موسیقی «علوانیه»، میراث معنوی مردم عرب‌ خوزستان

مسئول واحد موسیقی حوزه هنری خوزستان گفت : سبک موسیقی «علوانیه» به دلیل مفاهیم شعر ، نوع نواهای موسیقیایی و تصنیف های خوانده شده میراث معنوی عربهای خوزستان به شمار می‌آید .

سجاد کوراوند شنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت : این سبک در بین عربهای استان خوزستان و سایر کشورهای عرب زبان همسایه محبوب است ، لذا با حمایت از آن و ضبط و ثبت آثار این سبک باید آن را حفظ کنیم تا به ماندگاری و انتقال آن به نسلهای آینده کمک کنیم .

وی اضافه کرد: موسیقی «علوانیه» از ۲مقام موسیقیایی«حجاز» و «بیات» تشکیل شده است که باسازی به نام «رباب» یا «ربابه» یکی از سازهای مردم عرب این استان نواخته می‌شود.

کوراوند ادامه داد : این ساز در کشورهای حاشیه خلیج فارس از جمله امارات، کویت، بحرین و عراق نواخته می شود،در قدیم با قوطی‌های حلبی، چوب، موی دم اسب و ریسمان‌های برگ نخل ساز رباب را می‌ساختند و شروع به نواختن می‌کردند که امروزه به دلیل صنعتی شدن و افزایش کیفیت سازهای موسیقی جنس صدای این ساز پیشرفت کرده و با کیفیت بالاتری نواخته می شود .

اشعار حماسی «علوانیه»

وی سبک اشعار «علوانیه» را حماسی عنوان کرد و ادامه داد : در سبک «علوانیه» از اشعار حماسی و اخلاقی استفاده می شود و خواننده در اشعارش از شجاعت، از خود گذشتگی ، صبر، ، صله رحم و وصف شخصیت ها و رویدادهای تاریخی و ... می خواند .

مسئول واحد موسیقی حوزه هنری خوزستان ادامه داد : موسیقی «علوانیه» نوعی آهنگ آرامش بخش و حزن انگیزی است که امروزه با ساز رباب و مجموعه ای از سازهای ترکیبی دیگر نواخته می شود که معمولا این سبک موسیقی در بسیاری از مراسم ازدواج‌ وآیینهای مختلف دیگر اجرا می شود .

کوراوند افزود : موسیقی «علوانیه» متناسب با مراسم و مجالسی که برگزار می شود متفاوت است و اشعار این مجالس بر اساس وصف موقعیت مجلس انتخاب و خوانده می شود .

سازهای موسیقی «علوانیه»

مسئول واحد موسیقی حوزه هنری خوزستان با اشاره به بهره گیری از بیش از ۱۰ نوع ساز در موسیقی عربی گفت : از جمله این سازها اشاره کرد: «مطبق » که از ۲ عدد نی به هم چسبیده تشکیل شده است،«ماصول» سازی با یک نی ، « النای » نی معمولی، « العذبه » نی (با صدایی حزن انگیز) ودارای هفت سوراخ بالا و یک سوراخ زیرین ،« الکاسور » که بندری ها آن را تمپو یا در فارسی تمبک می نامند و با ریتمی تند نواخته می شود ، «الدف» که همان دایره فارسی است نوازندگی می کنند ، «الزنجاری»نوعی دف که آن را دایره زنگی هم می گویند،«الرباب» نوعی ویولن که با آرشه نواخته می شود ،«قانون» نوعی ساز ایستاده که با انگشتان می نوازند ،«سنتور» و دمام که از انواع سازهای موسیقی عربی هستند که در خوزستان و سایر کشورهای عربی استفاده می شوند .

«علوانیه» نام یکی از سبک های موسیقی ثبت شده به نام عرب های خوزستان است. نام این سبک برگرفته از نام سراینده آن «علوان الشویع» است که در این سبک تخصص داشته است . این آوازها که به پنج درجه می‌رسند در اهواز و کشورهای عربی به «طور» معروف هستند.

استان خوزستان به دلیل داشتن اقوام گوناگون از تنوع و غنای موسیقیایی بالایی برخوردار است ،موسیقی «لری گرمسیری» که در مناطق شمال اندیمشک رواج دارد ، موسیقی «بختیاری» که در چند مقام « دشتی »،«دی بلال»،«رباب رباب» ،« مندنی شیر علی مردان» و... ، موسیقی «شوشتری و دزفولی» که بیشتر تار ، دایره ، سنتور و تنبور نواخته می شود ،موسیقی «بهبهانی» که در مراسم مختلف همچون عروسی و عزا نواخته می شود و موسیقی «بندری» که بیشتر در آبادان و خرمشهر رواج دارد .