کنیم.

معاون امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی یادآوری کرد: البته بخشی از کار هم مربوط به ادبیات معاصر است. مردم ایران علاقه زیادی به رمان‌ها و کتاب‌های داستان‌ ترکی دارند. شما حتما از میزان چاپ کتاب‌های داستان ترکی در ایران خبر دارید و کتاب‌های داستان ایرانی هم متقابلا در ترکیه ترجمه و چاپ شده است. اینکه این ارتباط در حوزه داستان‌های معاصر ایجاد شده خوب است. ما نمی‌خواهیم فقط در گذشته بمانیم و باید به آثار معاصر هم بپردازیم.

جوادی در ادامه به نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران اشاره کرد و گفت: معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، مسئول برگزاری این نمایشگاه است و با توجه به اینکه امسال سال فرهنگی ایران و ترکیه بود اما به دلایل مختلف تعدادی از برنامه‌هایی را که درنظر داشتیم نتوانستیم اجرا کنیم ولی در این راستا آمادگی داریم در صورتیکه ترکیه هم تمایل داشته باشد در سال۲۰۲۶ میزبان ترکیه به عنوان مهمان ویژه نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران باشیم و متقابلا ما هم مهمان ویژه نمایشگاه کتاب ترکیه ۲۰۲۶ باشیم. حسنش این است که در امتداد مهمان ویژه ۲۰۲۵ است و کارهایی را که انجام نشده می‌توانیم اجرا کنیم. اگر هم امکانش نبود در سال‌ ۲۰۲۷ می‌توانیم میزبان ترکیه باشیم.

او  در ادامه سخنانش بیان کرد: همانطور که می‌دانید سازمان کنفرانس اسلامی امسال را هزار و پانصدمین سال تولد پیامبر رحمت(ص) اعلام کرده و از کشورهای اسلامی خواسته در این زمینه فعالیت‌هایی انجام دهند. باتوجه به اینکه در ترکیه میراث غنی راجع به شعر و ادبیات مربوط به پیامبر رحمت (ص) وجود دارد، می‌توانیم برنامه مشترکی در این حوزه داشته باشیم و پیامبر رحمت (ص) می‌تواند نقطه وحدتی بین مسلمانان باشد.

جوادی همچنین تصریح کرد: نکته بعدی این است که امروزه بسیاری از کشورهای جهان با چالش‌های اجتماعی و زیست‌محیطی درگیر هستند. با توجه به اینکه شما در فضای دانشگاهی فعالیت دارید، می‌توانیم در دانشگاه‌ها فضایی ایجاد کنیم برای گفت‌گوهای فرهنگی بین دانشجویان و جوانان تا درباره این موضوعات صحبت کنند و راه حلی برای آینده پیدا کنند.

از نظر فرهنگ و زبان از هم جدا نیستیم

سفیر ترکیه در ایران نیز در این دیدار به اهمیت مساله فرهنگ پرداخت و گفت: فرهنگ برای من خیلی اهمیت دارد چون تخصص من در این حوزه است. من ۱۰ سال در انجمن نویسندگان ترکیه کار کردم و پنج سال رئیس این انجمن بودم و در نمایشگاه‌های کتاب مختلفی شرکت کردم. همچنین باتوجه به فعالیتی که در دانشگاه دارم در طول سال‌های گذشته زمانی که روابط ایران و ترکیه از راه سیاست کدر می‌شد ما با سفارتخانه و رایزن فرهنگی ایران در ترکیه همکاری داشتیم و برنامه‌هایی در زمینه فرهنگ، ادبیات، شعر، هنر و موسیقی برگزار می‌کردیم. مثلا در سال ۱۳۸۸ کنگره حافظ را برگزار کردیم و بعد از آن هم درباره خیام و سعدی و ... برنامه‌هایی داشتیم.

حجابی کرلانگیچ با تاکید بر اینکه ما از نظر فرهنگ و زبان از هم جدا نیستیم، توضیح داد: زبان، از نظر ریشه‌ها و اصطلاحات و رسوم مشترک است منتها یکی به ترکی بیان می شود و یکی به فارسی. به نظر من همه برنامه‌هایی که اشاره کردید اگر سعی کنیم، انجام‌شدنی است، ما پیشنهادهای شما را به مسئولان در ترکیه انتقال می‌دهیم. متاسفانه در ایران هنوز رایزن فرهنگی نداریم، بی‌شک حضور رایزن فرهنگی برای پیشبرد این برنامه‌ها خیلی موثر است.

او افزود: چند روز پیش با بنیاد علوی در تهران ملاقات داشتم. آنها تاکید داشتند درباره پیامبر اسلام می‌توانیم برنامه‌های مشترکی داشته باشیم؛ مثلا کتابی دوجلدی درباره مرثیه‌های اهل بیت در ترکیه چاپ شده و همه اشعاری را که درباره اهل بیت در ترکیه سروده شده جمع‌آوری کرده‌اند. ما می‌توانیم در حوزه مرثیه‌های عربی، فارسی و ترکی برنامه‌های مشترکی داشته باشیم. در سال پیامبر رحمت (ص) هم می‌توانیم در همین ماه‌های آخر سال برنامه‌ای در این زمینه داشته باشیم.

حجابی کرلانگیچ نمایشگاه کتاب تهران را در مقایسه با سایر نمایشگاه‌های جهان بسیار بزرگ و ارزشمند دانست و گفت: من سعی می‌کنم هر سال در این نمایشگاه شرکت کنم. من شخصا معتقدم خیلی خوب است مهمان ویژه ۲۰۲۶ نمایشگاه کتاب تهران باشیم و این پیشنهاد را به مسئولان در ترکیه منتقل می‌کنم. همچنین پیشنهاد این را که میزبان ایران به عنوان مهمان ویژه در نمایشگاه کتاب در استانبول یا آنکارا باشیم هم مطرح می‌کنم.

او افزود: در ترکیه کتاب‌های زیادی درباره فرهنگ و ادبیات ایران ترجمه و چاپ می‌شود. بنده هم با اساتید حوزه شعر در ایران مشورت کردم و ۱۰ سال پیش درباره شعر معاصر فارسی کتابی چاپ کردم که در ترکیه خیلی از این کتاب استقبال شد. ما بیشتر تمایل داریم که ادبیات کلاسیک فارسی در ترکیه مطرح شود، دانشگاهیان می‌خواهند درباره صائب تبریزی و دیگر بزرگان بیشتر کار کنند اما هنوز در این حوزه‌ها خیلی کار نشده است. با اینکه ترجمه کتاب‌هایی مانند دیوان حافظ، بوستان، گلستان و مثنوی معنوی و ... بیشتر در ترکیه منتشر شده ولی در حوزه سایر بزرگان شعر و ادب پارسی مانند صائب تبریزی باید کارهای مشترک بیشتری انجام دهیم. در حوزه ادبیات کلاسیک ترکیه هم در ایران خیلی کار نشده و تمایل داریم در این زمینه‌ها بیشتر کار شود و ادبیات کلاسیک ترکیه و ایران هم شناخته شود.

سفیر ترکیه همچنین گفت: برقراری فضای گفت‌وگوهای فرهنگی بین دانشجویان در دانشگاه‌ها هم پیشنهاد خوبی است و این پیشنهاد را به مسئولان در ترکیه منتقل می‌کنم. می‌توانیم درباره مسائل خانواده، محیط زیست، آب و خشکسالی از نظر فرهنگی گفت‌وگو کنیم.

ایوب دهقانکار، مشاور علمی، فرهنگی و مدیریتی معاون امور فرهنگی، نیز در ادامه این دیدار پیشنهادهایی درباره فلوشیپ کتاب تهران و گسترش همکاری‌های فرهنگی بین ایران و ترکیه مطرح کرد.