دکتر حمیدرضا خانکه در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به اینکه پنجم دی ماه سال ۱۳۸۲ زلزله «بم» اتفاق افتاد و متأسفانه از یک شهر ۹۰ هزار نفری یک سوم جمعیت را از دست دادیم، گفت: یک سوم دیگر جمعیت مصدوم شدند و تقریبا ۸۰ درصد سازه‌های شهر تخریب شد. در آن زمان سازمان مدیریت بحران شکل نگرفته بود، بنابراین سازمان‌ها، دانشگاه‌ها و دیگر افراد یاری کردند تا صدمات ناشی از زلزله را جبران کنیم، البته چندان هم موفق نبودیم و عملکرد خوبی نداشتیم و شاید بسیاری از اتفاقات ناگوار، ناشی از بی برنامه بودن ما بود.
وی افزود: به دنبال آن اتفاق، سازمان مدیریت بحران شکل گرفت و سازمان و کارگروه‌ها تشکیل شد. حوزه سلامت هم کارگروه خود را به سرپرستی وزیر بهداشت وقت و به دبیری رئیس سازمان اورژانس تشکیل داد و پروتکل‌های متعددی نوشته شد.
ساختمان‌های دولتی با کوچکترین لرزه‌ای می‌ریزند
وی در ادامه با اشاره به وقوع زلزله کرمانشاه در ۲۱ آبان ماه سال ۹۶ گفت: عملکرد ما در زلزله کرمانشاه، بهتر از گذشته بود، ضمن اینکه اورژانس کشور هم گسترش داشت؛ اما درباره زلزله شهرستان بم باید گفت بسیار ناخوشایند است که در یک زلزله ۶.۵ ریشتری، یک سوم جمعیت یک شهر جان خود را از دست بدهند و سازه‌ها مقاومت کافی نداشته باشند. در زلزله آذربایجان و کرمانشاه هم وضعیت سازه‌ها بهتر از این نبود و سازه‌ها صدمات بسیاری به بار آوردند. همین امر نشان می‌دهد که نظارت کافی بر ساخت و سازها وجود ندارد زیرا کدهای ساختمانی در تمام دنیا استاندارد واحدی دارد. اما در کشور ما ساختمان‌ها خصوصا ساختمان‌های دولتی با کوچکترین لرزه‌ای می‌ریزند.
رئیس اداره بحران سازمان اورژانس کشور افزود: بنابراین به نظر می‌رسد که در ساخت ساختمان‌ها یا نظارتی وجود ندارد، یا استاندارد نیست یا فساد وجود دارد. اگر حاکمیت کشور و مدیریت اجرایی کشور فکری به حال این موضوع نکند در اتفاقات مشابه در کلانشهرهایی مثل تهران، مشهد، تبریز و شیراز که همه در معرض زلزله‌اند شرایطی را تجربه خواهیم کرد که باید جامعه بشری به ما کمک کند.
وی با بیان اینکه کشوری داریم که در معرض زلزله، سیل، خشکسالی، طوفان و گرد و غبار است و هر ۱۲سال در آن یک زلزله بزرگ رخ می‌دهد، گفت: در این زمان لازم است رییس سازمان مدیریت بحران در سطح معاون رئیس جمهور باشد تا قدرت اجرایی پیدا کند. سازمان‌های امدادی هم زیر چتر یک سازمان قرار بگیرند و با بودجه قوی و با قدرت و نظارت شروع به کار کنند. از طرف دیگر مدیریت اجرایی نیز باید بر ساخت و سازها نظارت داشته باشد، همچنین نظام سلامت هم باید گسترش داشته باشد و بیمارستان‌ها نیز با حوادث سازگار باشند.
مکان‌های امن منزل خود را از قبل شناسایی کنیم
خانکه در ادامه تصریح کرد: مهم‌ترین نکته این است که در زمان خرید خانه به سازه آن اهمیت دهیم، تجهیزات خانه را نیز به گونه ای تعبیه کنیم که عوامل غیر سازهای مثل شیشه‌ها، ویترین، دکوراسیون و... برای ما ایجاد دردسر نکنند، همچنین می‌توان مکان‌های امن منزل را از قبل شناسایی کرد. یکی دیگر از راه‌های کاهش صدمات ناشی از زلزله نیز این است که نقشه محل زندگی خود را در اختیار افراد مورد اعتماد خود گذاشته تا در صورت مدفون شدن زیر آوار بعد از زلزله بتوانند ناحیه محبوس شدن ما را پیدا کنند. نکته مهم دیگر این است که قبل از وقوع زلزله باید برای شرایط افراد آسیب پذیر هم چاره‌ای اندیشید زیرا در این زمان کودکان، سالمندان، معلولان و ... قدرت کمتری در دفاع از خود دارند.
وی با اشاره به اینکه ساخت و سازها هم باید بر اساس استانداردهای ابلاغی وزارت مسکن و شهرسازی باشد، گفت: این ساخت و سازها باید همراه با نظارت باشد، در حال حاضر ساخت و سازها بدون نظارت کافی انجام می‌شود و به احتمال زیاد در این مسئله فساد وجود دارد، فساد هم بزرگترین مانع توسعه و ایمن کردن جامعه است که باید با این فساد مبارزه کرد، در حال حاضر هزینه‌ای که برای ساخت و سازهای دوباره صرف می‌شود چندین برابر هزینه‌ای است که باید برای پیشگیری صرف کنیم،
وی با اشاره به تخریب یکی از بیمارستان‌ها در زلزله کرمانشاه قبل از افتتاح گفت: چرا باید بیمارستانی قبل از افتتاح در زلزله خراب شود؟! چرا برخی ساختمان‌های شخصی ساز در زلزله کرمانشاه در برابر زلزله مقاوم بوده اما بیمارستانی که قرار بوده محل درمان بیماران باشد در برابر زلزله مقاوم نبوده است؟ قطعا شرکت و پیمانکاری این بیمارستان را ساخته است، چرا رسانه‌ها این مسئله‌ها را دنبال نمی‌کنند و از آن‌ها جوابی نمی‌خواهند؟
خانکه افزود: بیمارستان سمبل آرامش و امنیت است، اگر بیمارستان هم در برابر زلزله مقاوم نباشد مردم به چه چیزی اعتماد کنند؟ نتیجه این مسئله‌ها بی اعتمادی اجتماعی است و اینکه مردم به سازمان‌های امدادی اعتماد نکنند و در زمان زلزله خودشان برای کمک به مناطق حادثه دیده بروند. اما چه ایرادی دارد که یک رسانه پیمانکاران بیمارستان‌های تخریب شده، رئیس دانشگاه وقت و وزارت راه و شهرسازی را دعوت کند و این پرسش را مطرح کند که چه مسیری طی شده که ساختمانی با حدود ۴۰سال قدمت مثل پادگان ابوذر در زلزله دوام آورده اما بیمارستانی نوساز خراب شده است؟
۸ تا ۱۰ درصد تولید ناخالص ملی ما در حوادث و بلایا از دست می‌رود
خانکه با اشاره به اینکه کشور ما مستعد حوادث و بلایای بسیاری است و مخاطرات زیادی کشور ما را تهدید می‌کند، گفت: در حال حاضر حدود ۸ الی ۱۰ درصد تولید ناخالص ملی ما در حوادث و بلایا از دست می‌رود، همچنین در حوادث ترافیکی نیز وضعیت بسیار بدی داریم، حدود ۵۰۰۰ نقطه پر خطر هم در مسیرهای کشور وجود دارد؛ درحالی که خودرو و جاده استاندارد نداریم و قوانینمان هم بازدارنده نیستند. با توجه به شرایط کشور باید از همین حالا برای جلوگیری از وقوع حوادث اقدام کنیم.
رئیس اداره بحران سازمان اورژانس کشور در ادامه هم با اشاره به حادثه «علوم و تحقیقات» گفت: «این مسئله بسیار بد است که ما به علت بی احتیاطی برخی از افراد جوانان دانشجویی را در محل دانشگاه از دست می‌دهیم و برخی مسئولان اظهار می‌کنند که این مسئله مربوط به مدیران قبلی بوده است، سوال اینجاست که این مسئله مربوط به زمان هر فردی هم که بوده در حال حاضر شما مسئول بودی، بنابراین چرا به این موضوع نظارت نکردی؟! ۱۰جوان در اتوبوسی قربانی می‌شوند که گفته می‌شود ترمزی نداشته، آیا در حال حاضر با عذرخواهی این مسئله حل می‌شود؟ پس اینجا باید چه کنیم؟ باید نظارت کنیم تا از حوادثی اینچنینی جلوگیری کنیم.»
