روزنامه دنیای اقتصاد: بحران سوریه در حالی وارد پنجمین سال خود شده است که بازیگران تاثیرگذار منطقه‌ای و بین‌المللی همچنان به جمع‌بندی و فهم مشترکی از راه‌حل خروج از وضعیت موجود در این کشور دست نیافته‌اند. در این میان تلاش‌های دیپلماتیک برای پایان دادن به ناآرامی در سوریه که تاکنون حدود 470 هزار کشته و حدود 2 میلیون زخمی بر جای گذاشته، با وجود ناکامی همچنان ادامه دارد.

در چنین شرایطی دومین سفر نماینده دبیرکل سازمان ملل در امور سوریه به تهران در حالی صورت می‌گیرد که صحنه میدانی سوریه شاهد تحولات جدی و تعیین‌کننده است که بر روند تحولات و نگاه بازیگران این بحران تاثیر گذاشته است. استفان دی میستورا، نماینده دبیرکل سازمان ملل متحد در امور سوریه ظهر دیروز به تهران آمد تا با برخی مقامات ایرانی از جمله وزیر امور خارجه و معاون عربی-آفریقای این وزارتخانه دیدار داشته باشد.

پیشتر و در 24 فروردین‌ماه امسال، استفان دی میستورا در سفر به تهران با مقامات عالی رتبه ایران دیدار و رایزنی کرد. این دیپلمات سوئدی- ایتالیایی هدف از این سفر را اطمینان یافتن از «همکاری و هم‌گامی مقامات ایرانی با طرح روسیه- آمریکا(همکاری اطلاعاتی واشنگتن و مسکو، عملیات امدادرسانی در سوریه و ایجاد چند مسیر برای خروج غیرنظامیان و شبه‌نظامیان مسلح از استان حلب)» عنوان کرد؛ طرحی که هفته گذشته در مسکو تهیه شده است.

تاکنون تلاش‌های نمایندگان دبیرکل سازمان ملل در امور سوریه (در گذشته کوفی عنان و اخضر ابراهیمی و امروز دی‌میستورا) جهت دستیابی به تفاهمی مشترک میان طرفین درگیر در بحران این کشور بی‌نتیجه بوده و در این میان نقش برخی بازیگران منطقه‌ای و بین‌المللی در به نتیجه نرسیدن مذاکرات سیاسی پررنگ بوده است. بسیاری از کارشناسان، سفر نماینده دبیرکل سازمان ملل به تهران را بی‌ارتباط با وقوع سه تحول میدانی جدید از جمله کنترل حلب توسط ارتش سوریه، زمزمه‌های اعلام آتش‌بس جدید و جدایی جبهه النصره از القاعده نمی‌دانند. جمهوری اسلامی ایران از همان ابتدای درگیری‌ها در سوریه خواهان گفت‌و‌گوی سوری -سوری بود و تنها راه برون رفت از بحران سوریه را از طریق راه‌حل‌های سیاسی عنوان کرده و بر این راهبرد خود همچنان اصرار دارد.

دیدار با جابری‌انصاری

همچنین نماینده ویژه دبیرکل سازمان ملل در امور سوریه ظهر دیروز با معاون عربی و آفریقای وزارت خارجه دیدار کرد. در دیدار استفان دی‌میستورا با حسین جابری‌انصاری در ارتباط با بحران سوریه و مذاکرات صلح این کشور رایزنی و گفت‌وگو شد. حساب توییتری دفتر سازمان ملل در ژنو با انتشار عکسی از دیدار دی‌میستورا با حسین جابری‌انصاری، از دیدار این دو دیپلمات در تهران خبر داد.نماینده دبیرکل پیش از این در 24 فروردین‌ماه سفری به تهران داشت و در این سفر با حسین امیرعبداللهیان، معاون سابق عربی و آفریقای وزارت امور خارجه دیدار و رایزنی کرد. دی‌میستورا پس از دیدار با امیرعبداللهیان با بیان اینکه برای من مشورت با مقامات ایران مهم است، گفت: این مقامات و ایده‌هایشان تاثیرگذار است و من از توصیه‌هایشان حتما استفاده می‌کنم. امیرعبداللهیان نیز پس از این دیدار نحوه تنظیم فهرست گروه‌های تروریستی را یکی از موضوعات پرابهام درمذاکرات و روند سیاسی سوریه دانسته بود.

اهمیت و اهداف سفر دی میستورا

1- اطمینان از همکاری با طرح مسکو-واشنگتن: نماینده دبیرکل سازمان ملل هدف از این سفر را اطمینان یافتن از «همکاری و هم‌گامی مقامات ایرانی با طرح روسیه- آمریکا» عنوان کرد؛ طرحی که هفته گذشته در مسکو تهیه شد و بر همکاری اطلاعاتی واشنگتن و مسکو تاکید دارد، این طرح برهماهنگ کردن حملات هوایی علیه جبهه النصره از یکسو و از سوی دیگر ممانعت از حملات هوایی ارتش سوریه علیه گروه‌های به اصطلاح شبه‌نظامی میانه رو و متعادل تاکید شده است. همچنین در این طرح بر عملیات امدادرسانی در سوریه و ایجاد چند مسیر برای خروج غیرنظامیان و شبه‌نظامیان مسلح از استان حلب تاکید دارد. مشاوران کاخ سفید و وزارت خارجه آمریکا بر این باورند که این طرح بهترین شانس برای محدود کردن درگیری‌ها در سوریه است.به باور آنان این طرح می‌تواند زمینه لازم برای ارسال کمک‌های انسان دوستانه بیشتر به سوریه را فراهم کند.

دی میستورا پیشتر به خبرنگاران گفته بود حضور کارشناسان نظامی روسیه و آمریکا در نشست ژنو را در راستای تلاش دو قدرت برای پایان بخشیدن به جنگ سوریه ارزیابی می‌کند. او همچنین از روسیه خواست تا ایجاد مسیرهای امدادرسانی در اطراف شهر حلب را به سازمان ملل و پشتیبانان آن بسپارد.از سویی، رمزی عزالدین رمزی، معاون دی‌میستورا نیز روز شنبه در پاسخ به دعوت بشار اسد، رئیس‌جمهور سوریه به دمشق رفت. بنابر اعلام دولت روسیه، بشار اسد، رئیس‌جمهور سوریه آماده بررسی پیشنهادهای مطرح شده از سوی دی‌میستورا برای حل بحران این کشور است.

دولت سوریه همچنین اوایل مردادماه از آمادگی خود برای ادامه مذاکرات با گروه‌های شبه‌نظامی به منظور ایجاد صلح و پایان بخشیدن به درگیری‌ها در این کشور خبر داد. نماینده ویژه سازمان ملل در امور سوریه ابراز امیدواری کرده است مذاکرات جدید صلح در این کشور تا یک ماه آینده در ژنو برگزار شود. دور قبلی مذاکرات صلح سوریه که اوائل امسال برگزار شد، با بالا گرفتن درگیری‌ها و نقض آتش‌بس از سوی گروه‌های مخالف دولت و دیگر گروه‌های تروریستی بدون دستیابی به نتیجه خاصی پایان یافت.

2. استفاده از ظرفیت و نفوذ ایران در سوریه: اگرچه در اوایل بحران سوریه، نقش سازنده ایران مورد انکار واقع می‌شد، اما روند فرسایشی تحولات میدانی، گسترده شدن دامنه بحران در سوریه و رشد گروه‌های تروریستی و کشته؛ زخمی و آواره شدن میلیون‌ها شهروند سوری باعث شد تا همگان بر نقش تهران و ارتباطاتی که این کشور با نظام سوریه و حضور مستشاری در این کشور دارد، پی ببرند. به‌خصوص تاکید تهران از همان اوایل بحران بر راهکار سیاسی و گفت‌وگوهای سوری-سوری بر دیگر کشورهای درگیر نشان داد که درک راهبردی ایران از روندها و چشم‌انداز پیش رو درست و مبتنی‌بر واقعیت بوده است.

در همین خصوص شاهد بودیم که ایران در چند دور مذاکرات صلح در شهر وین اتریش حضور پیدا کرد. به‌نظر می‌رسد استیفان دی میستورا با درکی که از این موضوع دارد، به‌دنبال این است تا از نقش تهران در روند بهبود شرایط به‌خصوص در زمانی که فرآیندهای بحران سوریه به سمت پیدا شدن یک سازوکار توافقی در حال پیش رفتن است، استفاده کند و سفر چندباره او به ایران و دیدار با مقامات ارشد گویای این موضوع است.