بیشترین موارد حیوان‌گزیدگی از طریق «سگ‌» / اهمیت شروع درمان «هاری» در روز صفر گزش

رییس گروه مدیریت بیماری‌های قابل انتقال بین انسان و حیوان وزارت بهداشت با تاکید بر لزوم مراجعه به مراکز بهداشتی پس از گزش توسط حیوانات، گفت: کلیه موارد حیوان گزیدگی چه اهلی و چه وحشی را حتی اگر حیوانِ گزنده سگ دارای قلاده و سابقه واکسیناسیون کامل نیز باشد باید هار تلقی کرد و بیمار را فوراً تحت اقدامات پیشگیری و درمان هاری قرار داد.

دکتر محمدرضا شیرزادی در گفت‌وگو با ایسنا،‌ با اشاره به اینکه هاری، بیماری حاد ویروسی و یکی از مهم‌ترین و قدیمی‌ترین بیماری‌های ویروسی قابل انتقال از حیوان به انسان است، گفت: از این رو اهمیت بیماری به دلیل میزان کشندگی بالا، افزایش روند موارد حیوان‌گزیدگی در جوامع مختلف و ... بالا است.

وی افزود: هاری نوعی بیماری ویروسی است که از طریق گزش حیوانات هار به انسان منتقل می‌شود. این ویروس در بزاق حیوان ترشح می‌شود و زمانی که حیوان هار، انسان یا حیوان دیگری را گاز می‌گیرد به دنبال جراحت وارد شده بر سطح پوست، ‌ویروس وارد بدن می‌شود و چون این ویروس عصب دوست است، به نخاع و در نهایت مغز می‌رسد و منجر به ایجاد التهابی در مغز به نام آنسفالیت می‌شود که اگر فرد به این وضعیت برسد، هاری در بدن مستقر شده و فرد به این بیماری مبتلا شده است.

او تاکید کرد: اگر بیماری به مرحله آنسفالیت برسد متاسفانه دیگر قابل درمان نخواهد بود و ۱۰۰ درصد منجر به مرگ انسان می‌شود.

شیرزادی اصلی­‌ترین راه سرایت بیماری را از طریق گاز گرفتن حیوانات معرفی کرد و افزود: در مورد گربه و گربه سانان از طریق پنجه کشیدن نیز انتقال بیماری صورت می‌گیرد، زیرا گربه دائماً مشغول لیسیدن پنجه‌هایش است و پنجه‌ها آلوده به بزاق می­‌شوند و در موقع پنجه کشیدن می­‌تواند ویروس را از طریق خراش به انسان منتقل کند. بیماری هاری از راه پوست سالم قابل سرایت نیست، ولی اگر کوچکترین خراش یا زخمی در پوست وجود داشته باشد، قابل سرایت است.

وی با اشاره به اینکه دوره نهفتگی هاری در انسان معمولاً بین ۲ تا ۸ هفته و گاهی کمتر از پنج روز است،‌ تصریح کرد: در دوره مقدماتی بیماری که ۲ تا ۳ روز قبل از ظهور علائم اصلی است، افسردگی، بی‌قراری، خستگی، بی‌اشتهایی، تف اندازی، سوزش و خارش و گاهی درد در محل گزش دیده می‌شود؛— پس از این دوره انسان نسبت به تمام محرک‌های فیزیکی، شیمیایی، حسی و بویایی واکنش نشان می‌دهد.

رییس گروه مدیریت بیماری‌های قابل انتقال بین انسان و حیوان وزارت بهداشت، افزود: کوچکترین صدا یا نور فرد را به شدت متشنج می‌کند؛ اطراف دهان او را کف می‌پوشاند و بیمار عطش فراوان دارد، ولی به علت انقباض عضلات گلو قادر به نوشیدن آب نیست و با دیدن یا شنیدن صدای آب به شدت تحریک می‌شود و همچنین عبور هوا نیز از روی صورت باعث تحریک بیمار می‌شود. سپس بیمار به کما رفته و پس از چند روز، بر اثر انقباضات شدید عضله قلب و فلج دستگاه تنفسی از دنیا می‌رود.

وی درباره روند بروز هاری در کشور،‌ بیان کرد: سال گذشته ۱۴ مورد مبتلا به هاری در کل کشور داشتیم و در سال جاری نیز تاکنون ۳ مورد گزارش شده است.

شیرزادی با تاکید بر لزوم مراجعه سریع به مراکز درمانی پس از گزش توسط حیوانات،‌ تصریح کرد: باعث تاسف است که همه موارد هاری بلافاصله بعد از گزش توسط حیوان به مراکز بهداشتی برای اقدامات واکسیناسیون مراجعه نکردند؛ لذا اگر کسی مورد گزش قرار می‌گیرد به سرعت باید به مراکز خدمات جامع سلامت مراجعه کند تا اقدامات واکسیناسیون برایش انجام شده و از پیشرفت بیماری جلوگیری کرد.

وی افزود: فرد باید در سه نوبت روز صفر، روز سوم و روز هفتم تحت واکسیناسیون قرار گیرد. اگر در روز نخست زخم فرد عمیق باشد علاوه بر واکسن، سرم ضدهاری هم در محل زخم تزریق می‌شود تا ویروس هاری را در همان محل بی‌اثر کند.

وی تاکید کرد: افراد می‌بایست از نزدیک شدن به سگ‌های ولگرد و بدون صاحب بپرهیزند؛ چرا که بیشترین موارد حیوان گزیدگی انسان‌ها توسط سگ‌ها رخ می‌دهد. از آزار و اذیت و نزدیک شدن به حیوانات پرهیز کنید؛ چرا که سایر حیوانات اهلی و وحشی نیز می‌توانند آلوده به ویروس هاری باشند و در صورت گزش احتمال ابتلا به بیماری هاری وجود دارد.

او در خاتمه اظهار کرد: کلیه موارد حیوان گزیدگی چه اهلی و چه وحشی را حتی اگر حیوانِ گزنده سگ دارای قلاده و سابقه واکسیناسیون کامل نیز باشد باید هار تلقی کرد و بیمار را فوراً تحت اقدامات پیشگیری و درمان هاری قرار داد. یعنی داشتن سابقه واکسیناسیون حیوان مانعی برای انجام «سرو واکسیناسیون» فرد نیست.