معماران توافق برجام در تیم بایدن

خبرگزاری مهر: آنتونی بلینکن، جیک سالیوان، وندی شرمن، ویلیام برنز و جان کری افرادی هستند که سابقه‌ای طولانی در خصوص مسائل مربوط به ایران دارند و اکنون همه آنها در دولت جدید آمریکا گرد هم آمده اند.

نظر به اینکه بازگشت به برجام یکی از اولویت‌های سیاست خارجی دولت جدید آمریکا معرفی شده، حضور این افراد در کنار هم می‌تواند تحلیل‌های متفاوتی را داشته باشد.

آنتونی بلینکن به عنوان گزینه مطرح برای هدایت وزارت خارجه آمریکا، فردی است که در دوران ریاست جمهوری اوباما پست‌های زیادی در وزارت خارجه ایالات متحده داشته که آخرین مورد آن معاون وزیر خارجه بوده و از همین رو ارتباط گسترده‌ای با جان کری در خصوص موضوع ایران داشت.

جیک سالیوان که به عنوان گزینه مشاور امنیت ملی آمریکا معرفی شده نیز به عنوان دستیار امنیتی بایدن در دوران معاونت ریاست‌جمهوری او کار کرده و از دستیاران دیرینه هیلاری کلینتون محسوب می‌شود، وی از کسانی است که ادعا می‌شود در مذاکراتی نقش داشته که زمینه مذاکرات هسته‌ای منتهی به برجام در سال ۲۰۱۵ شد.

او در اکتبر ۲۰۱۹ در یادداشتی برای روزنامه نیویورک تایمز، تصمیم ترامپ به خروج از توافق هسته‌ای ایران را احمقانه توصیف کرد و نوشت این اقدام در حالی رخ داد که هیچ مدرکی درباره عدم پایبندی ایران به این توافق قابل پیش‌بینی نبود و پیش‌بینی نشد.

بایدن برای کمتر امتیاز دادن و امتیاز بیشتر گرفتن به سراغ کارشناسان مسائل ایران رفته است

وندی شرمن که برای معاونت وزارت خارجه آمریکا معرفی شده نیز کسی است که در زمان انجام مذاکرات منتهی به برجام نقشی پر رنگ در مذاکرات داشت و به عنوان نماینده آمریکا در این مذاکرات شرکت می‌کرد.

و در نهایت جان کری، وزیر خارجه اسبق آمریکا که نقش وی در مذاکرات برجام بر کسی پوشیده نیست. البته هر چند که کری در تیم سیاست خارجی بایدن و مسائل مربوط به ایران حضور ندارد اما وجود او در کابینه بایدن نیز موضوعی است که باید در نظر داشت.

این مقدمه کوتاه نشان می‌دهد که بایدن تیمی از متخصصان مربوط به مسائل ایران را در اطراف خود جمع کرده است.

در این خصوص که چرا بایدن دست کم از پنج کارشناس حوزه ایران در تیم خود استفاده می‌کند یک دیدگاه منفی وجود دارد و آن اینکه گفته می‌شود: «بر خلاف اوباما و حتی ترامپ، بایدن ظرفیت تیم سازی و رهبری بالایی ندارد و به همین خاطر توان تشکیل یک کابینه نو و مبتکرانه و قدرتمند را نداشته و ناچار است دنباله رو دولت اوباما باشد. به خصوص آنکه برنامه خاصی برای دولت ندارد و عملاً تنها هدف گذاری او وارونه کردن اقدامات دوران ترامپ است».

به اعتقاد کارشناسانی که این دیدگاه را دارند: ایران مساله مهم و زودبازدهی برای سیاست خارجی بایدن است و نقطه تقابل آشکاری با ترامپ نیز محسوب می‌شود. یعنی هم فوریت دارد و هم نیاز به چند سال برنامه ریزی و مذاکره و… ندارد و تیم بایدن با پرداختن به آن می‌تواند نتایج کوتاه مدت بگیرد. البته در عین حال بایدن با چالش‌های پیش روی این ماجرا هم آشناست و می‌داند که ایران به سادگی از جایگاه فعلی خود برنخواهد گشت. لذا برای کمتر امتیاز دادن و بیشتر امتیاز گرفتن، نیاز به تیم آشنا به ایران دارد.

فیتزپاتریک: بایدن به دنبال احیای برجام است. این اتفاق که معماران توافق برجام در تیم بایدن هستند، احیای برجام و آغاز کار بر روی این مسئله را آسان‌تر می‌کند

اما کارشناساسن و مقامات سابق آمریکایی به گونه‌ای دیگر حضور این افراد را در تیم بایدن تحلیل می‌کنند.

در همین رابطه «مارک فیتزپاتریک» سرپرست اسبق معاونت بخش عدم اشاعه وزارت خارجه آمریکا، در پاسخ به پرسش خبرنگار مه ر در مورد دلیل حضور این افراد در دولت جدید آمریکا گفت: این یک امر تصادفی است که تعداد زیادی از افراد بلندپایه حاضر در تیم سیاست خارجی بایدن را کسانی تشکیل می‌دهند که در حوزه ایران سابقه کار دارند.

فیتزپاتریک در ادامه گفت: بایدن، آنتونی بلینکن، جیک سالیوان، وندی شرمن و دیگران را به این دلیل انتخاب کرده که آنها را از گذشته به خوبی می‌شناسد و برای عملکرد آنها ارزش قائل است. همه این افراد در خصوص ایران سابقه فعالت دارند و این بدان دلیل است که در در دولت اوباما فعالیت هسته‌ای ایران یکی از مهمترین مسائل پیش روی دولت آمریکا در حوزه سیاست خارجی بود و او (اوباما) بدنبال حل این مسئله بود.

امروز نیز بایدن با چالش‌های دیگری مواجه است که اغلب آنها مسائل داخلی آمریکا هستند و در حوزه سیاست خارجی نیز ایران با وجود اهمیت آن، مهمترین مسئله بایدن نیست، البته بایدن به دنبال احیای برجام است. این اتفاق که معماران توافق برجام در تیم بایدن هستند، احیای برجام و آغاز کار بر روی این مسئله را آسان‌تر می‌کند.

پروفسور «دانیل سرور» مشاور سابق وزارت خارجه آمریکا، نیز در پاسخ به خبرنگار مهر در خصوص این موضوع گفت: اساساً بایدن افرادی را با تخصص بسیار بالا و سابقه کار مرتبط انتخاب کرده که این امر در تیم امنیت ملی و سیاست خارجی او مشهود است.

«باربارا اسلاوین»: بایدن کارهای زیادی برای انجام دادن در حوزه امور داخلی و سیاست خارجی دارد اما مشخص است که یکی از اولویت‌های اصلی وی بازگشت به دیپلماسی در قبال ایران است

او صراحتاً اعلام کرده که آنچه در خصوص ایران خواستار آن است بازگشت به وضعیتی است که قبل از دولت ترامپ وجود داشت که البته این امر هم از سوی تهران و هم از سوی واشنگتن باید انجام شود؛ این موضع به موضع ایران نیز نزدیک است و من امیدوارم که این امر (بازگشت به برجام) رخ بدهد. البته در کنار آن مسائل دیگری نیز وجود دارند که آمریکا خواستار گفتگو درباره آنها با ایران است.

«باربارا اسلاوین» رئیس بخش ایران شورای آتلانتیک آمریکا، نیز در پاسخ به خبرنگار مهر در این رابطه گفت: بایدن کارهای زیادی برای انجام دادن در حوزه امور داخلی و سیاست خارجی دارد اما مشخص است که یکی از اولویت‌های اصلی وی بازگشت به دیپلماسی در قبال ایران است. او افرادی را انتخاب کرده که دارای سابقه در این رابطه هستند؛ جیک سالیوان فردی که آغاز گفتگوها با ایران در سال ۲۰۱۲ را آغاز کرد و یا ویلیام برنز که از زمان دولت جورج بوش با موضوع ایران مرتبط بوده است. همچنین آنتونی بلینکن که معاون جان کری بوده و وندی شرمن که مذاکرات با ایران در گفتگوهای هسته‌ای را بر عهده داشته و اکنون معاون وزیر خارجه شده است. من در این مورد که می‌توانیم به برجام برگشته و آن را احیا کنیم خوشبین هستم.