محاسبه دقیق میزان تاثیر خودروهای هیبریدی در آلودگی هوا

به گزارش خبرخودرو ، رضا عباسی، کارشناس ارشد صنعت خودرو در یادداشتی به بررسی ماهیت خودروهای هیبریدی و تاثیر آن در آلودگی هوا پرداخته است. این در حالی است که دولت همچنان اصرار بر این دارد که تعرفه خودروهای هیبریدی نباید کاهش یابد. این در حالی است که در هفته‌های گذشته خودروهای هیبریدی به طور گسترده در صدر اخبار رسانه‌ها و در کانون توجه افکار عمومی بوده‌اند و دولت به طور ناگهانی تعرفه واردات این خودروها را بر خلاف همه سیاست‌های اعلامی برای مقابله با آلودگی هوا افزایش داده و رسانه‌ها به طور گسترده‌ای از این تصمیم انتقاد کرده‌اند. دامنه انتقادات البته به رسانه‌ها ختم نشده و نمایندگان مجلس هم از این تصمیم شدیدا انتقاد کرده‌اند. برخی از آنها حتی از تهیه طرح دوفوریتی برای کاهش تعرفه‌ها سخن گفته‌اند.

موضوع به قدری در افکار عمومی مورد توجه قرار گرفت که حتی رئیس‌جمهور در مصاحبه تلویزیونی در این صحبت کرد و در اظهارنظر سوال‌برانگیز قول داد که برای خودروهای هیبریدی واقعی، تعرفه تعدیل شود. در تمام این مدت اما مدیران وزارت صنعت، معدن و تجارت که جدول تعرفه‌ها را تدوین کرده‌اند، به تصمیم خود اصرار و نکات مختلفی را برای توجیه تصمیم خود مطرح کرده‌اند. از جمله این نکات ادعای تاثیر ناچیز خودروهای هیبریدی در آلودگی هوا و کاهش مصرف سوخت است. در این یادداشت تلاش شده با اطلاعات و مستندات، میزان تاثیر دقیق خوردوهای هیبریدی در این دو شاخص مورد ارزیابی قرار گیرد.

همه می‌دانیم که آلودگی ناشی از خودرو های احتراق داخلی(ICEVs) از اصلی‌ترین منابع آلودگی در مناطق شهری به حساب می‌آید. از جمله مهمترین گاز های آلاینده CO۲ است که خودرو های متداول قدیمی از اصلی‌ترین منابع تولید آن هستند. افزایش فزاینده آلودگی هوا در سالهای گذشته، صنعت خودروسازی را برای به کارگیری تکنولوژی‌های جایگزین و کمترآلاینده ترغیب کرده است. از جمله راهکارهای به کارگرفته شده در این مسیر طراحی و تولید خودروهای هیبریدی بود.

خودروهای الکتریکی هیبریدی(HEVs) به این دلیل هیبرید نامیده می شوند که دارای دو منبع قــدرت مــجزا هستند. یک منبع همان سوخت متداول است که در موتور احتراق داخلی استفاده می شود و منبع دیگر موتور الکتریکی نصب شده بر روی خودرو است که توسط سیستم الکتریکی خودرو کنترل می شود. از این جهت است که خودروهای هیبریدی با خودرو های الکتریکی(EV) تفاوت دارد، خودروی الکتریکی وسیله‌ای است که بدون استفاده از هیچ سوخت دیگر، تنها از توان الکتریکی ذخیره شده در باتری ها استفاده می کند.

در صنعت خودروی دنیا، خودروهای هیبریدی به دلایل مختلف به خودروهای قدیمی ترجیح داده می شوند. از جمله مهمترین دلایل آلایندگی کم این خودروهاست. با توجه به اینکه خودروهای هیبریدی بخشی از توان لازم برای حرکت را از طریق انرژی الکتریکی تامین می‌کنند، آلودگی CO۲ در این خودرو ها بسیار کمتر از نمونه های مشابه غیر هیبریدی است. به عنوان مثال طبق اطلاعاتی که از سایت fueleconomy.gov به دست آمده، میزان آلایندگی CO۲ خودروی سوناتا غیر هیبرید مدل ۲۰۱۴ با حجم موتور ۲.۴ لیتر دارای شاخص آلایندگی g/km ۲۰۲.۵ می باشد در حالیکه خودروی سوناتا هیبریدی با حجم موتور ۲.۴ لیتر همان مدل ۲۰۱۴ دارای شـــــاخص g/km ۱۵۱.۲۵ است.

دیگر ویژگی مهم خودروهای هیبریدی مصرف سوخت بسیار کم آنهاست که آنها را از نظر اقتصادی مقرون‌به‌صرفه می‌کند. برای درک بهتر میزان مصرف بنزین در خودروهای هیبریدی باز دو مدل بنزینی و هیبریدی همان خودروی سوناتا که بالاتر مورد اشاره قرار گرفت را مقایسه می‌کنیم.

مصرف سوخت برخی خودروهای هیبریدی، بر اساس اطلاعات سایت مرجعی که اشاره شد، برای خودروهای بنزینی(در مصرف ترکیبی) ۹ لیتر در ۱۰۰ کیلومتر و برای خودروهای هیبریدی ۵.۹ لیتر در ۱۰۰ کیلومتر است. این یعنی با میزان سوخت مشابه، اگر خودروی بنزینی ۱۰۰ کیلومتر برود، خوردی هیبریدی ۱۵۲.۵ کیلومتر راه می‌پیماید. چنانکه اشاره شد در تولید گاز گلخانه‌ای CO۲ هم عملکرد خودروهای هیبریدی حدود ۳۶ درصد بهتر از نمونه‌های بنزینی است.

برای درک بهتر وضعیت، اگر این دو خودرو را در مقیاس کلان مقایسه کنیم، نتایج بهتری می‌گیریم. اگر ۱۰۰۰ عدد خودروی هیبریدی را با ۱۰۰۰ عدد خودروی غیر هیبریدی مقایسه کنیم، مشاهده می شود که آلایندگی CO۲ خودروهای هیبریدی (به ازای طی کردن سالانه ۲۰۰۰۰ کیلومتر) ۲۷۸۰ تن و برای خودروهای غیر هیبریدی ۴۳۴۰ تن است. اختلاف آلایندگی این دو مدل خودرو برابر ۱۵۶۰ تن می شود که تقریبا برابر با جرم خالص نزدیک به هزار دستگاه دستگاه خودروی سواری است. این یعنی اگر هزار دستگاه خودروی سوناتای هیبریدی را جایگزین سوناتای بنزینی کنیم، در طول سال به اندازه نزدیک به جرم هزار خودروی سواری، آلودگی کمتری خواهیم داشت.

اگر به همین شکل میزان سوخت مصرفی این دو خودرو را مقایسه کنیم به ازای پیمودن ۲۰۰۰۰ کیلومتر مسافت سالیانه، این رقم برای ۱۰۰۰ عدد خودروی سوناتا هیبرید ۱۱۸۰۰۰۰ لیتر بنزین و برای خودروی غیر هیبرید ۱۸۰۰۰۰۰ لیتر بنزین است. اختلاف این دو مقدار برابر ۶۲۰۰۰۰ لیتر است که با این مقدار می توان مخزن سوخت ۸۸۵۷ خودرو را با گنجایش ۷۰ لیتر پر کرد.

روشن است که بر خلاف ادعای برخی مدیران دولتی، اگر مردم به استفاده از خودروهای هیبریدی به جای خودروهای بنزینی ترغیب شوند، تفاوت قابل توجهی هم در میزان مصرف سوخت خوردوها و هم در میزان آلایندگی پدید می‌آید. متاسفانه تصمیم‌سازان وزارت صنعت، معدن و تجارت بدون توجه به هزینه‌های طولانی مدتی که آلودگی هوا به دوش جامعه و دولت تحمیل می‌کند، برای درآمدزایی موقت برای دولت، آشکارا در خلاف جهت مصالح جامعه گام برداشته‌اند و پس از مواجهه با انتقادات وسیع رسانه‌ها و کارشناسان، حالا به طور مداوم اطلاعات و ادعاهای کارشناسی برای توجیه تصمیم نادرست خود مطرح می‌کنند.