خانه تکانی بودجه شهرداری به وقت بی پولی

روزنامه شرق: شهردار تهران بودجه ١٧,٥‌هزار‌میلیاردی و انقباضی سال ٩٧ را روز گذشته و در موعد قانونی تقدیم شورای شهر تهران کرد؛ بودجه‌ای که با توجه به شهرداری ورشکسته‌ای که نجفی تحویل گرفته بود و ٥٢‌ هزار ‌میلیارد بدهی قطعی و پیش‌بینی شده نباید و نمی‌توانست از این بیشتر هم تنظیم شود، اما تحول و تغییراتی از نوع خانه‌تکانی در آن رخ داده که قبل از هر چیز نشان‌ رفتن به سمت شفافیت دارد.

 

شهردار تهران در تبصره‌های بودجه شهرداری تهران که همواره محملی برای ابهام و تخلفات و به قول برخی ویژه‌خواری بود، دست‌ به ‌اصلاح و حذف برده است؛ تبصره‌هایی که پیش‌تر به‌عنوان نمونه رحمت‌الله حافظی گفته بود کمک به خیریه امام‌رضا هم از محل همین تبصره‌ها بوده و هیچ‌گاه گزارش این عملکردها به اعضای شورا نمی‌رسد.  بودجه شهرداری تهران در سال‌های گذشته همیشه روندی صعودی داشت، حالا شهردار اصلاح‌طلب شهرداری تهران ترجیح داده است بودجه‌ای عملیاتی و بدون افزایش را پیش‌بینی کند تا مانند سال‌های گذشته شاهد متمم‌های حاوی بودجه‌های سنگین در پایان سال نباشیم. نجفی در جریان ارائه گزارش خود در صحن علنی شورای شهر تهران به انقباضی‌بودن بودجه با وجود پیش‌بینی تورم بیش از ١٠درصدی برای سال آینده اشاره کرد و گفت: درحالی‌که با نوسان سهم درآمدهای پایدار روبه‌رو هستیم، دیون سنواتی (حدود ٢٩‌ هزارو ٥٠٠‌ میلیارد تومان به صورت قطعی) نیروهای مازاد در شهرداری تهران و انبوه پروژه‌های نیمه‌کاره، ما را با چالشی جدی رو‌به‌رو کرده است. 

 

او به پیش‌بینی منابع درآمدی بودجه برای سال آینده به صورت واقعی و قابل وصول و افزایش کیفیت منابع درآمدی اشاره کرد و گفت: با تغییر رویکرد از شهر فروشی به ایجاد منابع پایدار، واریز درآمد نیابتی و سود سهام سازمان‌های وابسته و شرکت‌های تابعه به خزانه شهرداری، کاهش وابستگی به واگذاری دارایی‌های سرمایه‌ای و پیش‌بینی حداقلی واگذاری دارایی‌های مالی، افزایش سهم منابع پایدار و استفاده از ظرفیت‌های لایحه بودجه سال ١٣٩٧ کل کشور که مشتمل بر درآمدهای حاصل از اجرای طرح کاهش آلودگی هوا (LEZ) است، اجازه انتشار اوراق مشارکت و استفاده از منابع مالی خارجی، منابع درآمدی قابل‌توجهی پیش‌بینی شده است.

 

شهردار تهران درباره هزینه‌های لازم و اجتناب‌ناپذیر در شهرداری هم گفت: پیش‌بینی هزینه‌های اجتناب‌ناپذیر نظیر حقوق و مزایا، پیش‌بینی حداکثر اعتبار ممکن به منظور تسویه دیون پیمانکاران، اولویت‌بندی تملک دارایی‌های سرمایه‌ای، محدودیت در تعریف پروژه‌های جدید غیر از موارد ضرور و اولویت‌دار، نگاه ویژه به نگه‌داشت شهر، پیش‌بینی اعتبار لازم برای پروژه‌های زیست‌محیطی، حمل‌ونقل عمومی، تاب‌آوری شهری و نوسازی بافت‌های فرسوده، تداوم و رونق فعالیت‌های عمرانی، هدایت فعالیت‌ها و پروژه‌های سازمان‌ها و شرکت‌های وابسته در جهت تحقق وظایف ذاتی شهرداری تهران و تمرکززدایی از اعتبارات و توزیع آن بین واحدهای اجرائی، از ویژگی‌های بودجه سال آتی شهرداری تهران در بخش مصارف خواهد بود.  به گفته محمدعلی نجفی: تراز عملیاتی بودجه برای سال ١٣٩٧ بالغ بر ١٣٢‌میلیارد تومان خواهد بود که مازاد درآمد بر هزینه صرف فعالیت‌های عمرانی  یا پرداخت دیون و تعهدات مطابق ردیف‌های بودجه مصوب خواهد شد. این در حالی است که برای سال جاری شاهد تراز عملیاتی منفی و پیشی‌گرفتن بیش از ٢٤٠‌ میلیارد تومان هزینه‌ها بر درآمدها هستیم. همچنین مثبت‌بودن خالص تملک دارایی مالی در کنار تراز عملیاتی مثبت و خالص تملک دارایی سرمایه‌ای منفی در بودجه پیشنهادی سال آینده شهرداری تهران و همچنین ظرفیت‌های پیش‌بینی‌شده در تبصره‌های بودجه پیشنهادی، همگی نشان‌دهنده رویکرد شهرداری تهران به بازپرداخت دیون و تعهدات پیمانکاران، بانک‌ها و املاک تصرفی و... است.

 

شهردار تهران اعلام کرد که در بودجه پیشنهادی او سهم منابع غیرنقد از ٣٧,٥ درصد در بودجه سال جاری (٩٦) به ٢٥ درصد رسیده است و مجموع درآمدهای شهرداری بیش از‌ هفت‌هزارو ٨٠٠ میلیارد تومان خواهد بود و کاهش ٨.٥درصدی میزان واگذاری دارایی‌های سرمایه‌ای نشان‌دهنده کاهش اتکای شهرداری تهران به عوارض ناشی از ساخت‌وساز نظیر تغییر کاربری‌ها، فروش تراکم منطبق با طرح تفصیلی است.  نجفی تأکید کرد که در بخش عمرانی ٢١٨ مورد از پروژه‌های تملک دارایی سرمایه‌ای شامل ٥٧ پروژه خاتمه‌یافته تا پایان سال جاری حذف شدند، ٢٣ پروژه متوقف شدند، ٤٦ پروژه شروع نشده و از همه مهم‌تر اینکه ٩٢ ردیف کمک به بخش‌های مختلف که جزء وظایف ذاتی شهرداری تهران نبوده‌اند، برداشته شدند. نجفی تأکید دارد  حذف و تغییرات بنیادی در بودجه بخش مهم تحول در بودجه است و افزود: با این حذف و تغییر در تبصره‌ها شاهد کاهش و حذف تبصره‌های غیرضروری به همراه پیش‌بینی سازوکار ایجاد و تقویت خزانه متمرکز شهرداری‌ها بوده‌ایم.

 

شهردار تهران با اشاره به کاهش و بازنگری در اعتبارات شرکت‌ها و سازمان‌های وابسته به شهرداری تهران، گفت: این شرکت‌ها باید در نیروی انسانی، ساختار و تشکیلات و به‌روزرسانی شناسنامه خود بازنگری کنند.  بر این اساس، سهم حوزه فنی و عمران شهرداری تهران از بودجه سال ٩٧ شهرداری تهران ٥٥٠ میلیارد تومان، معاونت توسعه منابع انسانی ٧٧٢‌ میلیارد تومان، معاونت شهرسازی و معماری ٤٩٠‌ میلیارد تومان، معاونت مالی و اقتصاد شهری دو‌هزارو ٣٤٠‌ میلیارد تومان، معاونت خدمات شهری ‌هزارو ٣٩٠‌ میلیارد تومان، معاونت حمل‌ونقل و ترافیک چهار ‌هزارو ٢٦٠‌ میلیارد تومان، معاونت اجتماعی و فرهنگی ٦٤٣‌ میلیارد تومان به‌جز موارد دیگر واحدهای اجرائی بودجه در نظر گرفته شده است. از میان اعضای شورای شهر تهران، علی اعطا، سخنگوی شورای شهر، برخی نقاط قوت و تفاوت مهم بودجه ٩٧ را تشریح کرد و گفت: در این بودجه خزانه متمرکز دیده شده است و خزانه شهرداری، شرکت‌ها و سازمان‌ها متمرکز است. این مسئله کمک بسیار جدی به حذف حیاط‌‌خلوت‌هایی است که انضباط و شفافیت مالی نداشتند.

 

اعطا با تأکید بر اینکه در تبصره ۲۰ بودجه شهرداری به پرداخت دیون پیمانکاران توجه شده است، گفت: در بودجه ۹۷ نسبت به سال گذشته سهم پرداخت دیون پیمانکاران ۴۲ درصد افزایش یافته است. این امر کمک زیادی به اعاده حیثیت کارفرمایی شهرداری می‌کند، چراکه انتقادات زیادی به شهرداری در این مدت درخصوص پرداخت دیون مطرح بوده است.  خود نجفی هم هم‌زمان با ارائه بودجه به شورا در توییتر خود نوشت: «امروز اولین بودجه شهرداری در دوره جدید مدیریت ‌شهری را تقدیم شورای‌ شهر کردم، توجه ویژه به بافت‌ فرسوده، توسعه حمل‌ونقل‌ عمومی، کاهش و حذف تبصره‌های غیرضروری و حذف کمک‌های غیرمرتبط با شهرداری از بودجه از ویژگی‌های این بودجه است». ناهید خداکرمی، عضو شورای پنجم، هم در توییتی نوشت: «تفاوت جدی بودجه سال ٩٧ شهرداری با قبل، رفع تبعیض جلوگیری از ویژه‌خواری و عدالت در دسترسی ۹۲ ردیف کمک که با وظایف ذاتی شهرداری غیرمرتبط بوده است و در بودجه سال آینده شهرداری تهران حذف خواهد شد». 

 

اما آنچه که نجفی بالاخره تلاش در اصلاح و حذف آن کرده، بخش‌هایی از بودجه است که هر سال در قالب تبصره‌هایی ارائه می‌شد و در طول سال گزارش عملکرد این تبصره‌ها تنها به رئیس شورای شهر می‌رسید و مشخص نبود این ردیف‌های پروپیمان بودجه که گاها به اشخاص و خیریه‌ها هم می‌رسید چه سرنوشتی دارند. پیش‌تر درباره این تبصره‌های پرابهام اعضای شورا در دوره قبل صحبت کرده‌اند. رحمت‌الله حافظی، عضو اصولگرای دوره چهارم، با اشاره به این تبصره‌ها و کمک‌های خاص به برخی خیریه‌ها گفته بود: «کمک‌های بی‌ضابطه شهرداری به خیریه‌ها شائبه‌برانگیز است. در قالب گزارش عملکرد تبصره‌های بودجه، فهرست افرادی که به آنها کمک شده و میزان مبالغ آنها در اختیار اعضای شورا قرار نمی‌گیرد و این گلایه ما از رئیس شوراست که فهرست این افراد و مقدار مبلغ کمک‌شده را در اختیار اعضای شورا قرار نمی‌دهد».

 

این اعتراض حافظی در جریان بررسی بودجه، اشاره‌ای به کمک‌های شهرداری به خیریه امام رضا(ع) بود که همسر شهردار تهران از مدیران آن است. علیرضا دبیر، رئیس کمیسیون برنامه‌وبودجه، در دوره چهارم و در جریان بررسی بودجه سال ٩٥ گفته بود: «کوتاه‌شدن تبصره‌های بودجه و کم‌شدن تعداد آنها و محدودکردن تبصره‌های ۲۲ و ۲۳ (مواردی که شامل چندین بند است و دست شهرداری را در فروش املاک، تهاتر، اجرای پروژه و... برای پرداخت مطالبات و اداره امور خود باز گذاشته) از دیگر سیاست‌های بودجه سال ۹۵ است.