واکنش‌ها به اقدام آمریکا درباره «مکانیسم ماشه»

 ایالات متحده آمریکا ضمن متهم کردن ایران به عدم پایبندی به توافق هسته‌ای، رسما شورای امنیت سازمان ملل را از خواست خود برای فعال کردن «مکانیسم ماشه» آگاه کرد. پس از آن، فرانسه، آلمان و بریتانیا عدم حمایت خود از این تصمیم را اعلام و بر پایبندی خود بر توافق هسته‌ای تاکید کردند.

رویترز گزارش داد که آمریکا نامه‌ای را به ۱۵ عضو شورای امنیت سازمان ملل متحد ارائه کرده که طی آن جمهوری اسلامی ایران به عدم پایبندی به برجام متهم شده است.

در همین حال، مایک پمپئو وزیر خارجه آمریکا با حضور در مقر سازمان ملل در نیویورک، درخواست فعال کردن مکانیسم ماشه را به رئیس دوره‌ای شورای امنیت این سازمان ارائه کرده است. او پس از این دیدار، در توئیتر، این خبر را رسما تأیید کرد و گفت که نامه‌ای را به رئیس شورای امنیت سازمان ملل تقدیم و تلاش کرده این او را از عدم پایبندی ایران به برجام آگاه کند.

در صورت فعال‌سازی مکانیسم ماشه، شورای امنیت یک ماه فرصت دارد قطعنامه‌ای را برای تمدید تحریم‌های هسته‌ای علیه ایران تصویب کند؛ در غیر این صورت، تحریم‌ها خود به خود بازخواهد گشت.

 این سازوکار تنها از سوی کشورهای عضو توافق هسته‌ای قابل اجرا خواهد بود و در همین راستا وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران با ارسال نامه‌ای رسمی به رئیس شورای امنیت سازمان ملل متحد، تأکید کرده است که آمریکا هیچ حقی برای تلاش در جهت احیای تحریم‌ها ندارد و از همین رو این اقدام آمریکا باید از سوی شورا و جامعه بین‌المللی رد شود.

واکنش‌ها در این رابطه را بخوانید: 

* مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا به خروج یکجانبه آمریکا از برجام اشاره کرد و گفت که این کشور مشارکت کننده این توافق به شمار نمی‌رود و بنابراین نمی‌تواند به سازوکار بازگرداندن تحریم‌ها علیه ایران متوسل شود.

* کلی کرافت، نماینده دائم آمریکا در سازمان ملل متحد گفته است با ارائه این سند به شورای امنیت، روند فعال شدن مکانیسم ماشه برای بازگرداندن همه تحریم‌های مرتبط با برنامه هسته‌ای سازمان ملل علیه ایران رسما فعال شده است.

* محمدجواد ظریف با یادآوری «لغو مشارکت ایالات متحده در برجام»، نوشته است: «رئیس‌جمهور ایالات متحده رسما لغو یکجانبه مشارکت ایالات متحده در برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) را اعلام کرد که این نقض فاحش قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد، که برجام ضمیمه‌شده به آن را تأیید کرده، بود. بر همین اساس، دولت ایالات متحده اقدامات غیرقانونی گسترده‌ای را برای لغو مشارکت ایالات متحده در برجام و بازاعمال تمام تحریم‌های لغوشده ایالات متحده در ارتباط با برجام اجرایی کرده و از این طریق مرتکب موارد متعددی از «عدم اجرای عمده» تحت برجام شد که در تضاد فاحش با قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل بود.»

* سه کشور اروپایی عضو برجام با صدور بیانیه ای اعلام کردند که از اقدام آمریکا برای به کارگیری مکانیسم ماشه علیه ایران حمایت نمی کنند. این بیانیه با اشاره به اینکه «فرانسه، آلمان و پادشاهی متحده (انگلیس) توقف مشارکت آمریکا از برجام را در تاریخ ۸ «می» ۲۰۱۸ مد نظر قرار دادند» می‌افزاید: موضع ما درباره اثربخشی درخواست آمریکا وفق قطعنامه ۲۲۳۱ به طور واضح به ریاست و اعضای شورای امنیت اعلام شده و ما نمی‌توانیم از این اقدام (آمریکا) که با تلاش‌های کنونی ما در خصوص حفظ برجام ناسازگار است حمایت کنیم.

* سرگئی ریابکوف معاون وزیر خارجه روسیه  اعلام کرد که بیانیه‌های ایالات متحده در خصوص اعمال تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران پوچ و بی‌معنی بوده و همچنین این کشور هیچ اساس حقوقی و سیاسی برای اعمال تحریم‌ها علیه ایران ندارد.

* نماینده چین در سازمان ملل تاکید کرد اقدام آمریکا برای برگرداندن تحریم‌های ضد ایرانی با استفاده از مکانیسم ماشه یک نمایش سیاسی است که واشنگتن به راه انداخته است.

* جان بولتون که در زمان خروج آمریکا از برجام، مشاور امنیت ملی ترامپ بود نیز در یادداشت خود در روزنامه وال‌استریت ژورنال نوشته بود که فعال‌سازی مکانیسم ماشه توسط آمریکا ریسک بالایی دارد و «به ریسکش نمی‌ارزد».

* وزیر خارجه آمریکا می‌گوید واشنگتن برای تحریم کسانی که با تلاش‌های آمریکا برای بازگردادن تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران مخالفت کنند، تعلل نخواهد کرد. مایک پمپئو وزیر خارجه آمریکا در گفت‌وگو با فاکس‌نیوز گفت: هرزمان که دیدیم کشوری تحریم‌های کنونی ما را نقض می‌کند، آن کشور را مسئول دانستیم. ما اینکار را در خصوص تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل نیز انجام خواهیم داد.

* رییس جمهور آمریکا در نشستی خبری که با موضوع سیاستهای این کشور در خاورمیانه برگزار شد، با توجه به ناکامی دولتش در تمدید تحریم تسلیحاتی ایران اظهار کرد: از پمپئو، وزیر خارجه خواستم سازمان ملل را از قصد آمریکا برای بازگرداندن «تقریبا تمامی» تحریم‌های ایران با خبر کند. این همان مکانیسم ماشه است.

* در همین راستا سخنگوی کاخ سفید اعلام کرد که رئیس‌جمهور آمریکا بزودی مکانیسم ماشه را فعال خواهد کرد.

* با وجود اعلام مخالفت تمام کشورهای طرف برجام با تصمیم اخیر آمریکا مبنی بر فعال‌سازی مکانیسم ماشه علیه ایران، رژیم صهیونیستی این اقدام ایالات متحده را «شجاعانه» توصیف و از آن استقبال کرد. به نقل از هاآرتص، بنیامین نتانیاهو نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی، شورای امنیت سازمان ملل را متهم کرد که به وظیفه خود برای حمایت از صلح و امنیت بین‌المللی عمل نمی‌کند و تاکید کرد که اسرائیل با افتخار همراه با آمریکا ایستادگی می‌کند و از بازگشت مجدد تحریم‌ها حمایت خواهد کرد.

* سیدعباس عراقچی؛ معاون سیاسی وزیر امور خارجه در توییتی به زبان انگلیسی نوشت: «ابلاغیه آمریکا به لحاظ حقوقی فاقد هرگونه صلاحیتی برای مؤثر واقع شدن است. این ابلاغیه بی‌اعتبار و بی‌ارزش است. هیچ‌یک از اعضای باقیمانده در برجام قائل نیستند که این ابلاغیه می‌تواند به اجرا درآید. اطمینان داریم که شورای امنیت به ایالات متحده اجازه نخواهد داد که از قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سوءاستفاده کند تا به هدف اعلام‌شده خود یعنی از بین بردن این قطعنامه برسد.»

* پس از اعلام رسمی تصمیم آمریکا مبنی بر فعال‌سازی مکانیسم ماشه برای بازگشت تحریم‌های هسته‌ای ایران توسط سازمان ملل، مجید تخت روانچی؛ نماینده ایران در سازمان ملل متحد در کنفرانسی خبری اظهار کرد: آمریکا ارتباطی به برجام ندارد. آمریکا تلاش می‌کند با بهره‌برداری از زور، تحریم‌هایی را علیه ایران تحمیل کند که این کار غیر قابل قبول است.

* دولت بلژیک که نقش هماهنگ‌کننده قطعنامه ۲۲۳۱ را در شورای امنیت دارد، بامداد جمعه اعلام کرد آمریکا حق فعال کردن مکانیسم ماشه را علیه ایران ندارد.

* در تازه‌ترین واکنش‌ها به این تصمیم آمریکا، روسیه ضمن مخالفت با آن، خواستار برگزاری نشست مجازی فوری شورای امنیت در روز جمعه شده است که مسکو اعلام کرد که دولت آمریکا درخواست روسیه برای برگزاری نشست فوق العاده شورای امنیت سازمان ملل درباره پرونده ایران را رد کرد. 

* طرف‌های توافق هسته‌ای با ایران، موسوم به برجام، کشورهای روسیه، چین، آلمان، انگلیس، فرانسه و آمریکا بودند که آمریکا در ماه می ۲۰۱۸ به صورت یک‌طرفه از این توافق خارج شد و حالا با اعلام رسمی آمریکا مبنی بر فعال‌سازی مکانیسم ماشه علیه ایران، تمام کشورهای باقی‌مانده در برجام، رسماً با آن مخالفت کرده‌اند.