مادورو مشتری تسلیحاتی ایران می‌شود؟

روزنامه توسعه ایرانی: مادورو می‌گوید: «پادرینو، چرا ایده خرید موشک از ایران به ذهن خودمان نرسیده بود؛ چه ایده خوبی! بهتر است با ایران صحبت کنیم و ببینیم چه موشک‌های کوتاه، میان و دوربردی دارند و با توجه به روابط عالی ما با ایران، امکان [خرید] آن را بررسی کنیم.»

او نیکلاس مادورو، رئیس‌جمهور ونزوئلا و ولادیمیر پادرینو هم وزیر دفاع اوست. کشور او مانند ایران تحت‌تحریم‌های شدید آمریکاست. این اواخر هم کشتی‌های حامل سوختی که از ایران راهی کشور او شدند و در سواحل آنجا پهلو گرفتند، خبرساز شدند؛ کشتی‌هایی که به‌‌رغم تهدیدهای آمریکا، بار خود را تخلیه کردند و بازگشتند.

اما ماجرای این گفته‌های مادورو درباره خرید موشک از ایران، مربوط به اظهارات همسایه کلمبیایی‌اش است. ماجرا از این قرار است که پنجشنبه گذشته ایوان دوک، رئیس‌جمهور کلمبیا که کشورش روابط تیره و تاری با ونزوئلا دارد، مدعی شد که دولت نیکلاس مادورو در ونزوئلا در تلاش است تا از ایران موشک خریداری کند و همزمان تسلیحات ساخت روسیه و بلاروس را نیز در اختیار گروه‌های مسلح کلمبیا بگذارد. او ضمن آنکه از مادورو به عنوان دیکتاتور یاد کرد، برای رسمیت بخشیدن به ادعای خود ادامه داد: «یافته‌های سازمان‌های اطلاعاتی بین‌المللی که با ما همکاری دارند، از تمایل دیکتاتوری نیکلاس مادورو برای دستیابی به موشک‌های میان برد و دوربرد ساخت ایران خبر می‌دهند. بر اساس این اطلاعات، اگرچه موشک‌ها هنوز وارد این کشور نشده‌اند اما به طور ویژه تحت فرمان ولادمیر پادرینو، وزیر دفاع ونزوئلا تماس‌هایی در این باره گرفته شده است.»

ونزوئلا این ادعا را تکذیب کرد اما مادورو هم بامداد یکشنبه در جلسه هیأت دولت که به صورت مستقیم از تلویزیون کشورش پخش می‌شد از این ایده استقبال کرد. گرچه واکنش او به این ادعا یا به قول او ایده، توام با نوعی طنز برای تحقیر همتای کمبیایی‌اش بود اما او در عین حال در بخش دیگری از اظهارات خود پس از اینکه از ایران بابت کمک به کشورش تشکر کرده، گفته است: «اگر این مسئله(خرید موشک از ایران) امکان‌پذیر و مناسب باشد، چنین موشک‌هایی را خریداری خواهیم کرد.» او همچنین در رابطه با ماهیت کمک ایران به کشورش، تاکید کرد مادامی که در جنگ هستند، همچنان سکوت خواهد کرد.

اکتبر؛ بدون توقف

شورای امنیت سازمان ملل در دسامبر 2006 ذیل قطعنامه 1737، ممنوعیت فروش سلاح به ایران و صادرات سلاح از ایران را وضع کرد. این ممنوعیت چهار سال بعد در قطعنامه 1929 تشدید هم شد و ایران دیگر نه می‌توانست تسلیحات دفاعی و نظامی بخرد و نه اینکه دستاوردهای تسلیحاتی خود را صادر کند تا اینکه در پی توافق برجام، مقرر شد مرحله اول این تحریم‌ها، 18 اکتبر 2020 (27 مهر 1399) و پس از آنکه گزارش بین‌المللی سازمان انرژی اتمی صلح‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای ایران را تایید کرد، این تحریم‌ها برای ایران لغو شود.

حالا اکتبر بدون توقف از راه می‌رسد و تاکنون تمام تلاش آمریکا برای ممانعت از لغو این تحریم‌ها به دَر بسته خورده است. پیش‌نویسی که دو هفته پیش برای تمدید تحریم تسلیحاتی ایران در شورای امنیت ارائه کرد با 13 رأی منفی و ممتنع او را به شکل بی‌سابقه‌ای سنگ روی یخ کرد و درخواست رسمی‌اش در جمعه گذشته برای بازگردان تحریم‌های شورای امنیت علیه ایران نیز «نه» بزرگ دیگری را از سوی همپیمانانش در شورای امنیت، نصیب او کرد.

استقبال کشوری چون ونزوئلا برای خرید تسلیحات موشکی ایران، کابوس 18 اکتبر را برای آمریکا تلخ‌تر می‌کند. البته درباره ونزوئلا تا اینجای کار، همه چیز در حد یک گزینه است؛ در حالی که ماجرا درباره چین و روسیه متفاوت است

مسلسل موشک‌ها

از این سو، ایران بیش از گذشته، هر روز به صورت مسلسل‌وار، قدرت موشکی خود را به رخ می‌کشد. تقریبا هفته‌ای نیست که رسانه‌های وابسته به نهادهای نظامی در ایران، خبر از رونمایی موشک، پهپاد و دستاورد نظامی و دفاعی تازه‌ای ندهند. همین دیروز خبرگزاری فارس گزارش کاملی منتشر کرد از موشکی به نام «فتح» که هفته گذشته در نمایشگاه «اقتدار موشک‌های بالستیک ساخت وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح» به نمایش گذاشته شده است.

شلیک موشک از اعماق زمین و رونمایی از موشک بالستیک «شهید حاج قاسم سلیمانی» و موشک کروز «ابومهدی» در روزهای گذشته هم بازتاب گسترده‌ای در رسانه‌های بین‌المللی پیدا کرد.

ویدئوی دیگری در رسانه‌ها منتشر شده که در آن یک کارشناس مسائل دفاعی درباره سامانه پدافندی سوم خرداد(سامانه‌ای که پهپاد آمریکایی را خرداد سال گذشته سرنگون کرد)، می‌گوید که این سامانه دوربردترین سامانه دنیاست که می‌تواند در حین حرکت شلیک کند. او همچنین می‌گوید که دوربردترین موشک باستیک تاکتیکی دنیا با برد هزار کیلومتر و به نام «دزفول» متعلق به جمهوری اسلامی ایران است.

بررسی تخصصی این اطلاعات درباره توان موشکی ایران، موضوعی فنی است اما آنچه در این نوشتار مورد توجه است این است که ایران مدت‌هاست که توان تولید موشکی و تسلیحاتی خود را به رخ می‌کشد و هرچه به زمان پایان تحریم تسلیحاتی خود نزدیک می‌شود، احتمال خرید این تسلیحات و مانور تبلیغاتی روی آنها نیز بیشتر می‌شود.

ایران گزینه‌ای برای جایگزینی چین و روسیه؟

استقبال کشوری چون ونزوئلا برای خرید این تسلیحات، کابوس 18 اکتبر را برای آمریکا تلخ‌تر می‌کند. ونزوئلا پیش‌تر تسلیحات مورد نیاز خود را از روسیه و چین می‌خرید اما بحران مالی طولانی، آن را ناگزیر کرده که فروشندگان جدید با شرایط جدید برای تامین نیازهای نظامی خود پیدا کند و حالا فکر می‌کند چه بسا که ایران علاوه بر بنزین، بتواند موشک هم بفروشد.

البته درباره ونزوئلا تا اینجای کار دست کم آنطور که در رسانه‌ها منتشر شده، همه چیز در حد یک گزینه است؛ در حالی که ماجرا درباره چین و روسیه متفاوت است. تحلیلگران معتقدند که این دو کشور پس از انقضای تحریم تسلیحاتی ایران، شرکای اصلی ایران در همکاری‌های فنی و نظامی می‌شوند.

مادورو در تلویزیون ونزوئلا، پس از اینکه از ایران بابت کمک به کشورش تشکر کرده، گفته است: اگر این مسئله(خرید موشک از ایران) امکان‌پذیر و مناسب باشد، چنین موشک‌هایی را خریداری خواهیم کرد

ایران و سلاح‌های مدرنی که از آنها محروم بود

در مورد چین گفته می‌شود که چشم‌انداز همکاری نظامی نیز در سند همکاری 25 ساله ایران و چین دیده شده است. امیر حاتمی، وزیر دفاع ایران ابتدای هفته برای بازدید از نمایشگاه ارتش 2020 روسیه وارد مسکو شد، از سامانه اس 400 نیز بازدید کرد و بعد هم در نشستی مشترک با همتای روسی، تاکید کرد که «همکاری‌های نظامی ایران و روسیه رو به پیشرفت است.»

برخی تحلیل‌ها مبتنی بر این است که بازدید حاتمی از اس 400 با توجه به اینکه روس‌ها پیشتر نیز واگذاری این سامانه را به تهران پیشنهاد کرده بودند، به معنای قریب‌الوقوع بودن فروش این سامانه از سوی روسیه به ایران است.

چین و روسیه هر دو پیش از این، از همکاری نظامی با ایران استقبال کرده‌اند و حتی رزمایش سه جانبه ایران - چین - روسیه را در شمال اقیانوس هند و دریای عمان به نمایش گذاشتند که نشانه عزم آنها برای این همکاری بود.

در جریان این همکاری‌ها، ایران موشک‌ها و تولیدات دفاعی و نظامی خود را نیز به نمایش می‌گذارد که علاوه بر قدرتنمایی، نوعی بازاریابی برای اکتبر هم محسوب می‌شود.

البته ایران صرفا به دنبال عرضه تولیدات موشکی و نظامی خود نیست؛ حتی می‌توان گفت بیش از آنکه به دنبال صادرات باشد، به دنبال خرید است. دست ایران در تمام این سال‌های تحریم از فناوری‌های روز حوزه دفاعی و نظامی کوتاه بوده است. حالا اما چناچه شکست‌های پیاپی دولت دونالد ترامپ برای تمدید تحریم تسلیحاتی ایران ادامه یابد و این تحریم‌ها اواخر مهرماه برداشته شوند، ایران می‌تواند سلاح‌های مدرنی چون سوخو 57، سوخو 35 و موشک اس 400 را که بسیار به خرید آنها علاقمند است، از روسیه تهیه کند.