خوابگاه‌های دانشجویی از واقعیت تا رویا

در حالی که مسئولان آموزش عالی اعلام کردند که نباید هیچ دانشجویی در کشور بدون سرپناه باقی بماند؛ اما بررسی وضعیت خوابگاه‌های دانشجویی از نگاه آمار و ارقام نشان می‌دهد دانشگاه‌های دولتی ما همچنان با کمبود ظرفیت خوابگاهی مواجه هستند و اغلب دانشجویان ما خیالشان از بابت سرپناه راحت نیست.

به گزارش ایسنا، در حالی که مسئولان آموزش عالی اعلام کردند که نباید هیچ دانشجویی در کشور بدون سرپناه باقی بماند؛ اما بررسی وضعیت خوابگاه های دانشجویی از نگاه آمار و ارقام نشان می دهد دانشگاه های دولتی ما همچنان با کمبود حدود ۷۰ هزار ظرفیت خوابگاهی مواجه هستند و اغلب دانشجویان ما خیالشان از بابت سرپناه راحت نیست.

این در حالی است که خوابگاه های دانشجویی و وضعیت رفاهی ساکنین آنها از جمله مولفه های مهم دانشگاه‌های برتر بین المللی است؛ چرا که این سراها باید آشیانه ای برای فراغ بال و آسودگی خاطر بیشتر نسلی باشد که آینده ساز محسوب می شوند.

بر اساس آخرین آمار موسسه پژوهش و برنامه‌ریزی آموزش عالی، مجموع دانشجویان در سال تحصیلی ۱۴۰۳-۱۴۰۲ حدود سه میلیون و ۵۰۰ نفر در ۴۴۰ دانشگاه بوده است، از این میزان حدود ۵۷ درصد از کل دانشجویان (یعنی حدود یک میلیون و ۵۰۰ هزار نفر) در دانشگاه‌های وابسته به وزارت علوم شامل دانشگاه‌های جامع، تخصصی، پیام نور، فرهنگیان و علمی‌کاربردی تحصیل می‌کنند.

 در بررسی جمعیت دانشجویی کشور در ۱۰ سال تحصیلی اخیر (یعنی از ۱۳۹۴-۱۳۹۳ تا ۱۴۰۳-۱۴۰۲) شاهد کاهش جمعیت دانشجویی بودیم. مطابق این آمار جمعیت دانشجویی نسبت به کل جمعیت در سال‌های ۱۳۹۴-۱۳۹۳ حدودا ۶ درصد بوده است.

در واقع جمعیت دانشجویی کشور نسبت به کل جمعیت در سال تحصیلی ۱۴۰۱-۱۴۰۰ افزایش مختصری داشته است و در سال تحصیلی بعد (۱۴۰۲-۱۴۰۱) رشد ۳ درصدی جمعیت دانشجویی و در سال پس از آن (۱۴۰۴-۱۴۰۳) نیز شاهد افزایش ۶ درصدی جمعیت دانشجویی بودیم. به عبارتی می‌توان گفت در سه سال تحصیلی اخیر جمعیت دانشجویی رشد یافته و از مرز سه میلیون و ۵۰۰ هزار نفر عبور کرده است.

خوابگاه‌های دانشجویی از واقعیت تا رویا

همین آمار بالای دانشجو به ویژه در مقطع کارشناسی نیاز به خوابگاه در دانشگاه ها را نیز تشدید می کند؛ این در حالی است که بر اساس اعلام صندوق رفاه دانشجویان با کاهش حدود ۷۰ هزار ظرفیت خوابگاه های دانشجویی در کشور مواجه هستیم.

مسعود گنجی، رئیس صندوق رفاه دانشجویان در این زمینه به ایسنا می گوید: این صندوق به دنبال ایجاد فرصت مناسب برای حل مشکلات دانشجویان است تا آنها بدون دغدغه معیشتی، با خیال راحت به امر آموزش و تحقیقات بپردازند.

وی گفت: حدود ۲۲۴ هزار نفر در خوابگاه‌های دانشجویی سکونت دارند؛ این در حالی است که  تعداد ظرفیت خوابگاهی ما حدود ۲۱۷ هزار نفر بود و نتوانستیم همه متقاضیان را در خوابگاه‌های دولتی اسکان دهیم.

 رئیس صندوق رفاه دانشجوبان تاکید کرد: حدود ۷۰ هزار ظرفیت خوابگاهی کم داریم که سعی می‌کنیم برای آنها هم با دادن وعده مسکن گروهی به دانشگاه‌ها مشکل را حل و به دانشگاه‌ها کمک کنیم تا بتوانند خوابگاه مناسب برای دانشجویان تهیه کنند.

وی با بیان اینکه صندوق رفاه دانشجویان برای ساخت خوابگاه‌ها نمی‌تواند کمکی به دانشگاه‌ها داشته باشد، افزود: دانشگاه‌ها خودشان باید برنامه‌ای برای این موضوع داشته باشند. باتوجه‌ به اینکه همه دانشگاه‌ها به دنبال جذب دانشجویان باکیفیت هستند، تلاش می‌کنند امکانات بهتر و بیشتری در اختیار دانشجویان خود قرار دهند که ساخت خوابگاه‌ها نیز از جمله این برنامه‌هاست؛ اما صندوق رفاه در ساخت این مراکز نقشی ندارد و صرفاً برای تجهیز و راه‌اندازی خوابگاه‌ها می‌تواند کمک کند.

خوابگاه‌های دانشجویی از واقعیت تا رویا

 گنجی با اشاره به اجرای طرح ۳۰، ۳۰، ۴۰ در هیات امنای صندوق رفاه دانشجویان گفت: بر اساس این طرح، ۴۰ درصد هزینه‌های احداث خوابگاه را صندوق رفاه دانشجویان، ۳۰ درصد را دانشگاه محل احداث خوابگاه و ۳۰ درصد را خیرین پرداخت می کنند. سامانه ای در صندوق رفاه راه اندازی شده است که خیرین می توانند از تمام مراحل احداث پروژه اطلاع یابند و از نحوه هزینه‌کرد سرمایه گذاری خود مطلع شوند.

رئیس صندوق رفاه دانشجویان تاکید کرد: سعی ما بر این است که هیچ دختری بدون خوابگاه نماند و این را به تمام روسای دانشگاه ها اعلام کرده‌ایم یکی از ارزیابی های دانشگاه ها این است که دخترخوابگاهی بدون خوابگاه نماند؛ چرا که این موضوع برای ما خیلی مهم است و به همین دلیل این موضوع را به عنوان شاخص در نظر می گیریم.

بر اساس آمارهای اعلام شده تا سال ۱۴۰۲ حدود ۸۸ هزار دانشجوی متاهل وجود داشت، در صورتی که تنها ۱۸۰۰ واحد خوابگاه متاهلی در کشور برای این افراد در نظر گرفته شده بود. در واقع از ۱۰۰۰ دانشجوی کشور ۱۱۶ نفر متاهل بودند و برای هر ۱۰۰۰ دانشجوی متاهل تنها ۱۹ خوابگاه متاهلی موجود بود. بنابراین چالش جدی این است که حدود ۴۴ درصد استان‌ها و دانشگاه‌های تحت پوشش وزارت علوم از داشتن خوابگاه متاهلی محروم هستند.

این در حالی است که بیش از سه سال از قانون گسترش و ساخت و توسعه خوابگاه‌های متاهلی گذشته؛ اما هنوز ظرفیتی به این خوابگاه‌ها در طول یک سال اضافه نشده است. به نظر می رسد وزارت خانه های علوم و بهداشت برای کاهش دغدغه اسکان دانشجویان متاهل بتوانند اجرای این قانون را با سرعت بیشتری پیش ببرند و پاسخگوی نیاز دانشجویان باشند.

اگرچه در دوره شهید رئیسی، عزم خوبی برای احداث خوابگاه های متأهلی وجود داشت؛ به طوریکه قرار بود تا آخر سال ۱۴۰۳ تقریباً معادل کل خوابگاه‌های متأهلی که بعد از پیروزی انقلاب اسلامی احداث شده بود، در این یک‌سال معادل آن به بهره‌برداری برسد. مسئولان وقت وزارت علوم بنا داشتند منابع ساخت این خوابگاه ها توسط دانشگاه ها را از مسیر مولدسازی تامین کنند؛ ضمن اینکه قانون جوانی جمعیت و حمایت از خانواده اعتباراتی را به این موضوع اختصاص داده بود.

در این رابطه رییس صندوق رفاه وزارت علوم به سیاست دولت چهاردهم برای ساخت خوابگاه های متاهلی اشاره کرد و گفت: هدفگذاری ساخت خوابگاه های متاهلی در طول دولت چهاردهم حدود ۵۰۰۰ واحد است که از این تعداد اکنون ۱۷۴۲ واحد آن قابل استفاده است و احتمالا تا مهرماه به بالای ۲۰۰۰ واحد خواهد رسید.

خوابگاه‌های دانشجویی از واقعیت تا رویا

او ادامه داد: با توجه به آمار و اطلاعاتی که از دانشگاه ها داریم، می توانم اعلام کنم که در حال حاضر بیش از ۸۰ درصد از ۲۰۰۰ واحد جدیدی که در دستور کار قرار گرفته، پیشرفت فیزیکی داشته و تلاش می شود تا بقیه خوابگاه ها که حدود ۲۰۰۰ واحد است نیز در سال های آتی به بهره برداری برسد. ضمن اینکه در حال حاضر ۱۷۴۲ واحد خوابگاه متاهلی داریم که امسال به بالای ۲۰۰۰ واحد افزایش پیدا می کند. تابستان امسال از روند ساخت خوابگاه ها بازدید خواهیم کرد و آمار و اطلاعات دقیقی در این زمینه اعلام می کنیم.

گنجی تاکید کرد: در حال حاضر ما ۹۴ هزار دانشجوی متاهل در کشور داریم. حدود ۷۷ هزار نفر هم دانشجوی نیازمند به خوابگاه متاهلی داریم که بنا بر توان و بودجه ای که دولت می دهد، دانشگاه ها نسبت به ساخت این خوابگاه ها اقدام می کنند. البته امسال یک قانون خوبی در مجلس تصویب شد که دانشگاه ها می توانند از بانک ها وام بگیرند و شروع به گسترش و ساخت خوابگاه یا تغییر کاربری ساختمان های دیگر به خوابگاه متاهلی کنند. با تصویب این قانون، امسال این موضوع رونق بیشتری می گیرد.

به گزارش ایسنا، اگرچه در مرحله اول شاید تامین سرپناه و محل زندگی موضوع با اهمیتی برای متقاضیان و علاق‌مندان ورود به دانشگاه ها به شمار نرود؛ اما همین که رتبه کنکوری ها اعلام می شود، این موضوع به اولین و مهم ترین دغدغه نودانشجویان و خانواده های آنها تبدیل می شود، امری که اگر راه چاره ای برای آن پیدا نشود، می تواند زمینه ساز بروز بسیاری از مشکلات دیگر و حتی بازگشت زودهنگام فرد به زادگاهش و ترک تحصیل باشد.

بر این اساس لازم است مسئولان تصمیم گیر و سیاست گذار که اغلب آنها خود زمانی ساکنان خوابگاه های دانشجویی بوده و با این دغدغه‌ها آشنایی دارند، تامین خوابگاه برای دانشجویان را در اولویت تصمیم گیری های خود قرار دهند تا همانگونه که در شعارشان اعلام شده است هیچ دانشجویی در کشور بدون سرپناه و سرگردان باقی نماند.