تصاویر ماهواره‌ای ابزاری بی‌رقیب در پایش آلودگی هوا

به گزارش ایسنا، حسن سالاریه با حضور در همایش ملی مدیریت آلودگی هوا، صدا و بو، گفت: طی یک سال گذشته، همکاری‌های خوبی بین مجموعه‌های فضایی و هواشناسی با شتاب بیشتری شکل گرفته است.

وی با اشاره به امضای تفاهم‌نامه اخیر درباره ایستگاه‌های هواشناسی ماهواره‌ای، افزود: این ایستگاه‌ها در اختیار حوزه فضایی هستند و امیدواریم به‌زودی داده‌های آن‌ها در اختیار مجموعه‌های مربوطه قرار گیرد تا با کیفیت و سرعت بیشتر، حوزه هواشناسی کشور پیشرفت کند. این حوزه از موضوعات بسیار مهم و حیاتی در سطح جهانی محسوب می‌شود.

سالاریه در ادامه مروری بر وضعیت صنعت فضایی کشور داشت و گفت: طی حدود دو دهه گذشته، با تکیه بر دانش بومی، پیشرفت‌های خوبی در حوزه فضایی ایران رقم خورده است. ماهواره‌های سنجشی متعددی در کشور ساخته شده‌اند و مراکز تحقیقاتی، دانشگاه‌ها، پژوهشگاه‌ها، صنایع و به‌ویژه شرکت‌های خصوصی نقش مهمی در این مسیر داشته‌اند.

وی با اشاره به پیشرفت دقت تصویربرداری ماهواره‌های ایرانی، گفت: از ماهواره‌هایی با دقت چند صد متر، امروز به ساخت ماهواره‌هایی با دقت چند متر رسیده‌ایم. در حال حاضر پتانسیل ساخت ماهواره‌های طیف سنجشی تصویری رنگی با دقت زیر چهار متر وجود دارد. ماهواره کوثر سال گذشته پرتاب شد و نمونه دوم آن توسط بخش خصوصی در حال ساخت است که پرتاب خواهد شد و در مدار قرار خواهد گرفت. ماهواره‌های سری پارس، ظفر و پایا نیز با دقت تصویربرداری ۱۵، ۱۰ و حتی کمتر از ۵ متر طراحی شده‌اند.

رئیس سازمان فضایی ایران ادامه داد: این ظرفیت‌های ارزشمند، قابل‌استفاده در بسیاری از حوزه‌ها از جمله پایش آلاینده‌ها، شناسایی کانون‌های گردوغبار و اشراف بر سطح زمین است. تصویربرداری فضایی به‌دلیل سرعت بالا و پوشش وسیع، ابزاری بی‌رقیب در این زمینه است.

وی با تأکید بر فرامرزی بودن موضوع جو، گفت: بعضی کانون‌های گردوغبار  در خارج از مرزهای ایران قرار دارند و برای شناسایی دقیق و پایش توسعه آن‌ها، به داده‌های ماهواره‌ای دقیق نیاز داریم. اگرچه ابزارهایی نظیر ایستگاه‌های زمینی، پهپاد و هواپیما هم در این حوزه کارایی دارند، اما ماهواره در مقیاس وسیع و به‌لحاظ سرعت و جامعیت، جایگزینی ندارد.

سالاریه با بیان اینکه همکاری‌های مشترک میان سازمان فضایی و نهادهای هواشناسی می‌تواند به ارتقای کیفی پیش‌بینی‌ها منجر شود، افزود: پروژه‌های متعددی می‌تواند تعریف شود که در نتیجه اجرای آن‌ها، سطح پیش‌بینی‌ها و آگاهی از وضعیت و نحوه انتشار آلودگی‌ها به‌شکل چشمگیری بهبود یابد. 

وی در ادامه پیشنهاداتی برای توسعه همکاری ارائه داد و گفت: در حال حاضر، مجموعه‌های متعددی در کشور در حال ساخت ماهواره هستند و پروژه‌هایی مطابق با برنامه ۱۰ ساله فضایی در حال پیگیری است. چند ده ماهواره هم‌اکنون در دست ساخت‌ است و  می‌توان سنجنده‌هایی ویژه حوزه هواشناسی، پایش آلودگی و پارامترهای جوی را روی آن‌ها نصب کرد.

وی بر ضرورت تشکیل کارگروه‌های مشترک تخصصی تأکید کرد و گفت: در سازمان فضایی کاملاً علاقه‌مندیم در لایه سیاست‌گذاری و طراحی فنی با مجموعه هواشناسی همکاری داشته باشیم. تیم‌های تخصصی دو مجموعه می‌توانند به‌طور مشترک کار کنند.

سالاریه با اشاره به ماهواره خیام به‌عنوان یکی از ابزارهای موجود برای پایش زمین، افزود: این ماهواره هم‌اکنون تصویربرداری سطح زمین را انجام می‌دهد و در بازدید رئیس سازمان هواشناسی از مرکز ماهدشت نیز بر استفاده از داده‌های آن در تفاهم‌نامه‌ها تأکید شد.

سالاریه ادامه داد: در سازمان فضایی ایران علاقه‌مندیم تا مجموعه داده‌های موردنیاز از جمله تصاویر ماهواره‌ای و اطلاعات ایستگاه‌های هواشناسی فضایی را در اختیار  مجموعه هواشناسی قرار دهیم. داده‌ها می‌تواند پایه توسعه بسیاری از تحلیل‌ها و سامانه‌ها باشد.

وی در بخش دیگری از سخنانش به حوزه پژوهش اشاره کرد و گفت: در زمینه پژوهش و اقلیم‌شناسی، مجموعه‌های مختلف پژوهشگاه‌های فضایی کشور تجربیات و تخصص‌های قابل‌توجهی دارند. از طریق تعریف پروژه‌های مشترک پژوهشی می‌توان همکاری‌های عمیق‌تری میان دو مجموعه شکل داد.

رئیس سازمان فضایی ایران همچنین گفت: در مجموعه فضایی کشور ظرفیت خوبی برای توسعه نرم‌افزارهای تخصصی وجود دارد. ایجاد هم‌افزایی و برگزاری نشست‌های تخصصی منظم می‌تواند به پروژه‌های مشترک نرم‌افزاری در این زمینه منجر شود.

سالاریه در پایان سخنان خود تأکید کرد: در حوزه‌های اشتراک‌گذاری داده، توسعه سامانه‌های نرم‌افزاری، طراحی سنجنده‌های تخصصی روی ماهواره‌های آینده و اجرای پژوهش‌های هدفمند و پایان‌نامه‌های تخصصی، با مجموعه هواشناسی همکاری کامل داشته باشیم.