فاجعه سریالی ارز این قسمت: کود کشاورزی!

ارز 4200 درست مانند ماجرای کَره و لاستیک تیشه به ریشه تولید کشاورزی زد اتفاقی که می تواند ضربه مهلکی بر امنیت غذایی کشور باشد

روزنامه خراسان: متاسفانه در سالی که قرار بود با جهش تولید همراه باشیم دست روی هر کالایی می گذاریم که ارز 4200 به آن تخصیص پیدا کرده، می بینیم تصمیم فاجعه بار تخصیص ارز 4200 تیشه به ریشه تولید آن کالا زده، چون واردات با ارز 4200 سود بیشتری از تولید آن داشته است.

حالا که به نظر می رسد تصمیم یا بهتر است بگوییم تصمیم اجتناب ناپذیر بانک مرکزی و دولت حذف ارز 4200 برای همه کالاهاست در ابتدا بازار به دلیل نبود تولید و احتمالا احتکار با کمبود کالا همراه می شود و بعد از آن تا راه افتادن تولید که می تواند ماه ها زمان ببرد قیمت ها به صورت نجومی افزایش پیدا می کند.

همان طوری که پیش از این هم بررسی کرده بودیم این اتفاق در حوزه کَره و لاستیک افتاده است. امروز قصد داریم با هم ضربه دلار 4200 را بر پیکره تولید در بخش سم و کود کشاورزی بررسی کنیم که موجی از نگرانی را در میان کشاورزان و مردمی که دغدغه استفاده از محصولات کشاورزی و باغی سالم را دارند به وجود آورده است. اتفاقی که ممکن است ضربه مهلکی بر صنعت کشاورزی کشور وارد کند.

اهمیت نهاده های کشاورزی

جهان امروز با بحران کشاورزی و مشکل در تامین مواد غذایی مواجه است و به همین دلیل استفاده از روش های کارآمدتر برای بهره وری بالاتر از زمین های کشاورزی و افزایش نرخ تولید محصولات کشاورزی به موضوعی مهم تبدیل شده است. این موضوع سبب شده تا همه عواملی که می توانند در افزایش میزان تولیدات کشاورزی تاثیرگذار باشند، از شیوه های مدرن کشاورزی تا نهاده های کشاورزی مورد استفاده مانند آفت کش ها ،کود و... در مرکز توجه قرار گیرند. با توجه به این شرایط ملاحظه می شود که سموم دفع آفات نباتی، نقش پررنگی در بالابردن امنیت غذایی، افزایش بهره وری، افزایش ثروت ملی و حتی ارزآوری از طریق صادرات دارد.

چرا گران شد

داستان گران شدن کودهای شیمیایی هم مانند برخی از گرانی های اخیر مانند گرانی کره و لاستیک به حذف ارز 4200 و تبدیل آن به ارز نیمایی توسط دولت بر می گردد که باعث شده قیمت‌ کودهای شیمیایی تا ۱۰ برابر افزایش یابد. در ضمن دیگر دولت یارانه کودهای شیمیایی را که در سال‌های گذشته بر اساس تبصره ۱۴ قانون برنامه و بودجه پرداخت می کرد هم قطع کرده است.

همین دو علت برای صعود نجومی قیمت کودهای شیمیایی کفایت می‌کرد تا برای مثال قیمت هر کیسه کود سولفات پتاسیم که تا پیش از این حدود ۱۲۰ هزار تومان بود تا ۵۴۰ هزار تومان افزایش پیدا کند. البته در کنار گرانی ،کمبود این نهاده ها هم به شدت احساس می شود. برخی بر این باورند که سودجویانی برای آشفته کردن بازار و گران تر فروختن نهاده ها اقدام به احتکار کرده اند و همین اتفاق موجب کمبود نهاده ها و گران تر شدن آن شده است.

ضربه گرانی کود و سم بر کشاورزی

تا شروع سال زراعی جدید چند روز دیگر بیشتر باقی نیست و قرار است کشاورزان کاشت محصولات تاثیرگذار غذایی و استراتژیکی از جمله گندم را شروع کنند و به اعتقاد برخی از کارشناسان این گرانی بسیاری از تولید کنندگان کوچک و بزرگ را به دلیل گرانی نهاده های کشاورزی از کاشت منصرف یا آن ها را وادار می کند که از میزان سم و کود کمتری استفاده کنند و این اتفاق سبب افت در میزان برداشت محصولشان می شود و نیز موضوع به خطر افتادن امنیت غذایی کشور هم مطرح است که می‌تواند شرایط بحرانی را به وجود آورد.

در ضمن همین عدم استفاده یا کاهش مصرف میزان مورد نیاز سم و کود محصولات باعث کاهش صادرات محصولات کشاورزی می شود و حتی نیاز کشور به واردات را افزایش می دهد. نایب رئیس کمیسیون کشاورزی مجلس یازدهم در گفت و گو با برنامه پارک شهر رادیو تهران،اظهار کرد: با گران شدن کود و سم، کشاورزان بی انگیزه می‌شوند و تولید آن ها تا ۳۵ درصد کاهش می‌یابد و از طرف دیگر دولت ناچار به خرید گندم با قیمت سه برابری از کشورهای حوزه خلیج فارس و در نتیجه خسارتی جبران ناپذیر به کشور وارد و تولید دچار اختلال می شود.

نیاز سالانه سم و کود کشور

مدیرعامل شرکت خدمات حمایتی کشاورزی در مصاحبه ای با ایرنا گفت: «بر اساس محاسبات موسسه تحقیقات خاک و آب، سالانه نیاز کودی کشور چهار میلیون تن است ولی در سال۹۷ حدود دو میلیون و ۴۳۱ هزار تن کود مصرف شده است.» به نظر می رسد با گران شدن کود و سم کشاورزی آمار مصرف نهاده های کشاورزی طی امسال بسیار کمتر و حتی باعث کاهش کیفیت و کمیت محصولات کشاورزی شود.

رئیس انجمن واردکنندگان سم و کود کشور هم نیاز مصرفی سالانه کشور به سموم کشاورزی را ۲۷ هزار تن اعلام کرده است.

رقابت نابرابر تولید با واردات ارز 4200

ارز ۴۲۰۰ تومانی در کنار رانتی که به وجود آورده، ضربه مهلکی به تولید داخلی زده است. در بحث نهاده های کشاورزی هم حکایت همان حکایت کره و لاستیکی بود که برایتان در روزهای قبل نوشتیم. اختصاص ارز 4200 به این کالاها باعث شد سود واردات از تولید بیشتر شود و تولید کننده توان رقابت با وارد کننده را نداشته باشد و از گردونه حذف شود و حالا که ارز 4200 تخصیص پیدا نمی کند جای خالی تولید کننده به چشم می آید.

برای نمونه در تولید سموم کشاورزی یک سری مواد موثره یا به اصطلاح «تکنیکال ها» مورد نیاز است که از خارج کشور وارد می شود. این تکنیکال ها کلا در حدود ۲۰ تا ۳۰ درصد هزینه تولید را شامل می شوند. اما دولت از یک طرف به بهانه کمبود نیاز داخلی صادرات سموم را ممنوع کرد که علاوه بر تبعات کاهش درآمد ارزی تبعات دیگری نیز دارد و از طرف دیگر برای سموم آماده مصرف - نه تکنیکال ها - هم که مشابه آن در داخل کشور تولید می شد ارز ۴۲۰۰ تومانی اختصاص داد.

حال فکرش را بکنید شرکت های داخلی چگونه باید با سموم وارداتی خارجی در بازار رقابت کنند درحالی که در این رقابت، از تولید خارجی با ارز 4200 حمایت و بر سر تولیدات داخلی کوبیده می شد؟