مذاکرات برجام کمای طولانی برنمی‌تابد

یک شبکه قطری در گزارشی به موضوع مکث در مذاکرات وین پرداخت و احتمال رسیدن به توافقی بر سر احیای برجام را همچنان پررنگ‌تر از فروپاشی آن می‌داند.

به گزارش ایسنا، شبکه قطری الجزیره در گزارشی درباره وضعیت فعلی مذاکرات وین و احتمال دست‌یابی به توافقی در این مذاکرات بر سر احیای توافق هسته‌ای، نوشت: با گذشت یک سال پس از آن که نمایندگان ایران،‌ آمریکا و دیگر قدرت‌های جهانی در وین برای احیای توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ گرد هم آمدند، هنوز کار برای نهایی‌سازی توافقی که ماه‌هاست میان تنگنا و گشایش در نوسان بوده است، باقی مانده است. این مذاکرات مستقیم و غیرمستقیم در پایتخت اتریش، یک ماه پیش توسط جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و هماهنگ‌کننده این مذاکرات به دلیل مسائل چندجانبه‌ای که باید حل می‌شدند متوقف شد در حالی که متن توافق در این مذاکرات تقریبا نهایی شده بود.

الجزیره در ادامه نوشت: گفته می‌شد وقفه ایجاد شده به منظور پیدا کردن راهکاری برای درخواست دقیقه نودی روسیه مبنی بر این بوده است که تحریم‌های اعمال شده بر مسکو به خاطر حمله‌اش به اوکراین به روابط تجاری‌-اقتصادی‌اش با ایران آسیبی نزند. این مسئله ظرف چند روز پس آن که مسکو اعلام کرد ضمانت‌های کتبی مکفی را در این زمینه از واشنگتن دریافت کرده است، حل شد اما توافق با وجود متوقف شدن مذاکرات غیرمستقیم میان تهران و واشنگتن به مدت چند هفته، قریب‌الوقوع به نظر نمی‌آید. ایران و آمریکا -که به طور یک جانبه در سال ۲۰۱۸ از توافق خارج شد و تحریم‌های متعددی بر ایران اعمال کرد- هنوز خود را بر سر مسائلی معدود اما بسیار مهم در یک بن بست احساس می‌کنند.

وبگاه این شبکه قطری در ادامه می‌نویسد: یکی از مهم‌ترین این مسائل، این است که آیا نام سپاه پاسداران ایران از از «لیست سازمان‌های تروریستی خارجی» آمریکا خارج خواهد شد یا نه. مقامات ایران بارها تاکید کرده‌اند مسئله سپاه یک «خط قرمز» بزرگ است که از آن عقب نخواهند نشست. دولت جو بایدن از سوی جمهوری‌خواهان و حتی دموکرات‌های هم‌حزبی‌اش بر سر حذف احتمالی نام سپاه از این لیست که در دوران دولت دونالد ترامپ انجام شده بود، تحت فشار است.

حیسن امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران مدتی قبل درباره حذف نام سپاه پاسداران از «لیست سازمان‌های تروریستی خارجی» آمریکا گفته بود: موضوع خارج کردن اسامی اشخاص حقیقی و حقوقی از لیست قرمز و از مجموعه تحریم‌ها و اقدامات یکجانبه‌ای که آمریکایی‌ها علیه ایران اعمال کرده‌اند، یکی از موضوعات جدی مذاکرات اخیر ما در وین است. وقتی می‌گوییم اشخاص حقیقی و حقوقی، در حوزه اشخاص حقوقی برخی از هولدینگ‌های بزرگ اقتصادی و مؤسسات بزرگ حکومتی ما قرار دارند و یکی از موضوعات، مربوط به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی است.

او تاکید کرد: در موضوع سپاه پاسداران حتما آنچه برای ما مهم است، این است که باید جایگاه و نقش سپاه و شأن قانونی سپاه به عنوان مهمترین بخش امنیتی و دفاعی کشور ما مورد توجه قرار بگیرد. ما در این رابطه پیام‌هایی را با آمریکایی‌ها تبادل کرده‌ایم و این یکی از موضوعاتی است که همچنان در دستور کار ما قرار دارد.

در گزارش الجزیره همچنین مطرح شده است: در این میان، هم ایران و هم آمریکا همچنان یک‌دیگر را بابت این وقفه در مذاکرات مقصر می‌دانند و می‌گویند طرف مقابل باید معقول رفتار کند و امتیازات لازم را بدهد. آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا چهارشنبه گذشته در گفت‌وگو با شبکه ام‌اس‌ان‌بی‌سی در این باره گفته بود، «خیلی نسبت به دورنمای نهایی کردن یک توافق خوش‌بین نیستم. هنوز عقیده دارم به بهترین شکل به نفع کشور ما خواهد بود اگر به پایبندی به توافق بازگردیم، مادامی که ایران هم همین کار را بکند.»

الجزیره در ادامه نوشت: علی واعظ، مسئول پروژه ایران در «گروه بین‌المللی بحران» می‌گوید، شاید بتوان تصور کرد که این روند بیش‌تر از آوریل [فروردین-اردیبهشت] طول بکشد. به گفته او، به همین دلیل است که ممکن است انگیزه لازم از بین برود و تحولات خارجی مذاکرات را از مسیر خارج کنند، علاوه براین، انتخابات میان‌دوره‌ای[در آمریکا] ممکن است بر رغبت سیاسی در واشنگتن اثر بگذارد. واعظ می‌گوید، «توافق در عین حال، هم بزرگ‌تر از آن است که به جایی نرسد و هم شکننده‌تر از آن است که یه دوره کمای طولانی را دوام بیاورد. هر دو طرف زمان و قدرت سیاسی زیادی را در سال گذشته برای رسیدن به یک حل‌وفصل دیپلماتیک صرف کرده‌اند اما آسیب‌پذیرتر از این هستند که مرتکب اشتباه محاسباتی شوند». به گفته این تحلیل‌گر، «راهکارهای منصفانه‌ای وجود دارند که در حال حاضر بررسی می‌شوند.

گزارش الجزیره می‌افزاید: تریتا پارسی، نائب رییس موسسه کوئنسی می‌گوید، شانس موفقیت یک توافق هنوز بزرگ‌تر از فروپاشی آن است. به گفته او، «در نه ماه گذشته، پیامی که منتقل می‌شد، این بود که دیگر فراتر از این نمی‌توان رفت اما با این وجود، این اتفاق افتاده است. واقعیت این است که بر هم خوردن مذاکرات آن‌قدر برای هر دو طرف زیان‌بار است که آن‌ها تا جایی که امیدی به گشایش باشد، دیپلماسی را پیش خواهند برد.»