طرح SOS آتش‌نشانی برای بازار تهران

معاون پیشگیری سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی شهرداری تهران نسبت به فضا‌های پنهان بازار تهران و خطرات ناشی از آن هشدار داد و از بررسی طرحی برای ایمنی بازار با عنوان «SOS بازار» خبر داد که در فاز مطالعاتی است و عملیاتی نشده است.

محمود قدیری در گفتگو با ایسنا درباره وضعیت ایمنی بازار‌های تاریخی در تهران و کشور گفت: اماکن تجمعی از جمله بازار‌ها همواره مورد توجه سازمان آتش‌نشانی قرار دارد. بازار تهران به نوعی نبض اقتصادی کشور است بنابراین آتش نشانی همواره به اندازه اختیارات قانونی که دارد آن را مورد توجه قرار داده است.

معاون پیشگیری سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهرداری تهران با اشاره به خطرات احتمالی حریق در بازار تهران گفت: بار اشتعال در بازار تهران بسیار بالا است بنابراین در صورت وقوع حادثه به سرعت گسترده می‌شود، از طرف دیگر نیز در بازار مغازه‌هایی به عرض نیم متر وجود دارد که حتی یک نفر نمی‌تواند همراه با اجناس در آن بایستد، بنابراین برخی مغازه داران دیوار‌های این مغازه‌ها را نازک می‌کنند تا بتوانند مساحت مغازه و فضای قابل استفاده را بیشتر کنند، این در حالیست که این دیوار‌ها مقاومت خود را در برابر آتش‌سوزی، زلزله و… از دست می‌دهند و همین امر سبب می‌شود تا حریق به راحتی گسترش پیدا کند.

قدیری گفت: هنگام روز بار جمعیتی بازار تهران بسیار بالاست، به طوری که اگر هنگام روز آتش‌سوزی در این بازار اتفاق بیفتد ریسک بسیار بالایی خواهد داشت چرا که خود جمعیت هنگام خروج و فرار از کانون حادثه می‌توانند موجب به وجود آمدن تلفات بسیاری شود.

وی درباره یکی دیگر از معضلات بازار تهران گفت: بازار دارای فضا‌های پنهانی است که دیده نمی‌شود، برخی از این فضا‌ها کارگاه، انبار و.. هستند، حتی بعضی از این فضا‌ها کارگاه‌های تولید کفش هستند که در آن‌ها از مواد قابل اشتعال و انفجار استفاده می‌شود که یک جرقه کوچک می‌تواند باعث وقوع آتش‌سوزی در آن‌ها شود.

یکی از مسائل دیگر بازار تهران نیز وجود انبار‌ها در محیط بازار است، در حالی که این انبار‌ها برای ایمنی بیشتر باید به محلی خارج از این ناحیه منتقل شوند. از طرف دیگر ما اگر بیش از این بازار را به خرده فروشی تبدیل کنیم هم جمعیت بیشتری را به سمت بازار می‌بریم و هم مجبوریم انبار‌های بسیاری از کالا‌ها را دراین مناطق داشته باشیم که همین موضوع نیز بار جمعیت و بار اشتعال را افزایش می‌دهد و ریسک خطر را بالا می‌برد.

معاون پیشگیری سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهرداری تهران با تاکید بر اینکه باید از طریق همکاری با مراجع امنیتی، نظامی، شهرداری، صنفی و… ایمنی را در بازار تهران افزایش دهیم، گفت: اقداماتی نیز در این زمینه انجام شده است، برای مثال برخی از سقف‌ها که از جنس حلبی و فلزات بودند با همکاری شهرداری بازسازی و جداسازی برخی فضا‌ها که مانع از توسعه حریق در برخی از فضا‌ها است نیز انجام شد، اما همچنان حجم کار انجام شده با حجم کاری که باید انجام شود فاصله بسیار زیادی دارد.

وی افزود: جداسازی فضا‌های بازار می‌تواند از گسترش حریق جلوگیری کند، می‌توان فضا‌های بازار را با مصالح مقاوم در برابر حریق مثل بتن یا آجر از فضا‌های دیگر جداسازی کرد تا در صورتی که یکی از بخش‌ها درگیر آتش‌سوزی شد بخش دیگر درگیر نشود.

معاون سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی شهرداری تهران همچنین گفت: سازمان‌ها برای ایمن سازی بازار تهران از برخی از جهات با مشکل مواجه هستند یکی از این مسائل این است که بخشی از بازار به عنوان میراث فرهنگی شناخته شده و اجازه مرمت و ایمن سازی به سختی فراهم می‌شود در حالی که می‌توان با سرمایه گذاری بخش‌هایی را به سبک اصلی خود بازسازی کرد. مشکل دیگر نیز سرقفلی مغازه‌های بازار است، فردی که دارای سرقفلی است به نوعی مستأجر است، مستاجری که اجاره بسیار کمی پرداخت می‌کند و حق انجام بازسازی را ندارد، در عین حال از آن جایی که مالک نفعی از بازسازی نمی‌برد فاقد انگیزه لازم برای بازسازی است. مسئله مهم دیگر این است که برخی افرادی که در این محل‌ها فعالیت می‌کنند عقیده‌ای به بازسازی ندارند و در برابر ایمن سازی مقاومت می‌کنند، در صورتی که به سادگی می‌توانند خسارات را کاهش دهند.

به گفته وی بر اساس بررسی‌های انجام شده طی چند سال گذشته برق مهم‌ترین عامل آتش‌سوزی در بازار تهران است، که این حادثه‌ها بیشتر در فصل تابستان و زمان روشن کردن کولر‌ها اتفاق می‌افتد.

قدیری با بیان اینکه تأسیسات بازار تهران از نظر برقی از ایمنی کافی برخوردار نیست، گفت: با این حال چند سالی است که استفاده از کولر‌های گازی در بازار تهران افزایش پیدا کرده است. استفاده از این کولر‌ها بار مصرف را بسیار بالا برده است و همین موضوع موجب تولید حرارت می‌شود، چرا که جریان بیش از ظرفیت کابل‌ها است. هر کابلی بر حسب سایز خود تحمل مقدار خاصی از جریان مصرفی است که به آن جریان مجاز گفته می‌شود، اگر جریان مصرفی از جریان مجاز بیشتر شود حرارت تولید می‌شود و باعث سوختن رویه کابل و لخت شدن آن می‌شود سپس در مجاورت دیگر کابل‌ها پدیده اتصال کوتاه اتفاق می‌افتد به طوری که دو سیم لخت با یکدیگر برخورد می‌کنند و جریان تشدید می‌شود و باعث وقوع آتش‌سوزی می‌شود.

معاون پیشگیری سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی با بیان اینکه بسیاری از آتش‌سوزی‌ها ناشی از مصرف بسیار زیاد از این کولرهاست، گفت: در بازار بار اشتعال بسیار زیاد است، به همین علت آتش‌سوزی به سرعت گستره می‌شود.

وی با بیان اینکه اداره برق تسهیلاتی را برای مشترکین بازار در نظر گرفته است گفت: پس از در نظر گرفتن این تسهلات هزینه‌های کنتور از مقادیر زیادی حدود ۱۵ میلیون به دو میلیون تومان رسیده است که همین مبلغ نیز به صورت قسطی پرداخت می‌شود؛ بنابراین اداره برق با این تسهیلات آماده همکاری شده تا انشعابات را استاندارد کند. استاندارد کردن داخل حجره و مغازه‌ها نیز به عهده مغازه داران است که در حال حاضر در بخش‌هایی از بازار این اقدام انجام و شرایط مناسبی فراهم شده است.

قدیری همچنین گفت: سازمان آتش‌نشانی این انتظار را از انجمن صنفی بازار، شورا‌های پاساژ‌های مختلف دارد که همکاری‌های لازم را انجام دهند و با توجه به دستورالعمل رایگانی که سازمان آتش‌نشانی در اختیار آن‌ها قرار خواهد داد ایمن سازی‌های لازم را انجام دهند. این دستورالعمل‌ها در ایده آل‌ترین حالت نیست و ما معتقدیم متناسب با شرایط موجود و رعایت چند مورد ایمنی می‌توان از وقوع حریق و گسترش آن جلوگیری کرد.

وی با اشاره به یکی دیگر از مشکلات بازار تهران که عرض کم معابر است گفت: یکی از مشکلات بازار کم عرض بودن معابر است، البته ما خودرو‌های کم عرض داریم، اما خود این‌ها نیز هنگام چرخش دچار چالش می‌شوند، ضمن اینکه همین عرضی که وجود دارد نیز توسط برخی از فروشندگان اشغال شده، و حین رسیدن به محل حادثه زمان طلایی از دست می‌رود. گرچه عامل اصلی اطفا در تمام دنیا آب است و می‌توانیم با نصب شیر‌های هیدرات در سطح تمام بازار در صورت وقوع حریق عملیات لازم را انجام دهیم.

معاون پیشگیری سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی با بیان اینکه آتش نشانی در حال بررسی یک طرح مطالعاتی در زمینه کاهش خسارات حادثه آتش سوزی در بازار است گفت: این طرح «SOS بازار» نام دارد، این طرح در زمینه نصب دکمه‌های قرمز در نقطه‌های حساس بازار است تا اگر آتش‌سوزی در این محل‌ها اتفاق افتاد افراد با استفاده از این دکمه‌ها آتش‌سوزی را به سازمان آتش‌نشانی اطلاع دهد تا آتش نشانی به سرعت به محل اعزام شود، اما این طرح همچنان در فاز مطالعه است و عملیاتی نشده است.

وی در پایان افزود: اگر بازاریان با ما همکاری کنند تا بتوانیم در بحث برق، جداسازی فضاها، سیستم‌های اعلام و اطفا حریق و.. اقدامات لازم را انجام دهیم می‌توانیم حریق در بازار را بسیار کاهش دهیم، اما این موضوع نیازمند همدلی است، که بازاریان و کسبه باید همکاری بسیار بیشتری با سازمان‌ها داشته باشند و میراث فرهنگی نیز باید راه‌حلی برای بازسازی و ایمن‌سازی نقاط خاص بازار پیدا کند.