ارمغان ناخوشایند مسافران نوروزی

سرویس اجتماعی فردا؛ بشیر قلی زاده سرچشمه: بهار فصل همراهی با طبیعت و محیط زیست است، اما اگر تجربه سال‌های گذشته از سفرهای نوروزی را به یاد بیاوریم می‌بینیم که تاکنون رفتار ما با آغاز فصل بهار نه تنها در جهت دوستی با طبیعت نبوده بلکه جلوه‌ای از رفتار خصمانه درمقابل طبیعت است. توجه به مقوله محیط زیست و اهمیت آن در زندگی امروز نسل بشر امری است که نمی توان از آن به سادگی گذشت. اهمیت فرهنگسازی در این مقوله در ایران وظیفه ای است که باید به جد به آن پرداخت. در غیر این صورت در آینده ای نه چندان دور محیط زیستی در ایران باقی نخواهد ماند که از آن حفاظت شود. در اصل پنچاه قانون اساسی ایران نیز حفظ و حراست از محیط زیست به آن اشاره شده است.
 
 
انبوه زباله‌ها، آب‌های آلوده، شاخه‌های شکسته و مراتع سوخته که هر سال پس از پایان تعطیلات نوروزی در سراسر کشور شاهد آن هستیم تنها نمونه کوچکی از نتیجه رفتار ما با محیط زیست است؛ در حالی که می‌توان با رعایت نکاتی کوچک ضمن حفظ میراث گران‌بهای طبیعت کشور، سفر نوروزی دلپذیرتری را تجربه کرد. 
 
از آنجایی که هفتاد درصد سطح کره زمین را دریاها پوشانده اند و زمانی مردم بر این باور بودند که وسعت دریاها اجازه می دهد که آلودگی های ایجاد شده توسط انسان ها عملا توسط دریاها پاکسازی شود. همچنین تصور می شد دریاها منبعی بی پایان برای ماهیگیری و صید دیگر جانداران هستند. دریاها بر خلاف خشکی ها که پدیده مالکیت خصوصی قرن ها در آن جا افتاده، مناطق آزاد متعلق به همه تلقی می شدند.


 
اما امروزه که شهرهای ساحلی جهان میلیون ها نفر جمعیت دارند، بیش از ۴۰ درصد از جمعیت زمین در کنار دریاها زندگی می کنند و میزان آلودگی هایی که وارد دریا می شود، به شدت افزایش یافته دیگر نمی توان دریاها را مناطق آزاد دانست و آنها را آلوده به انواع سموم و فضولات کرد و انتظار داشت که وضع طبیعی حیات حفظ شود.
 
برنامه محیط زیست سازمان ملل در گزارشی اعلام کرده است ۱۵۰ منطقه مرده در دریاها و اقیانوس های جهان وجود دارد که در آنها به دلیل آلودگی به نیتروژن ناشی از کودهای شیمیایی و فضولات صنعتی، اکسیژن آب شدیدا کاهش یافته و در نتیجه حیات در آن مناطق از بین رفته است.


 
می‌توان با در نظر گرفتن چند نکته کوچک تا حد ممکن از تخریب محیط زیست جلوگیری کرد:

اطلاعات بهداشتی و زیست محیطی مربوط به هر منطقه‌ای را که به آن وارد می‌شوید از مقامات و افراد محلی یا راهنمای تور و مدیر تفرجگاه‌ها کسب کنید.
 
به درختان آسیب نرسانید و به کودکان خود بیاموزید که گیاهان را نوازش کنند و هرگز به شاخه ها و تن آن‌ها آسیب نرسانند؛ قطع درختان جهت تهیه سوخت موجب تشدید خطر فرسایش خاک و از بین رفتن زیبایی منطقه می‌شود.

 از صابون‌ها و مواد پاک کننده قابل تجزیه در محیط زیست استفاده شود و همچنین از رها کردن زباله‌ها و پسمانده مواد غذایی مورد استفاده در سفر در محیط خودداری کنید؛ به یاد داشته باشید که با حجم سفرهای نوروزی اگر هرکس تنها یک تکه آشغال در طبیعت بیندازد تا پایان نوروز چه اندازه خواهد شد.

از آلوده کردن آب‌های سطحی خودداری و از مناطق تعیین شده برای شنا در شهرهای ساحلی استفاده کنید.
 
اگر گروهی سفر می‌کنید، بخشی از کار شما می‌تواند راه انداختن جنبش‌های زیست محیطی باشد. ما می‌توانیم طبیعت را آلوده نکنیم، اما مهم تر از آن می توانیم طبیعت آلوده راپاکسازی کنیم. اگر هر کسی تنها یک کیسه از این زباله‌ها را جمع کند چشم انداز گردشگاه‌های ما دگرگون می‌شود. البته یادمان باشد، رعایت موارد بهداشتی مانند پوشیدن دستکش یا ماسک در هنگام گردآوری زباله‌های زیست محیطی الزامی است.
 
هنگامی که در کنار رودها و دشت‌ها زیرانداز و سفره پهن می‌کنید، مراقب رُستنی‌های زیرپای خود باشید.

به کودکان خود یادآوری کنید، جانوران اگر کوچک و ناتوان هستند، باید در پناه ما باشند، اگر نیرومند هستند باید از نزدیکی به آن‌ها پرهیز کرد. سنگ پرانی به پرندگان، لگدکوب کردن حشره‌هایی که روی زمین بار خود می‌برند، آسیب رساندن به آشیانه‌های طبیعی جانوران همگی جانور آزاری است و هیچ انسانی با عقل سلیم آن را توصیه نمی‌کند.

از بلند کردن صدای بلندگوهای پخش کننده‌هایی که سبب آلودگی صوتی می‌شوند بپرهیزید. این کار ممکن است آرامش مردم بومی یا مسافران دیگران را به هم بریزد و کودکان خردسال ما را آشفته کند. لازم است همیشه یک کیسه هممراه خود داشته باشیم و زباله‌های تجزیه نشدنی(مواد پلاستیکی، نایلون، شیشه، قوطی) را در آن بریزیم و به محلهای جمع آوری زباله در شهر برسانیم. زباله‌های تجزیه شدنی را مانند پس مانده غذایی، پوست میوه‌ها اگر در مسیرهای عمومی است، دفن کنیم و اگر در مسیرهای کم رفت و آمد است دورازچشم دیگران در دسترس پرندگان و چرندگان قرار دهیم.

 سعی کنید برای گرم کردن غذا وتهیه چای از گاز کوچک سفری استفاده کنید و اگر ملزم به روشن کردن آتش شدید در مکانهای جدید و نو آتش روشن نکنید زیرا پوشش گیاهی آن قسمت از بین می‌رود.

از بیراهه رفتن و میانبرزدن در مسیرهای عمومی خودداری کنید تا کمترین آسیب به دامنه وارد شود.

با متجاوزان به محیط های طبیعی برخورد کنید و درنگهداری واحیای بقایای طبیعی کشور بکوشید. از نوشتن یادگاری روی سنگها و دیوار پناهگاه‌ها و نازیبا کردن کوهستان خودداری کنید. در روز طبیعت، تا حد امکان از غذاهای آماده که نیازمند پخت مجدد نیست به همراه داشته باشید. در صورت نیاز به آتش، حتی الامکان از ذغال آماده استفاده کنید حتماً خاکستر آتش را نیز با آب و خاک خاموش کنید.

در صورت مواجه شدن با هر گونه حریق در جنگل نسبت به خاموش کردن آن اقدام و یا با مراکز آتش نشانی، محیط زیست و منابع طبیعی تماس گرفته و موضوع را گزارش کنند. شماره 1504 را به یاد داشته باشید در صورت هرگونه تخریب در عرصه‌های منابع طبیعی ماموران یگان حفاظت منابع طبیعی را خبر کنید.

به هیچ عنوان وارد مناطق حفاظت شده نشوید این مناطق از نظر تنوع زیستی آسیب پذیری بیشتری داند. ماهی‌های قرمز را در آب‌های جاری رها نکنید این ماهی‌ها گونه‌های بومی کشور را از بین می‌برند. از جایگاه‌های مخصوص اسکان مسافران که توسط شهرداری‌ها تهیه شده است، استفاده کنید. هر مکانی را به گونه‌ای ترک کنید که گویی هرگز به آن منطقه نرفته‌اید.
 
با رعایت نکات ذکر شده بالا می توان قدمی هر چند کوچک در حفظ محیط زیست برداشت.