دیدار روسای جمهور چین و آمریکا؛ از افزایش همکاری‌ها تا تلاش برای ارائه راهکار در مورد جنگ غزه

ایسنا/خراسان رضوی روز گذشته و در بحبوحه جنگ غزه، شی جین پینگ، رئیس جمهور چین پس از ۶ سال و برای حضور در اجلاس اپک به آمریکا سفر کرد و در حاشیه این نشست دیداری را با بایدن خواهد داشت. 

اگرچه در دوره ترامپ روابط دو کشور رو به تنش گذاشت و فضای رقابت بین دو کشور تشدید شد، اما در دولت بایدن تعاملات این دو قدرت برتر اقتصادی قدری ملایم‌تر شد و موانعی که بر سر راه توسعه روابط و همکاری‌های دو کشور وجود داشت، کاهش یافت. 

در چند ماه گذشته نیز در جریان سفر بلینکن به چین و در دیداری که وی با رئیس جمهور این کشور، وزیر امور خارجه و رئیس دفتر کمیسیون امور خارجی کمیته مرکزی حزب کمونیست داشت، دو طرف بر لزوم تنش‌زدایی و افزایش همکاری‌ها و همچنین پایبندی آمریکا به سیاست چین واحد تاکید کردند. 

اکنون اما رئیس جمهور چین در حالی وارد آمریکا شده و با بایدن دیدار می‌کند که جهان درگیر جنگی گسترده در غزه است و راهکارهای دیپلماتیک پیشنهادشده از سمت کشورها و سازمان‌های بین‌المللی با بن‌بست مواجه شده است‌. 

در چنین شرایطی بسیاری از سیاستمداران و تحلیلگران دنیا چشم‌شان به دیدار شی و بایدن است تا ببینند آیا از این دیدار نتیجه‌ای برای حل‌وفصل بزرگترین بحران این روزهای جهان حاصل می‌شود یا خیر. خصوصا که سیاست متوازن چین و رویکرد مثبت آن نسبت به خاورمیانه باعث شده است که بسیاری از کشورهای منطقه این کشور را به عنوان میانجی‌گری مورد اعتماد بشناسند و همین جایگاه سبب شده که تا کنون برخی از گره‌های کور منطقه به دست چین باز شود.

احمد فاطمی‌نژاد، تحلیلگر مسائل بین‌الملل در گفت‌وگو با ایسنا با بیان اینکه نمی‌توان گفت طی ماه‌های اخیر و از بعد از سفر بلینکن به چین، افزایش معناداری در سطح همکاری‌های دو کشور رخ داده است، اظهار کرد: اما به هر حال نسبت به دولت ترامپ، بر سر راه روابط این دو کشور مانع‌تراشی هم نمی‌شود. اگرچه چین و آمریکا در حوزه‌های سیاسی و امنیتی رقابت‌هایی با یکدیگر دارند، اما در حوزه اقتصادی دو شریک عمده هم محسوب می‌شوند و هر گونه افزایش تنش در روابط‌شان، به ضرر هر دو طرف است. بنابراین می‌توان گفت در چند ماه اخیر جهش خاصی در روابط چین و آمریکا شکل نگرفته، اما در عین حال مانعی هم بر سر راه روابط‌شان نبوده است. 

وی با اشاره به اینکه سفر شی جین پینگ به آمریکا سفری در چهارچوب روابط دوجانبه نیست، افزود: زیرا اصل این سفر برای حضور شی در اجلاس اپک (سازمان همکاری‌های اقتصادی آسیا-اقیانوسیه) انجام می‌شود. دیدارهایی که در چهارچوب روابط دوجانبه دو کشور صورت می‌گیرد، کیفیت، ماهیت و سطح گسترده‌تری نسبت به این دیدار دارد. دیدار شی و بایدن در حاشیه نشست سران اپک انجام می‌شود و آمریکایی‌ها هم تاکید کرده‌اند که قرار نیست در این نشست امتیاز جدیدی به کشورهای آسیایی داده شود. 

عضو هیات علمی گروه روابط بین‌الملل دانشگاه فردوسی ادامه داد: اما به هر حال طبیعتا وقتی دو مقام در سطح روسای جمهور چین و آمریکا با یکدیگر دیدار می‌کنند، به گفت‌وگو در مورد موضوعات روز جهان هم می‌پردازند و یکی از این مسائل، وضعیت این روزهای غزه است. من فکر می‌کنم احتمالا در این دیدار تصمیماتی در جهت آتش‌بس یا وقفه بشردوستانه گرفته شود، زیرا هم آمریکا و هم چین روابط بسیار گسترده‌ای با اسرائیل دارند و خصوصا در طی سال‌های اخیر روابط اسرائیل با چین بسیار توسعه یافته است. 

فاطمی‌نژاد با اشاره به سیاست ضدتنش چین، بیان کرد: احتمال دارد بایدن در دیدار با شی، از وی بخواهد از مقبولیت خود در خاورمیانه در راستای فیصله دادن به جنگ غزه استفاده کند. همواره قدرت‌های بزرگ سعی می‌کنند از نفوذ خود در مناطق مختلف، در جهت حفظ منافع خود و همچنین جلوگیری از گسترش تنش استفاده کنند. طبیعتا توافق قدرت‌های بزرگ در مورد جنگ غزه، بر سرنوشت این جنگ تاثیرگذار است، اما من فکر می‌کنم همین طوری هم به مرور زمان شاهد کاهش تنش در غزه باشیم. 

وی خاطرنشان کرد: معمولا هر تنش و جنگی پس از اینکه طولانی می‌شود و دو طرف آسیب‌های زیادی می‌بینند، زمینه‌هایی برای کوتاه آمدن طرفین از مواضع‌شان فراهم می‌شود و تلاش‌های میانجی‌گران نیز به این روند سرعت می‌بخشد. در جنگ غزه نیز کشوری مانند قطر به صورت جدی در حال تلاش برای ایجاد وقفه‌ای حداقل چند روزه در جنگ است و از سمت دیگر بر اساس برخی اخبار، ظاهرا حماس و اسرائیل نیز آمادگی‌هایی برای آتش‌بس دارند. توافق احتمالی چین و آمریکا در این خصوص نیز بر آینده جنگ غزه موثر خواهد بود. 

این تحلیلگر مسائل بین‌الملل در خصوص اینکه گفته می‌شود برنامه هسته‌ای ایران نیز یکی از محورهای گفت‌وگو بایدن و شی، است، اظهار کرد: چین و آمریکا هر دو به دنبال این هستند که حتی اگر راه‌حلی در خصوص موضوع هسته‌ای ایران پیدا نمی‌شود، این پرونده به سمت تنش بیشتر هم نرود و این موضوع در یک وضعیت نه تنش و نه توافق کنترل گردد تا در شرایط بهتری به آن پرداخته شود. 

فاطمی‌نژاد ادامه داد: البته من فکر می‌کنم هم جنگ غزه و هم برنامه هسته‌ای ایران در رده دوم و سوم اهمیت قرار دارند و در این دیدار بیش از هر چیزی به روابط فی‌مابین چین و آمریکا پرداخته می‌شود و پس از آن در مورد مسائلی نظیر جنگ اوکراین، جنگ غزه و برنامه هسته‌ای ایران گفت‌وگو خواهد شد.