جراحی بزرگ و ضروری صنعت خودرو نیازمند مدیران شجاع است

به گزارش خبرخودرو، عضو هیات علمی دانشکده مهندسی خودرو دانشگاه علم و صنعت ایران به بررسی مسئله واگذاری شرکت های زیرمجوعه زیان ده و چابک سازی خودروساران پرداخت و با اشاره به نیاز انجام یک جراحی بزرگ در صنایع بخصوص صنعت خودرو، انجام این امر را منوط به حضور مدیران شجاع دانست.

امیرحسن کاکایی در گفتگو با خبرنگار خبرخودرو در خصوص واگذاری شرکت های زیرمجموعه خودروسازان اظهار داشت: از چند منظر باید به این موضوع نگریست. ابتدا اینکه وقتی از منظر حقوقی به موضوع نگاه می شود متاسفانه مشکلات زیادی از نظر حقوقی برای بحث چابک سازی مشاهده می شود. برای نمونه مساله خصوصی سازی را در نظر می گیریم، سوال این است که آیا خصوصی سازی در ایران منجر به چابک سازی شرکت های واگذار شده گردیده است؟ واقعیت این است که اکثر شرکت های واگذار شده بزرگ صنعتی مثل هپکو و .. بعد از مدتی ورشکست شده اند، این بدان معنی است که یک جای کار از لحاظ قانونی و حقوقی می لنگد. مقصر در این ماجرا اشخاص نیستند، موضوع بستر حقوقی کشور است.

وی افزود: یک نمونه دیگر قانون کار است، فرض کنید در یک شرکت قصد چابک سازی وجود دارد. اولین اقدام در هر چابک سازی جداسازی سره از ناسره است، یعنی لازم است کسانی که به خوبی کار می کنند از افرادی که عملکرد خوبی ندارند جدا شوند. برای این کار لازم است اجازه اخراج یا کاهش حقوق افراد وجود داشته باشد اما قانون کار این اجازه را نمی دهد. حتی اگر قانون کار اجازه دهد سیاست های ما اجازه نمی دهند. پس اهداف در این راستا در شرکت مورد نظر دنبال نخواهد شد.

وی افزود: شرکت های بزرگ که خصوصی می شوند ابتدا با چنین ایده هایی آغاز می کنند بعد متوجه می شوند که امکان پیشبرد کار وجود ندارد و چون رانت های دولتی را نیز از دست می دهند کم کم به سمت ورشکستگی می روند. ممکن است افراد نیت مثبت داشته باشند ولی وقتی از نظر قانونی دستشان بسته است نمی توانند حرکت مثبتی انجام دهند. شرکت های بزرگ اکثرا در خصوصی سازی با این مشکل مواجه می شوند.

عضو هیات علمی دانشکده مهندسی خودرو دانشگاه علم و صنعت ایران افزود: به لحاظ زمانی نیز در موقعیت بدی قرار داریم، با فرض درست و کامل بودن قوانین آیا این امکان وجود دارد که در شرایط فعلی که این حجم از فشار روی بدنه کارگری و منابع انسانی وجود دارد دست به تعدیل نیرو زد؟ حتی اگر تعدیل نیرو انجام نشود آیا امکان کاهش حقوق و دستمزد وجود دارد؟ بنابراین چابک سازی الان بیشتر یک حرف است تا یک واقعیت، هرچند که باید انجام شود.

کاکایی گفت: بعضی از خودروسازان بزرگ سهام هایی مثل بانک دارند ولی کسی اقدام به خرید نمی کند، شاید کسی بگوید قیمت فروش بالا است و به همین دلیل خریدار وجود ندارد، ولی واقعیت این است که فروش به معنای واگذاری رایگان نیست. در این موقعیت ما باید چگونه قیمت گذرای کنیم؟ اگر به قیمت ارزان واگذار شود اتهام واگذاری رایگان بیت المال وجود دارد و در صورت واگذاری با قیمت بالاتر، خریدار وجود نخواهد داشت. بنابراین گرهی ایجاد شده است.

وی افزود: حال فرض کنید خریدار پیدا شد و اقدام به خرید و سرمایه گذاری کرد. در سرمایه گذاری بهره وری نیروی انسانی بسیار مهم است. نیروی انسانی شامل کارگران، مهندسان و متخصصان هستند. لازم است نیروی متخصص و مناسب و خوب به یک خط تولید خوب اختصاص داده شود، این مانع بعدی است. باید به نیروی توانمند حقوق و دستمزد بالا اختصاص داده شود و به کسی که توانمند نیست حقوق پایین تعلق گیرد تا امکان تحرک، تولید جدید و توسعه فن آوری ایجاد شود. متاسفانه امکان انجام این امور وجود ندارد. اینگونه است که در سی یا بیست سال گذشته شرکت بزرگ صنعتی خصوصی سازی شده ای وجود ندارد که با رشد بهره وری مواجه بوده باشد و علت این امر ساختاری است.

وی گفت: اما مهم ترین موضوع در بحث واگذرای، حضور و وجود مدیران شجاع، آگاه و باتجربه است. آدم ها و مدیران آگاه و با تجربه زیادی داریم ولی متاسفانه شجاعت کمتری وجود دارد، شجاعت مواجهه با واقعیت ها و شجاعت اینکه به خاطر اعتلای کشور حتی یک عده از شما ناراضی باشند. متاسفانه الان همه دوست دارند مهره خوب و به اصطلاح آدم خوبه بازی باشند در حالیکه مساله جابجایی منابع و واگذرای شرکت ها و چابک سازی احتیاج به مدیرانی دارد که بسیار قوی و قلدرمابانه شروع به کار کنند، زیرا این کار جراحی است و ما در شرایط فعلی در صنایع کشور بخصوص صنعت خودرو و حتی بانک ها احتیاج به جراحی داریم.

وی افزود: سوال این است که جراحی ها در حال حاضر چگونه انجام می شوند که منجر به ورشکستگی می شوند؟ دولت باید جواب دهد. نکته مهم این است که بر اساس واقعیت ها اقدام و حرکت شود. وقتی بر اساس واقعیت ها سرمایه گذاری و اقدام شود شرکت ها درک می کنند که لازم است با شرکت رقیب همکاری مشترک داشته باشند و مثلا در بحث تولید و توسعه پلتفرم با شرکتهای رقیب همکاری کنند.

عضو هیات علمی دانشکده مهندسی خودرو دانشگاه علم و صنعت ایران افزود: تا زمانی که بر اساس واقعیت ها حرکت نمی کنیم و همه دوست دارند با هم دوست باشند و مهره خوب داستان باشند، بهره وری پایین ادامه پیدا می کند و روز به روز انرژی از بین می رود. زیرا در حال حاضر بهره وری در خیلی از جاها منفی است و بهره وری منفی یعنی خونریزی بدن. خونریزی بدن کم کم به مرگ منجر می شود و در حال حاضر این امر در صنعت کشور در حال وقوع است.

وی اگفت: اما سوال این است که با وجود این خونریزی چطور تا به حال به حیات ادامه داده ایم؟ جواب یک کلمه است: پول نفت. ئول و رانت نفت تا به حال برخی مسائل را جبران کرده است اما واقعیت های آماری بهره وری منفی سرمایه و بهره وری منفی انرژی را نشان می دهند.

کاکایی گفت: چرا قیمت بنزین انقدر پایین نگه داشته می شود؟ چون می خواهیم همه مردم را راضی نگه داریم. در حالی که باید قیمت بنزین بالا رود تا یک کارخانه دار وقتی در کارخانه از سوخت استفاده می کند اسراف نکرده و مراقب این امر باشد. اینها شاید از یک منظر مزیت به حساب آید اما چیزی که در واقعیت در این سالها اتفاق افتاده این است که تمام این ارزانی ها باعث شده ما اسرافکار باشیم.

وی افزود: حال که مطرح می شود دیگر اسراف نکنیم و چابک سازی صورت گیرد هیچ کس حاضر نیست که چابک سازی از شرکت او شروع و انجام شود. حتی در واگذاری شرکت ها نیز این امر صادق است. زیرا تا وقتی که یک شرکت بخشی از شرکت های بزرگی مثل ایران خودرو و سایپا است به نوعی به شیر نفت وصل و خیالش راحت است. بنابراین برای چابک سازی لازم است مدیران شجاع نه فقط در یک رده بلکه در جاهای مختلف از وزارتخانه و دولت تا ... پای کار بایستند تا شجاعانه این جراحی بزرگ و ضروری را بخصوص برای صنعت خودرو انجام دهند و کار واگذرای شرکت های بی ربط و چابک سازی شرکت های مرتبط و تکمیل زنجیره های ارزش افزوده را پیش برند.