یک درخواست از ضرغامی درباره «نوروز»

بیش از ۱۵ سازمان مردم‌نهاد در حوزه میراث فرهنگی و گردشگری در نامه‌ای به وزیر میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، فعالیت دوباره‌ دبیرخانه‌های «نوروز» و «آیین‌های ملی» را خواستار شدند.

به گزارش ایسنا، در این نامه سرگشاده خطاب به عزت‌الله ضرغامی درباره لزوم فعالیت دوباره دبیرخانه نوروز نوشته شده است: «نوروز بزرگ‌ترین، مهم‌ترین و کهن‌ترین جشن ایرانیان است، جشنی که دیرینگیِ ‌نامِ آشکارا ایرانی‌اش به قدیمی‌ترین زبانِ این حوزه "اوستایی" بازمی‌گردد و هنوز ایرانیان و ایرانی‌تباران، هر جای جهان که باشند، آن را به گستردگی پاس می‌دارند، به‌ویژه مردمانِ ساکن در حوزه‌ تمدنی ایران (کشورهای جنوب غربیِ آسیا) که یا آن را با اندک تفاوت‌هایی در آیین‌های گوناگونش برپا می‌کنند، یا جشن‌هایی مشابه دارند که خاستگاه‌شان به نوروز بازمی‌گردد. از این‌رو، این جشن که در آن مردمانی از هر آیین و تبار و با هر زبانی حضور دارند قابل قیاس با هیچ مناسبتِ فرهنگی دیگری نیست و در زمانه‌ای که قدرت‌های جهانی و فرامنطقه‌ای، گاه با یاریِ قدرت‌هایی منطقه‌ای و حتا بازیگرانی در عرصه‌ خودِ ایران، می‌کوشند پیوستگیِ تاریخیِ میان این مردمان را بگسلند توجه به آن مسؤولیتی گران است.

اما شوربختانه و حتا بر خلافِ وظائف حاکمیتی کشورهای عضو کنوانسیون پاسداری از میراث فرهنگی ناملموس (۲۰۰۳) یونسکو، در خصوص شناسایی، ثبت، پایش و تخصیص بودجه‌های سالیانه برای اجرایی کردن اقدامات پاسدارانه برنامه‌ریزی‌شده و مدون در مورد مصادیق میراث فرهنگی ناملموسِ ملت‌ها، به‌ویژه آثاری که در فهرست آثار جهانی به ثبت رسیده‌اند و نظر به این‌که «نوروز» نخستین اثر ثبت‌شده در فهرست میراث فرهنگی ناملموس یونسکو بوده که به مدیریت ایران و همراهی کشورهایی که شمارشان در سال ۲۰۱۶ به ۱۱ کشور رسیده و همچنان کشورهای دیگری را در صف برای پیوستن به این پرونده‌ ارزشمند جهانی دارد، دبیرخانه‌ دائمی‌ای در این موضوع در وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی شکل نگرفته تا عهده‌دارِ این وظایفِ حاکمیتی باشد و از این فرصتِ تاریخیِ گرانقدر برای گسترشِ فرهنگ صلح و آشتی و نزدیک‌سازیِ فرهنگیِ‌ این کشورها بهره برده و فضا را بر برخی کوشش‌های محدودگرایانه و یارکشی‌های جدایی‌افکنانه ببندد.

گفتنی است در سال‌های ۱۳۹۵ تا ۱۳۹۷ دو دبیرخانه با عنوان‌های «نوروز» و «آیین‌های ملی» در اداره‌ کل ثبت و حریم آثار و حفظ و احیای میراث معنوی و طبیعی در راستای عمل به وظایف حاکمیتی مورد اشاره و به صورت تخصصی در سرفصل‌های یادشده فعالیت داشتند که متأسفانه فعالیت آن‌ها از سال ۱۳۹۷ به دلایلی نامعلوم متوقف شده است. از این‌رو، ما انجمن‌های مردم‌نهادِ کوشا در این حوزه، از آن مقام خواستاریم ترتیبی در نظر گرفته شود تا با همکاری و همراهیِ سمن‌های فرهنگی و صاحب‌نظران حوزه‌ فرهنگ و آیین، این دبیرخانه‌ها فعالیت خود را از سر بگیرند و از اقدامات غیراصولی و در بسیاری موارد مخرب جلوگیری شود و از توان نیروهای علاقه‌مند در مسیر صحیح و بر اساس برنامه‌های مدون و ساختارمند برای پاسداری و ترویج میراث فرهنگی ناملموس کشور و افزایشِ پیوندهای آموزشی و گردشگری با کشورهای عضوِ پرونده‌ نوروز استفاده شود.

این جای خالی موجب شده است دیگر کشورها در حال برنامه‌ریزی و ایجاد ساختارهایی این‌چنینی برای آیین‌های مشترک‌مان باشند که موجب نارضایتی اهل فرهنگ و خُسرانی ملی خواهد شد.»

آیین باستانی «نوروز» هشتم مهرماه ۱۳۸۸ با عضویت هفت کشورِ ایران، جمهوری آذربایجان، هند، قرقیزستان، پاکستان، ترکیه و ازبکستان با عنوان یک پرونده‌ مشترک در فهرست میراث ناملموس یونسکو ثبت شد. در آذرماه سال 1395 کشورهای افغانستان، عراق، قزاقستان، تاجیکستان و ترکمنستان نیز به این پرونده مشترک پیوستند و به این ترتیب آیین نوروز مشترک بین 12 کشور در یونسکو ثبت شد.

اسامی امضاکنندگان این نامه و درخواست‌کنندگان نزد ایسنا محفوظ است.