گاف‌های بایدن؛ بیماری یا اجرای تئوری «مرد دیوانه»؟

تهران- ایرنا- گاف‌های مداوم بایدن و ناتوانی جسمانی او، آینده ریاست‌جمهوری آمریکا را در هاله‌ای از ابهام قرار داده و موضوع متمم ۲۵ قانون اساسی را بر سر زبان‌ها انداخته‌ اما برخی این رفتار را در حوزه بازی‌ها و براساس تئوری «مرد دیوانه» ارزیابی می‌کنند که به رفتاری غیرقابل پیش‌بینی و متغیر می‌انجامد.

هر روز که از عمر چهار ساله دولت بایدن می‌گذرد، نشانه‌هایی از زوال جسمانی و عقلانی وی بیشتر به چشم می‌خورد و در رسانه‌های جهان بازتاب می‌یابد به طوری که برخی از او به عنوان «ماشین گاف» نام می‌برند؛ رئیس‌جمهوری ۷۹ ساله‌ای که دست‌کم دو سال دیگر باید در کاخ سفید بماند و آمریکا را مدیریت کند.

چرا بایدن «ماشین گاف‌» لقب گرفته‌ است؟

از همان دوره رقابت‌های انتخاباتی ۲۰۲۰، بارها ترامپ و مخالفان بایدن سلامتی وی را زیر سوال بردند اما این اتهام‌ها از سوی طیف دموکرات انکار و تکذیب شد. در دو سال گذشته هموار شاهد ناتوانی همزمان جسمی و ذهنی او هستیم که روز به روز به وخامت آن افزوده می‌شود.

در زمینه ناتوانی جسمی و حرکتی می‌توان به زمین خوردن چند باره در مقابل دوربین‌ها، نشان دادن علائم و رفتارهای عجیب در برخی سخنرانی‌ها، چرت زدن‌ در دیدارها و سخنرانی‌ها همانند دیدار با «نفتالی بنت» نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی و افتتاحیه اجلاس آب و هوایی سازمان ملل موسوم به «کاپ ۲۶» اشاره کرد.

افزون بر ناتوانی‌های حرکتی و جسمانی، مهمترین انتقادات به دلیل مشکلات کلامی و گاف‌هایی است که هر روز بر شمار آن افزوده می‌شود به طوری که بسیاری بر ابتلای او به آلزایمر تاکید می‌کنند افزون بر ناتوانی‌های حرکتی و جسمانی، مهمترین انتقادات به دلیل مشکلات کلامی و گاف‌هایی است که هر روز بر شمار آن افزوده می‌شود به طوری که بسیاری بر ابتلای او به آلزایمر تاکید می‌کنند. ناتوانی بایدن در خواندن برخی متون، منحرف شدن از مسیر سخنرانی، بیان کلمات نامفهوم، فراموشی، اشتباه و حتی جابجا خطاب کردن نام مقامات و کشورها و دست دادن با موجود خیالی از آن جمله است.

یکی از رایج‌ترین گاف‌های بایدن به جابجا خطاب کردن کشورها برمی‌گردد که در این میان بارها در مورد جمهوری اسلامی ایران انجام گرفته‌ است. او یک بار از جنگ خیالی با ایران سخن به میان آورد و همچنینن در سخنرانی سالانه خود در کنگره، واژه «ایران» را با «اوکراین» اشتباه گرفت و گفت: «پوتین ممکن است با تانک‌ها دور کی‌یف بچرخد، اما هرگز قلب و روح مردم ایران را به دست نخواهد آورد!»

چند روز پیش نیز شاهد گافی مشابه از سوی او بودیم. به نوشته روزنامه «واشنگتن تایمز»، بایدن که در میان کارکنان کارخانه «یونایتد پرفورمنس متالز» در ایالت اوهایو سخنرانی می‌کرد بار دیگر گاف داد و گفت که در دوران کاری خود، ۵۰ بار به عراق، ایران و افغانستان سفر کرده‌ است.

بایدن در سخنان خود گفت: «من بیش از ۵۰ بار داخل و خارج از افغانستان، ایران و عراق بوده‌ام، منظورم عراق است. ۵۰ بار، ۴۸ بار و اکنون همین کارها را در اوکراین انجام داده‌ایم و در آنجا بوده‌ایم. باید بگویم که شما تفاوت بسیار بزرگ و خارق‌العاده‌ای ایجاد کرده‌اید.»

این نخستین باری نیست که بایدن درباره تعداد سفرهایش به عراق و افغانستان اغراق می‌کند. وی پیشتر نیز در جریان سخنرانی سالانه خود در کنگره گفته‌بود که بیش از ۴۰ بار به عراق و افغانستان سفر کرده‌ است. وی در سال ۲۰۱۹ نیز گاف دیگری درباره شمار سفرهایش به عراق و افغانستان داده و تعداد آن را بیش از ۳۰ بار اعلام کرده‌ بود.

پیشتر ستاد انتخاباتی بایدن بایدن اعلام کرده‌ بود که تعداد سفرهای بایدن به عراق و افغانستان ۲۱ بار بوده و رئیس‌جمهوری ایالات متحده در این خصوص اغراق کرده‌ است. همچنین اغلب این سفرها در سال‌های ۱۹۷۳ تا ۲۰۰۹ بوده که اوبه‌عنوان سناتور فعالیت می‌کرده‌ است.

بیماری یا تئوری «مرد دیوانه»؟

باوجود شواهد آشکار در زمینه اثبات ضعف و ناتوانی جسمانی و عقلانی بایدن اما برخی این پرسش را مطرح می‌کنند که آیا به راستی بایدن بیمار است یا از نظریه بازی‌ها با اهداف از پیش تعیین‌شده بهره می‌گیرد؟

از نگاه این طیف، گاف‌های بایدن یک نقشه استراتژیک است و می‌تواند بر اساس تئوری «مرد دیوانه» طراحی شده‌باشد. تئوری مرد دیوانه که از سوی «ریچارد نیکسون» رئیس‌جمهوری پیشین آمریکا در طول جنگ سرد استفاده شد و اندکی بعد ترامپ نیز این تئوری را در دوران ریاست جمهوری خود به کار گرفت. یعنی «استفاده سیاسی از دیوانگی» که باعث می‌شود رفتار آمریکا غیرقابل پیش‌بینی و به شدت متغیر باشد و دشمنان ندانند که چگونه در برابر او واکنش نشان دهند.

از آنجا استدلال حامیان تئوری بازی‌ها زیر سوال می‌رود که فراموشی‌، چرت زدن‌ها و نیز گاف‌های بایدن همواره قابل پیش‌بینی است و این ویژگی‌ بجای آنکه بر تصمیمات مهم داخلی و حوزه سیاست خارجی اثرگذار باشد، در مسائل شخصی و رفتاری او جلوه می‌کند که از نگاه بسیاری به دلیل کهولت سن و مشغله کاری ایجاد شده‌است.

در همین ارتباط «جیمز راو»، کارشناس زوال عقل و تخریب عصبی دانشگاه کمبریج معتقد است: ضعف‌های حافظه بایدن رایج است و به خودی خود شرایطی را نشان نمی‌دهد چه برسد به زوال عقل. این ضعف‌ها حتی زمانی که انسان‌ها بسیار پرمشغله هستند و یا پس از یک روز طولانی خسته هستند و بالای ۵۰ سال سن دارند، بسیار عادی است.

سابقه تاکتیک «پنهان‌کاری» در طیف دموکرات

امروز در حالی دموکرات‌ها در پی سرپوش نهادن بر گاف‌ها و مشکلات جسمی و عقلی بایدن برآمده‌اند که پیشتر نیز در زمان ریاست‌جمهوری‌های هم حزبی خود از تاکتیک پنهانکاری بهره گرفته‌اند.

امروز در حالی دموکرات‌ها در پی سرپوش نهادن بر گاف‌ها و مشکلات جسمی و عقلی بایدن برآمده‌اند که پیشتر نیز در زمان ریاست‌جمهوری‌های هم حزبی خود از تاکتیک پنهانکاری بهره گرفته‌اند روزنامه انگلیسی زبان هنگ کنگی «ساوت چاینا مورنینگ پست» در این باره نوشته‌ است: در حالی که تصور عمومی از «جان اف کندی» به عنوان نخستین رئیس‌جمهوری کاتولیک آمریکا، جوانی با نشاط بود، در سال‌های اخیر مشخص شد که وی مشکلات پزشکی قابل ملاحظه‌ای داشته‌است؛ در واقع زمانی که وی هدایت کاخ سفید را در دست گرفت، مردی بسیار بیمار بود.

کندی افزون‌ بر مبتلا بودن به بیماری‌های جدی مانند «آدیسون» (کمبود هورمون‌های قشر غده فوق کلیوی) که زمانی کُشنده‌ بود، از «کولیت» و بیماری‌های بی شمار دیگر مانند کمر درد مزمن و بیماری استخوانی «دژنراتیو» رنج می‌برد. او که دچار ناشنوایی بود، به دلیل خوددرمانی، روزانه تعدادی دارو مصرف می‌کرد.

تا سال‌ها پس از درگذشت کندی، مردم آمریکا کمتر از شرایط پزشکی او باخبر بودند اما جای تعجب نیست که حتی تا سال‌ها پس از مرگ او نیز تلاش خارق‌العاده‌ای برای مخفی کردن واقعیت‌های پرونده پزشکی وی انجام می‌شد؛ زیرا شرایط پزشکی او به طور مستقیم به قانون اساسی آمریکا مربوط می‌شد.

براساس قانون اساسی و دموکراسی آمریکا، انتخاب کندی به عنوان رئیس‌جمهوری غیرممکن بود و اگر رای‌دهندگان از شدت بیماری او به صورت کامل مطلع بودند، به وی رای نمی‌دادند؛ موضوعی که در قبال بایدن نیز صدق می‌کند و این حجم از مشکلات جسمی و عقلی نمی‌تواند در همین دو سال ریاست‌جمهوری ایجاد و شدت گرفته‌ باشد و به احتمال قوی پیش از انتخابات نیز بسیاری از دموکرات‌ها با تاکتیک پنهانکاری بر ضعف‌های او سرپوش گذاشته‌اند.

قانون اساسی آمریکا در این باره چه می‌گوید؟

همان‌طور که سال گذشته به دلیل بی‌هوشی بایدن در هنگام کولونوسکوپی، «کامالا هریس» معاون اول او برای چند ساعت زمام امور کشور را به دست گرفت، این گمانه‌زنی وجود دارد که در صورت حاد شدن شرایط جسمانی رئیس‌جمهوری، هریس جای او را به استناد به قانون اساسی آمریکا پُر کند.

برپایه متمم بیست و پنجم قانون اساسی آمریکا در صورتی که رئیس‌جمهوری ناتوان از انجام وظایف خود اعلام شود، روندی ایجاد می‌شود که معاون رئیس‌جمهوری وظایف او را بر عهده بگیرد اما اگر رئیس‌جمهوری با این تصمیم مخالفت کند، موضوع به نمایندگان کنگره سپرده می‌شود.

برپایه متمم بیست و پنجم قانون اساسی آمریکا در صورتی که رئیس‌جمهوری ناتوان از انجام وظایف خود اعلام شود، روندی ایجاد می‌شود که معاون رئیس‌جمهوری وظایف او را بر عهده بگیرداین قانون که در سال ۱۹۶۷ تصویب شد، جمهوری‌خواهان را برای برکناری بایدن از ریاست‌جمهوری امیدوار می‌کند ولی برای این که رئیس‌جمهوری ناتوان شناخته شود، مستلزم شرایط سختی برای اثبات این مساله است.

«مریم نبیل» محقق دانشگاه «ایندیانا» بدون در نظر گرفتن وضعیت سلامتی بایدن و توانایی او برای پایان رساندن دوره کنونی ریاست جمهوری، معتقد است که جمهوری‌خواهان تمام تلاش خود را با استفاده از ابزارهایی که در اختیار دارند، خواهند کرد تا از انتخاب مجدد بایدن در انتخابات ۲۰۲۴ جلوگیری کنند.

نظرسنجی‌های مختلف نیز همزمان با اینکه از کاهش محبوبیت بایدن پرده برداشته‌اند، به تردید مردم آمریکا نسبت به سلامتی بایدن نیز اشاره می‌کنند. به عنوان نمونه نظرسنجی‌هایی که چندی پیش از سوی «ای بی سی نیوز» و «واشنگتن پست» منتشر شد، نشان داد که اکثریت مردم آمریکا یعنی ۵۴ درصد معتقدند بایدن توانایی جسمی و عقلی مورد نیاز برای ریاست جمهوری را ندارد و تنها ۴۰ درصد از مردم آمریکا او را مناسب ریاست جمهوری می‌دانند.

با تداوم این روند حتی اگر دموکرات‌ها با بهره‌گیری از تاکتیک پنهانکاری و سرپوش نهادن بر گاف‌های مکرر بایدن کرسی ریاست‌جمهوری را تا پایان این دوره چهار ساله حفظ کنند اما در انتخابات ۲۰۲۴ با مشکل جدی از طیف جمهوری‌خواه رو به رو خواهند شد.