بایدن بن ‎سلمان را از رده خارج می‎کند؟

خبرگزاری فارس: یک وبسایت آمریکایی که بر روی موضوعات امنیتی و اطلاعاتی تمرکز دارد، در گزارشی نوشته است که کارشناسان آژانس اطلاعاتی مرکزی آمریکا (سی.آی.ای) در حال بررسی و ارزیابی گزینه‌های دولت جو بایدن در خصوص چگونگی تعامل با دولت عربستان سعودی هستند.

«جاناتان برودر» تحلیلگر مسائل امنیتی و نظامی در وبسایت «اسپای تاک» نوشت که از تعدادی کارشناس سابق سازمان سیا که برای دهها سال در غرب آسیا مشغول کار بودند، در خصوص اینکه آیا دولت بایدن از کودتا علیه «محمد بن سلمان» حمایت می‌کند یا نه، سوال شده است.

«جاناتان برودر» نویسنده این گزارش می‌نویسد کارشناسان امنیتی در خصوص این سناریو گفته‌اند که به طور مطلق نمی‌توان گفت که چنین گزینه‌ای بعید است. «داگلاس لندن» کارمند سی آی ای که به مدت ۳۴ سال در غرب آسیا کار کرده در خصوص کودتا علیه ولی‌عهد سعودی گفته است: «این کار ماست. حداقل به چیزی که در ذهن آن‌ها [مخالفان دولت سعودی) می‌گذرد، گوش می‌دهیم.»

اما «بوریس ریدل» تحلیلگر سابق سازمان سیا در امور غرب آسیا عقیده دارد که جو بایدن عمدتا با چنین طرح‌هایی با احتیاط شدید برخورد می‌کند. او گفت که چه بسا سازمان سی.آی.ای با مخالفان دولت سعودی که قصد کودتا دارند دیدار کند، اما بعید است خود دست به اقدامی بزند.

بوریس ریدل در این باره افزود: «خلاصی از دست محمد بن سلمان دو راه دارد. یکی اینکه جو بایدن با ملک سلمان گفت‌و‌گو کرده و او را قانع کند که رفتار پسرش موجب بدنامی عربستان سعودی در جهان و مهم‌تر از آن در نظر ایالات متحده آمریکا شده است؛ که این گزینه بسیار بعید است و ممکن نیست که پادشاه سعودی بخواهد اقدامی علیه جانشین خود انجام دهد و می‌داند که واشنگتن گزینه دیگری جز قبول تعامل و همکاری با محمد بن سلمان ندارد.»

راه دوم نیز به نظر این تحلیلگر سابق سیا، کودتا و ترور محمد بن سلمان است. او نوشت: «شاهزادگان مخالف می‌خواهند محمد بن سلمان را ترور کنند، چه ایالات متحده تأیید کند و چه نکند. اما این عملیات به شدت دشوار است. ولی‌عهد سعودی به وسیله گارد مخصوصش محافظت می‌شود. از سوی دیگر او بیشتر زمان خود را در شهر "نئوم" سپری می‌کند که هیچ کسی آن‌جا زندگی نمی‌کند. طبق گزارش‌های تأیید نشده تا کنون سه مرتبه برای ترور ولی‌عهد سعودی تلاش شده و هر بار با شکست مواجه شده است.»

اسپای تاک در ادامه نوشت که دیدگاه «جو بایدن» در خصوص «محمد بن سلمان» برای همه روشن است. هنگامی که سازمان سیا گزارش داد که محمد بن سلمان خود دستور قتل جمال خاشقچی را صادر کرده، بایدن ولی‌عهد سعودی را یک «جانی» توصیف کرده بود. همزمان تعداد بسیاری از شاهزادگان سعودی به محمد بن سلمان وفادار نیستند و ولی‌عهد سعودی در طول سال‌های گذشته با اقداماتش بسیاری از آن‌ها را از خود دور کرده است.

«آوریل هینز» رئیس اداره اطلاعات ملی آمریکا، قول داده است که اسناد سی.آی.ای در خصوص ترور جمال خاشقچی را از حالت محرمان خارج کند و معنایش این است که دولت آمریکا به طور رسمی مسئولیت قتل خاشقچی را متوجه محمد بن سلمان خواهد کرد که این اقدام تبعات سیاسی و قانونی و دیپلماتیک در بر دارد.

در همین حال برخی از مسئولان سابق سازمان سیا می‌گویند که اگر هر یک از شاهزادگان مخالف بن سلمان بخواهد برای بحث در خصوص کودتا علیه او با آمریکا گفت‌و‌گو کند، سازمان سیا باید به سخنانش گوش دهد.

«جیمز کلابر» ژنرال بازنشسته ارتش آمریکا و مسئول اداره اطلاعات مرکزی در دوره باراک اوباما در این باره به وبسایت «اسپای تاک» گفت که پیشبرد کودتا علیه محمد بن سلمان از لحاظ لجستیکی، سیاسی و دیپلماتیک بسیار پیچیده است.

کلابر گفت که این کار نیاز به عواملی مختلفی دارد، یکی اینکه کدام یک از شاهزادگان آمادگی مشارکت در کودتا را دارد؟ نفوذ همه آن‌ها به یک میزان نیست و از طرف دیگر سازمان سیا باید مسائل مختلفی را تحت نظر داشته باشد؛ اینکه آیا امکان محرمانه نگه‌ داشتن طرح کودتا وجود دارد یا نه و اینکه دیدار مأموران سیا با مخالفان محمد بن سلمان کجا انجام شود و سؤالات بسیار دیگر.

این مقام امنیتی دوره باراک اوباما افزود: «اگر منظور تغییر حکومت است، این مسأله از لحاظ سیاسی برای آمریکا بسیار حساس تلقی می‌شود و سیاستمداران آمریکایی باید با دقت نظر بالا و با حساسیت شدید در خصوص احتمالات و گزینه‌های ممکن در صورت شکست طرح، بیندیشند.»

«گِریگوری گاوس» کارشناس امور عربستان سعودی و رئیس بخش روابط خارجی دانشکده دولتی بوش در این باره دولت جو بایدن را نصیحت کرد که هیچ نشستی با شاهزادگانی که به دنبال کودتا علیه بن سلمان هستند، انجام ندهد.

او موافق این است که روابط آمریکا و عربستان سعودی در دوره بایدن بسیار سرد خواهد شد اما معتقد است که اگر جو بایدن بخواهد به توافق هسته‌ای بازگردد و با ایران تعامل کند یا نفوذ خود را در خصوص قیمت جهانی نفت حفظ کند، ناچار است با محمد بن سلمان تعامل کند و دست خود را به سوی کسی که علاقه‌ای به او ندارد، دراز کند.

این کارشناس آمریکایی تأکید کرد که آمریکا چاره‌ای جز همکاری با بن سلمان ندارد، چرا که کنترل امور عربستان در دست وی است و اگر درخواست و گزارش طرح معارضان وی به دست بایدن برسد، او صرفا تشکر خواهد کرد، اما اقدامی صورت نخواهد گرفت.

اسپای تاک گزارش خود را با این جمله «بروس ریدل» تحلیلگر سابق سازمان سیا در امور غرب آسیا به پایان برد که به این وبسایت گفته است: «اگر اراده واقعی [برای کودتا] وجود داشته باشد، ما نمی‌توانیم کار زیادی برای کمک انجام دهیم. به جز اینکه به آن‌ها می‌گوییم که اگر موفق به کودتا شدید، ما شما را می‌پذیریم.»

این برای اولین بار است که رسانه‌های آمریکایی به گزینه کودتا علیه محمد بن سلمان می‌پردازند. پیش از این بسیاری از تحلیلگران دوره جو بایدن را فصل سرد روابط ریاض و واشنگتن یا مرحله فشار حداکثری بر دولتمردان سعودی برای تغییر برخی سیاست‌ها دانسته بودند. «گری سیک» عضو اسبق شواری امنیت ملی آمریکا پیش از این گفته بود که در ارتباط با عربستان سعودی، یمن در رأس اولویت‌های بایدن قرار دارد و پس از آن زندانیان سیاسی هستند؛ اما دولت آمریکا قصد ندارد در روند قدرت در عربستان سعودی دخالت کرده و محمد بن سلمان را طرد کند.