ماجرای تنش دیرینه چین و ژاپن

اگرچه چین و ژاپن روابط اقتصادی نزدیکی دارند، اما سایه سنگین درگیری‌های تاریخی، رقابت‌های ژئوپلیتیکی و مسائل حساس امنیتی باعث شده تعاملات ۲ کشور هر لحظه با بحران‌های جدید مواجه شود.

به گزارش ایسنا، رسانه فرانسوی در مقاله‌ای تازه به بررسی دقیق مجموعه‌ای از شکاف‌ها و عوامل تنش‌آفرین در روابط چین و ژاپن پرداخته و گزارش داده است که ترکیبی از اختلافات تاریخی، مناقشات سرزمینی، نگرانی‌های نظامی و سخنان تند سیاسی، روابط این ۲ اقتصاد بزرگ آسیا را وارد مرحله‌ای شکننده کرده است.

به گزارش «خبرگزاری فرانسه»، پس از اظهارنظر «سانائه تاکایچی» نخست‌وزیر ژاپن درباره تایوان، تنش‌های دیرینه میان توکیو و پکن دوباره تشدید شده است. این اظهارات حساسیت‌های دیرینه را دوباره زنده کرده و نشان داده است که روابط دوجانبه تا چه اندازه شکننده است.

بر اساس این گزارش، بی‌اعتمادی تاریخی همچنان بر نگاه چین به ژاپن سایه انداخته است؛ مسئله‌ای که ریشه در جنایات ارتش ژاپن در «کشتار نانجینگ» در سال ۱۹۳۷ دارد. در این واقعه ده‌ها هزار غیرنظامی کشته شدند و هرچند توکیو و پکن در سال ۱۹۷۲ روابط دیپلماتیک خود را عادی‌سازی کردند، اما خبرگزاری فرانسه خاطرنشان می‌کند که گذشته همچنان عامل اصلی اختلاف است.

برای تشریح این موضوع، گزارش یادآوری می‌کند که تصویب کتاب‌های درسی تاریخ‌نگارانه در ژاپن در سال ۲۰۰۵ موجب خشم گسترده در چین شد و تظاهرات بزرگی را در پکن رقم زد. این رسانه همچنین اشاره می‌کند که تاکایچی در سال ۲۰۰۴ در یک وبلاگ، رقم ۳۰۰ هزار  کشته اعلام‌شده از سوی چین را زیر سؤال برده بود و پیش‌تر به‌دلیل بازدید مکرر از زیارتگاهی که برای کشته‌شدگان جنگ ساخته شده، در چین چهره‌ای تندرو تلقی می‌شد. چین چنین بازدیدهایی را «تحریک‌آمیز» می‌داند.

در کنار اختلافات تاریخی، خبرگزاری فرانسه بر مناقشه سرزمینی ۲ کشور در مورد مجمع‌الجزایر مورد اختلاف در دریای چین شرقی ــ که ژاپن آن را «سنکاکو» و چین «دیائو» می‌نامد ــ تأکید می‌کند. این جزایر سال‌هاست کانون تنش بوده و محل رویارویی‌های مکرر میان گارد ساحلی ژاپن و قایق‌های ماهیگیری چین است. خبرگزاری فرانسه همچنین اضافه می‌کند که توکیو اخیراً حضور کشتی‌های گارد ساحلی چین، یک ناو جنگی و حتی یک زیردریایی هسته‌ای را در نزدیکی این منطقه گزارش کرده است. مشاهده ۲ ناو هواپیمابر چین در اقیانوس آرام نیز نشانه‌ای از گسترش فعالیت‌های نظامی پکن در این منطقه توصیف شده است.

رسانه فرانسوی در ادامه به اتحاد دیرینه ژاپن و آمریکا اشاره کرده و یادآور می‌شود که تاکایچی در جریان سفر اخیر «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهور ایالات متحده به توکیو، روابط با واشنگتن را «عصر طلایی جدید» توصیف کرد. حضور نظامی گسترده آمریکا در ژاپن ــ به‌ویژه در اوکیناوا ــ باعث شده چین آن را بخشی از سیاست مهار خود بداند. تنش‌های منطقه‌ای بر سر شرق و جنوب چین، ژاپن را به سمت همکاری بیشتر با فیلیپین سوق داده و گاردهای ساحلی ۲ کشور همراه با آمریکا برای نخستین بار در ژاپن رزمایش برگزار کرده‌اند.

مسئله تایوان نیز یکی از خطرناک‌ترین نقاط تنش‌های میان ۲ کشور است. بر اساس این گزارش، اظهارات تاکایچی درباره احتمال دخالت نظامی ژاپن در صورت بروز بحران در تایوان، جنجال‌برانگیز شد و یک دیپلمات چینی در ژاپن اظهارنظری تهدیدآمیز درباره او مطرح کرد. پس از آن، هر ۲ کشور سفرای یکدیگر را احضار کردند و پکن درباره سفر شهروندانش به ژاپن هشدار داد. رسانه فرانسوی می‌افزاید که ژاپن اخیراً یک پهپاد مشکوک چینی را نزدیک جزیره «یوناگونی» رهگیری کرده و چین نیز از سال ۲۰۲۲ چندین بار رزمایش نظامی در اطراف تایوان برگزار کرده است.

با وجود این تنش‌های سیاسی، مقاله در پایان تأکید می‌کند که روابط اقتصادی و گردشگری همچنان ستون‌های اصلی پیوندهای چین و ژاپن باقی مانده‌اند. چین بزرگ‌ترین شریک تجاری ژاپن و مهم‌ترین منبع گردشگران ورودی به این کشور است و میلیون‌ها شهروند چینی سالانه مبالغ قابل‌توجهی را در اقتصاد گردشگری ژاپن خرج می‌کنند.

خبرگزاری فرانسه در این گزارش تصویری چندلایه از روابط چین و ژاپن ارائه می‌دهد؛ روابطی که از یک‌سو بر پایه تعاملات اقتصادی عمیق شکل گرفته و از سوی دیگر، به‌شدت تحت‌تأثیر گذشته، رقابت‌های راهبردی و تحولات امنیتی منطقه‌ای قرار دارد.