توجه افراطی به زیبایی حاصل جامعه مدرن

روزنامه ایران: در عصری زندگی می‌کنیم که به طور کلی جوانان و در شکل خاص، زنان و دختران به بدن و زیبایی خود توجه ویژه‌ای نشان می‌دهند. به‌طوری که این گروه از افراد با مدیریت بر بدن، چهره خود را مطابق با الگوهای زیبایی که رسانه‌های جمعی مبلغ آن هستند سازگار می‌کنند یا تغییر می‌دهند تا مورد پذیرش اجتماعی قرار بگیرند. در واقع اگر بخواهیم فهم این رفتارهای جمعی را بخوبی درک کنیم باید به ریشه‌های اجتماعی و فرهنگی جامعه نگاهی داشته باشیم تا بتوانیم گرایش به زیبا‌سازی بدن در جامعه را تحلیل و شناسایی کنیم.

زیبایی ظاهری با جلوه‌های متنوع آن در همه جای دنیا یکی از ارزش‌های مهم اجتماعی محسوب می‌شود و بر همین اساس مشاهده می‌کنیم که در تعاملات اجتماعی به شکل آشکار و پنهان تأکید زیادی بر آن می‌شود. به‌طوری که عدم مدیریت بر بدن یا محرومیت فرد از زیبایی به‌طور ضمنی طرد اجتماعی افراد را در پی دارد. در واقع باور به این افکار قالبی که به شکل بیمار گونه‌ای در ذهن افراد تسری پیدا کرده از منظر روانشناختی افراد را دچار انزوا، پریشانی یا ناکامی خواهد کرد.

به عبارتی دیگر با وجود این تفکرات غالب در جامعه هر چقدر فاصله وضعیت موجود در چهره فرد با وضعیت مطلوب و آرمانی بیشتر احساس شود، شخص دچار اختلالات شخصیتی شده و عزت نفس خود را از دست خواهد داد. بر این مبنا مشاهده می‌کنیم که جوان امروزی تلاش فراوانی دارد که خود را متمایز یا پسندیده‌تر در جامعه به نمایش بگذارد و هر چه تعداد افرادی که به جراحی یا زیبایی‌های ظاهری بیشتر روی می‌آورند بیشتر می‌شود به همان اندازه انگیزه برای اعضای جدید جامعه که تمایلی به این تغییرات ندارند افزایش می‌یابد زیرا این الگوی رفتاری به‌عنوان یک مد، می‌تواند پرستیژ اجتماعی را برای افراد به ارمغان بیاورد و در غیر اینصورت افراد دچار انگ اجتماعی شده و مورد قضاوت‌ها و پیشداوری‌های اجتماعی قرار می‌گیرند. با توجه به آنچه که در جامعه ما در حال رخ دادن است، درمی‌یابیم که افراد ناخواسته این الگوی تقلیدی را در ذهنشان ضرورت انگاری می‌کنند و تأکید بر زیبایی چهره و جراحی زیبایی را جزو اولویت‌های زندگی خود قرار می‌دهند. نکته مورد توجه این موضوع است که جامعه ایران در حال‌گذار از دوران سنتی به مدرن است و بر این اساس مشاهده می‌کنیم که این تغییرات و الگوی مدیریت بر بدن، بیشتر خود را نشان داده و احساس می‌شود.

در واقع تغییرات اجتماعی و فرهنگی در جامعه ما از متغیرهایی است که در شکل‌گیری این تصورات آرمانی از بدن تأثیر‌گذار است زیرا در عصری زندگی می‌کنیم که ارتباطات بشدت سطحی و گذری شده است. بنابراین در این زمان افراد بر مبنای وضعیت ظاهری‌شان مورد قضاوت و ارزشیابی قرار می‌گیرند و سعی می‌کنند تا بیشترین تأثیر‌گذاری را بر دیگران یا جنس مخالف بگذارند. در جامعه ما نیز شکل طبیعی بدن نه تنها از تأثیر‌پذیری مدرنیته بی‌نصیب نمانده است بلکه رکورددار بالاترین عمل‌های زیبایی در جهان شده است که این الگوی رفتاری جمعی، معیاری برای بازنمایی وضعیت اجتماعی و فرهنگی جامعه است.

از دیدگاه برخی از افراد جامعه، زیبایی ظاهری رابطه معنا‌داری با ویژگی‌های شخصیتی شایسته دارد. به عبارتی چهره زیبا و متمایز، نشان از شخصیت زیبا تلقی می‌شود که این باور عمومی بخصوص در زنان و دختران، آنان را ترغیب می‌کند که فرم طبیعی بدن خود را به شکل پذیرفته شده اجتماعی تغییر و بازنمایی کنند. گفتنی است افرادی که باورهای سنتی در زیبا شناختی دارند تصویری شایسته و پسندیده از ظاهر خود دارند و از سوی دیگر کسانی که سبک زندگی مدرن را در سر می‌پرورانند چون تابع مد و تغییرات اجتماعی هستند همیشه تصویری غیر قابل تحمل از فرم بدن خود دارند زیرا بر اساس الگوهای مدرن، فرم بدن باید لاغر، متناسب و جوان به نظر برسد و با توجه به باورهای فرهنگی و دینی حاکم بر جامعه، اینگونه ویژگی ‌های فردی کمتر می‌تواند امکان عرضه در حوزه عمومی داشته باشد. لذا افراد با توجه به محدودیت‌های قانونی و عرفی که هر نوع کامجویی زن و مرد را در چارچوب نظام خانواده تعریف کرده است در واکنشی افراطی، به جراحی بینی و آرایش صورت که امکان و قابلیت عرضه در حوزه عمومی را داشته و از سوی دیگر پذیرش اجتماعی بیشتر را در پی دارد روی می‌آورند تا زیبا و پسندیده‌تر جلوه کنند.

در این میان این افراد آنقدر در فضای مدرن به سر می‌برند که به عوارض و خطرات احتمالی توجهی ندارند. در صورتی که آنها نباید نتایج کارهای خود را نادیده بگیرند چراکه در صورت بروز عوارض جدی ممکن است دچار احساس سرخوردگی و ناکامی شوند. در حال حاضر نیز تعداد افرادی که با مصرف قرص‌های لاغری غیر استاندارد و استفاده از جراحی‌های زیبایی به عوارض جدی مبتلا هستند، کم نیست. بنابراین افرادی که از ظاهر خود ناراضی هستند یا علاقه افراطی به توجه به زیبایی خود دارند حداقل باید با استفاده از روش‌های استاندارد، بهداشتی و مورد تأیید به این کار بپردازند.