اولین ایست به پژو

دنیای‌اقتصاد : در‌حالی‌که هنوز توافق هسته‌ای و برجام احیا نشده و تحریم‌ها علیه خودروسازی کشور نیز کماکان برقرار است، برخی نمایندگان مجلس شورای اسلامی از همین حالا موضع خود را در قبال همکاری‌های خارجی آتی در این صنعت، اعلام کرده‌اند.

آن‌طور که عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس در گفت‌وگو با فارس عنوان کرده، همکاری با پژو یک تصمیم سیاسی بوده و این شرکت فرانسوی خودروساز به‌اصطلاح تاپ و تراز‌اولی در دنیا به‌حساب نمی‌آید. به گفته روح‌اله ایزدخواه، اگر از متخصصان کارکشته خودروسازی نیز (درباره همکاری با پژو) سوال شود، آنها حرکت به سمت انتقال محصول و فناوری از پژو را رد می‌کنند. وی با بیان اینکه همکاری با پژو تصمیم درستی نبوده، تاکید کرده که در پی این مشارکت، با روش‌های بسیار معیوب مانند انتقال خط تولید و تولید تحت‌نام تجاری (‌تحت‌لیسانس) دست خود را بستیم و نتوانستیم از اهرم بازار استفاده کافی را برده و صاحب دانش و فناوری شویم. این عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس البته موضع تندی در قبال رنو، دیگر خودروساز فرانسوی نگرفته است.

این برای اولین‌بار نیست که پیش از ورود خارجی‌ها به خودروسازی کشور، مجلسی‌ها و گاهی هم مقامات دولتی سازمخالف علیه همکاری با برخی شرکت‌ها به‌ویژه پژو می‌زنند. اواسط دهه ۸۰ که رنو با پلت‌فرم مشترک‌X۹۰ به ایران آمد، مجلسی‌ها به‌شدت با آن مخالفت کردند. هرچند رنو سرانجام کارش را در ایران آغاز کرد، تاخیر ایجاد‌شده از محل مخالفت مجلس وقت سبب شد محصول نهایی گران‌تر از پیش‌بینی‌های اولیه عرضه و بخش مهمی از اهداف اولیه قرارداد رنو محقق نشود. در دوران پسابرجام نیز مخالفت‌های زیادی با حضور دوباره خودروسازان فرانسوی در ایران به‌ویژه پژو شکل گرفت، در نهایت هم این شرکت و هم رنو اقدام به عقد قرارداد با خودروسازان داخلی کردند. پس از اعمال تحریم‌های آمریکا علیه ایران پس از نقض برجام، خروج خودروسازان خارجی به‌خصوص پژو و رنو بسیار مورد‌انتقاد قرار گرفت، تا جایی‌که حتی رضا رحمانی وزیر پیشین صمت به صراحت تاکید کرد امثال پژو دیگر جایی در خودروسازی ایران نخواهند داشت. در حال‌حاضر نیز به‌نظر می‌رسد هنوز برجام احیا نشده، تحریم‌ها پابرجا و خودروسازان خارجی برای ورود به ایران اعلام آمادگی نکرده‌اند، برخی نمایندگان مجلس از همین‌حالا موضع خود را در قبال امثال پژو روشن کرده‌اند. این در شرایطی است که با فرض لغو تحریم‌ها، اولا معلوم نیست خودروسازان خارجی از جمله پژو این‌بار ریسک حضور در ایران را بپذیرند و ثانیا قرار نیست خودروسازان جهانی برای ورود به کشور صف بکشند. در دوره پسابرجام نیز به‌جز پژو، رنو و تا حدی فولکس‌واگن، خودروساز خارجی دیگری برای حضور در ایران پیشقدم نشد‌ که این موضوع می‌تواند با مسائلی مانند بی‌اعتمادی به ثبات اقتصادی و ارتباط کشور با دنیا و همچنین ریسک بالای سرمایه‌گذاری (در ایران) با توجه به قوانین یک‌شبه و کاغذبازی‌های نامتعارف، در ارتباط باشد. بنابراین هرچند انتقادات زیادی به عملکرد معدود خودروسازان خارجی همکار ایرانی‌ها به‌خصوص در دوران تحریم وارد است، اما به‌نظر می‌رسد صنعت خودرو ایران قدرت مانور چندانی برای انتخاب شرکای دلخواه ندارد، حداقل تا وقتی فضای کسب و کار در کشور نامناسب بوده و ریسک سرمایه‌گذاری از ناحیه چالش‌های اقتصادی و به‌هم خوردن ارتباط با جهان‌ بالا است. البته که عبور از امثال پژو و همکاری با خودروسازان معتبرتر دنیا اتفاقی بزرگ برای صنعت خودرو کشور به‌شمار می‌رود، اما آیا از آن‌سو نیز تقاضایی برای مشارکت هست؟