| |
آتش‌سوزی‌هایی که احیای جنگل‌ها را برای سال‌ها به تعویق می‌اندازد
فرهادی مسعودی، جنگلبان و راوی مستند «همسایه‌های خوب»، با اشاره به وقوع همزمان آتش‌سوزی‌های متعدد در نقاط مختلف، این حوادث را "عمدی" و با "هدف" خواند و تاکید کرد: این آتش‌ها نهال‌های جوانی را که قرار است جایگزین درختان ریشه‌کن شوند، کاملاً نابود می‌کنند و احیای جنگل را برای سال‌ها به تعویق می‌اندازند.
به گزارش ایسنا، جنگل‌های هیرکانی، یکی از قدیمی‌ترین و باارزش‌ترین اکوسیستم‌های طبیعی جهان است که از بیستم آبان ماه در منطقه حفاظت‌شده «چهارباغ» در مازندران آتش سوزی‌اش آغاز شد و با ادامه پیدا کردن آن به یکی از بحران‌های ملی تبدیل شد.
از این رو به سراغ فرهادی مسعودی -جنگلبان و راوی مستند «همسایه‌های خوب»- رفتیم. مستندی که چندی پیش با هدف توجه به گونه‌های گیاهی جنگل‌های هیرکانی به ویژه درختان سرخدار ساخته شده است.
وی در تشریح وضعیت کنونی آتش‌سوزی‌ها در جنگل‌های هیرکانی گفت: الان چندین نقطه آتش‌سوزی داریم. مثلاً در علی‌آباد، یکی دوشب پیش بود که خاموش شد و یکی هم پریشب که در همان دوساعت اول مهارش کردند.
وی با اشاره به سختی اطفای حریق در مناطق صعب‌العبور، خاطرنشان کرد: در جاهایی مثل جنگل‌های الیت مازندران که صخره‌ای است، کارمان سخت می‌شود و نمی‌توانیم به موقع برسیم، آنجا آتش فرصت می‌کند درختان اطراف را کاملاً بسوزاند.
این جنگلبان به گونه‌های در معرض خطر اشاره کرد و توضیح داد: از گرگان به سمت غرب، درختان راش در معرض آسیب هستند و از سمت شرق، گونه‌های ارزشمندی مثل نَمدار، افرا، بلوط و به ویژه سرخدار که به دلیل سوزنی‌برگ بودن و اشتعال‌پذیری بالا در خطر بیشتری قرار دارد.
مسعودی با هشدار درباره پیامدی که کمتر به آن پرداخته شده، گفت: وقتی آتش نهال‌های دو-سه ساله را می‌سوزاند، یعنی نسل آینده‌ای که قرار است جای درختان شکسته یا ریشه‌کن شده را بگیرد، از بین رفته است. این پروسه جایگزینی سال‌ها طول می‌کشد و در این فاصله، محوطه خالی توسط گونه‌های کم‌ارزش‌تری مثل تمشک و ولیک پر می‌شود.
وی تاکید کرد: همه پوشش گیاهی ارزشمندند، اما رشد یک درخت صنعتی مثل بلوط برای اکوسیستم و اقتصاد، بسیار بهتر از رویش یک بوته ولیک است.
مسعودی با بیان اینکه روش‌های کنونی حفاظت کافی نیست، راه حل اصلی را "تغییر نگاه" مردم دانست و گفت: من به تجربه ثابت کرده‌ام که تا وقتی مردم جنگل و محیط زیست را از خود ندانند، با جریمه کردن فقط می‌توانی جلوی تعداد محدودی را بگیرید. اما وقتی نگاه مردم عوض شود و ماهیت و هویت درخت را درک کنند، خودشان به سمتی می‌روند که مراقب باشند.
وی با اشاره به تاثیر مستند «همسایه‌های خوب» در آگاهی‌بخشی، اظهار کرد: این مستند خوب است اما کافی نیست. ما نیاز به برنامه‌های آموزشی تخصصی‌تر داریم؛ برنامه‌ای مثل "لمس طبیعت" که روابط پنهان درختان با هم و خانواده‌شان را نشان می‌دهد. مردم باید بدانند درخت فقط برای اکسیژن نیست، بلکه یک موجود زنده با تاریخچه است.
این جنگلبان با اشاره به تاریخچه همزیستی انسان و جنگل، گفت: کنار یک بلوط ۱۲۰۰ ساله، آثار خانه‌های ۸۰۰ ساله را می‌بینیم. آن انسان‌ها با درختان همراه بودند و از آنها استفاده می‌کردند، اما مراقبشان هم بودند. مشکل امروز ما این است که مردم را در تقابل با جنگل قرار داده‌ایم.
مسعودی خطاب به جوامع محلی و بهره‌برداران از جنگل گفت: شما که فکر می‌کنید جنگل مال شماست و حق دارید از آن استفاده کنید، این را هم بپذیرید که حفاظت از آن هم وظیفه شماست. اگر منفعتی از جنگل می‌برید، چه مادی و چه معنوی، باید پای حفاظت از آن هم بایستید. وقتی آتش‌سوزی می‌شود، اگر بومیان کمک نکنند، ما با این تعداد نیرو و امکانات کم هرگز نمی‌توانیم به تنهایی از پس آن بربیاییم. نجات هیرکانی در گرو همراهی مردم با ماست.
