دلایل بی اعتنایی به بسته پیشنهادی خودروسازان

دنیای اقتصاد : اطلاعیه دریافت خودروی جایگزین به‌خصوص برای محصولات رنو از سوی برخی خودروسازان در حال تکرار است. این در شرایطی است که اطلاعیه‌های پی در پی به نوعی از عدم استقبال مشتریان از خودروی جایگزین خبر می‌دهد. آنچه مشخص است تحویل برخی محصولات پیش فروش شده، بعد از اعمال تحریم‌ها برای خودروسازان سخت و ناممکن شده است.

در این بین محصولات مونتاژی خودروسازان فرانسوی و چینی بیشترین دردسر تحویل را برای تولید‌کنندگان داشته‌اند. بر این اساس خودروسازانی که توانایی تحویل خودروهای ثبت‌نامی را ندارند در اطلاعیه‌های پی‌در‌پی از مشتریان خواسته‌اند که یا خودروی جایگزین تحویل بگیرند یا بدون تعیین زمانی مشخص در انتظار دریافت محصول ثبت‌نامی خود باشند. هرچند آماری از تعداد مشتریانی که اقدام به تحویل خودروی جایگزین کرده‌اند، دردسترس نیست، اما تکرار اطلاعیه خودروسازان به وضوح مشخص می‌کند که بسیاری از مشتریان همچنان امیدوار به دریافت خودروی ثبت‌نامی خود هستند و از موضع خود نیز کوتاه نمی‌آیند. حال این سوال مطرح است که چرا خودروساز کشور با آگاهی از شرایط ایجاد‌شده در سال ۹۶ اقدام به پیش‌فروش محصولاتی کرد که از تحویل آن چندان اطمینانی نداشت؟ سال گذشته سالی سخت برای خودروسازی کشور بود؛ هرچند در سال جدید مشکلات چندان مرتفع نشده اما سال ۹۷ همزمان با اعمال تحریم‌ها خودروسازی کشور تا مرز سقوط و ورشکستگی پیش رفت. در کنار نبود قطعات مورد نیاز خطوط تولید و همچنین خروج شرکای خارجی، خودروسازان در تامین نقدینگی نیز با مشکلات جدی روبه‌رو شدند. همین امر مقامات صنعتی و خودروسازان را مجبور به پیش فروش خودروهایی کرد که از تداوم تولید آن اطمینان نداشتند. حالا اما پیش‌فروش این خودروها که عمدتا از محصولات رنو و همچنین خودروهای چینی بودند برای تولید‌کنندگان دردسرساز شده است؛ به‌طوری‌که از یکسو مشتری خواهان دریافت خودروی ثبت‌نامی خود است و از طرف دیگر خودروساز قادر به تحویل خودرو مشتری نیست. هر دو طرف نیز توجیهات خود را دارند، به‌طوری‌که مشتری عنوان می‌کند خودرو ثبت‌نامی از لحاظ قیمت نمی‌تواند جایگزینی داشته باشد و خودروساز نیز تاکید دارد دیگر قطعه‌ای برای تولید ندارد و مشتری مجبور به دریافت خودروی جایگزین است. همین امر منجر به اطلاعیه‌های پی‌در‌پی برای تعیین تکلیف خودروهای ثبت‌نامی شده است. خودروهایی که خودروساز می‌گوید موجودی ندارد و مشتری نیز با بی اعتمادی نسبت به ادعای خودروساز در انتظار مانده است.

انبوهی از پیش فروش‌ها

خروج ایالات‌متحده آمریکا از برجام در اواسط اردیبشهت سال گذشته و اعلام بازگشت تحریم‌های صنعت خودرو از مرداد ماه سال گذشته، زنگ خطر را برای شرکت‌های خودروساز به صدا در آورد. در آن زمان خودروسازان می‌توانستند از فرصت ۹۰ روزه‌ای که تا بازگشت تحریم‌ها وجود داشت، نهایت استفاده را ببرند و با تامین قطعات مورد نیاز به‌خصوص برای محصولات مونتاژی، به نوعی شرکت‌های خود را برای مدتی در مقابل تحریم‌ها بیمه کنند. از آنجا که دو خودورساز بزرگ کشور، با توجه به استقبالی که از محصولات جدید رنو شده، بخش عمده پیش فروش‌های خود را روی محصولات این برند فرانسوی انجام داده بودند، بنابراین بیشترین خطری که شرکت‌های خودروساز را تهدید می‌کرد از ناحیه تحویل محصولات رنو به مشتریان بود. اما مدیران خودروساز به‌دلیل حضور رنو در کشورمان با وجود تحریم‌های اولیه ظاهرا چندان از این بابت نگرانی به خود راه ندادند.اما در عین ناباوری مدیران خودروساز، رنو بر خلاف دفعه قبل که بازار ایران را به‌رغم تحریم‌ها ترک نکرد، این بار همگام با دیگر شرکای خارجی، خطوط تولید خودروسازان را ترک کرد.علاوه بر رنو، خودروسازان با شرکای چینی برای مونتاژ محصولات آنها در خطوط تولید خود نیز دچار مشکل شدند. همین مساله، تحویل این محصولات را هم با چالش مواجه کرد.شرکت‌های خودروساز، به نوعی در وضعیت آچمز قرار گرفته بودند. از طرفی اظهار می‌کردند که به دلیل بازگشت تحریم‌ها نمی‌توانند به تعهدات خود عمل کنند. از طرف دیگر این شرکت‌ها با توجه به قراردادهای منعقد شده با مشتریان باید علاوه بر سود مشارکت، جریمه دیرکرد نیز پرداخت می‌کردند.

همین مساله سبب شد تا خودروسازان به فکر راه چاره در ارتباط با این قراردادها بیفتند. خروجی شرکت‌های خودروساز در این ارتباط، سه پیشنهادی بود که به خریداران ارائه شد. پیشنهاد اول، بازگشت پیش پرداخت دریافت شده به علاوه سود ۴۵ درصد به مشتریان بود. پیشنهاد دیگر، تحویل خودروهای جایگزین بود و پیشنهاد آخر نیز، منتظر ماندن مشتریان برای تحویل خودروهای پیش خرید شده تا زمان بازگشت شرایط عادی و امکان تولید این بخش از خودروها است.این پیشنهاد‌ها چندان به مذاق مشتریان خودش نیامده است، چرا که برخی با بی‌اعتمادی عنوان می‌کنند که خودروسازان می‌خواهند مشتریان خودروهای ثبت‌نامی را از سر باز کنند تا بتوانند محصولات مورد نظر را به قیمت دلخواه به فروش برسانند.

اصرار بر بسته پیشنهادی

همان طور که اشاره شد خودروسازان بسته‌ای را با سه پیشنهاد در اختیار مشتریان خود قرار داده‌اند و طی چند ماه اخیر مهلت استفاده از این بسته پیشنهادی را تمدید کرده‌اند.پیش تر خودروسازان پیشنهاد‌هایی را در ارتباط با تحویل محصولات گوناگون خود به ثبت نام‌کنندگان می‌دادند اما مانند این بسته پیشنهادی، اصراری نسبت به آن نداشتند و معمولا پیشنهاد‌های خود را تمدید نمی‌کردند. بنابراین این سوال مطرح است که به چه دلیل این بار روی پیشنهاد خود اصرار دارند؟

تکرار این پیشنهاد‌ها در قالب اطلاعیه‌های مختلف می‌تواند به دو دلیل عمده باشد. دلیل اول را می‌توان در کاهش توان تولیدی شرکت‌های خودروساز جست‌وجو کرد. به نظر می‌رسد که خودروسازان این روزها در تامین قطعات بسیاری از محصولات به‌خصوص خودروهایی مربوط به برند رنو و برخی محصولات چینی مشکل دارند، بنابراین تلاش می‌کنند با تکرار بسته‌های پیشنهادی خود در قالب اطلاعیه، مشتریان را مجاب کنند با قبول یکی از این پیشنهاد‌ها، تکلیف قراردادهای خود را مشخص کنند. دلیل دیگر که سبب تمدید این بسته پیشنهادی در ارتباط با تعیین تکلیف محصولات رنو و برخی مونتاژی‌های چینی شده است، مربوط به عدم استقبال مشتریان از این پیشنهاد‌ها و بی اعتمادی نسبت به عملکرد تولید‌کنندگان است.تمدید این بسته‌ها نشان دهنده این است که توقع خودروسازان در این زمینه برآورده نشده است، از این رو همچنان بر تمدید مهلتی دیگر اصرار می‌ورزند.

دلایل تردید مشتریان

برخی کارشناسان معتقدند یکی از دلایل تردید مشتریان فاصله قیمتی میان کارخانه و بازار خودروهای ثبت نامی است که می‌تواند بزرگ‌ترین دلیل تردید مشتریان در این زمینه باشد.در حال حاضر فاصله قیمتی میان بازار این محصولات و کارخانه سبب شده است مشتریان همچنان روی تحویل این خودروها اصرار کنند، بنابراین حاضرنیستند بسته‌های پیشنهادی شرکت‌های خودروساز را در این زمینه قبول کنند.البته نمی‌توان از کنار این نکته گذشت که پیشنهاد‌های شرکت‌های خودروساز در ارتباط با تعیین تکلیف خودروهای پیش فروش شده رنو و برخی محصولات چینی نمی‌تواند انتظارات مشتریان را پوشش دهد. زیرا علاوه بر اینکه این پیشنهاد‌ها به لحاظ مبلغی نمی‌تواند فاصله قیمتی میان بازار و کارخانه را پوشش دهد، محصولاتی که به عنوان جایگزین اعلام شده‌اند به لحاظ کیفی فاصله زیادی با محصولات پیش فروش شده دارند. همچنین نگاهی به زمان تحویل خودروهای جایگزین و همچنین زمان پرداخت مبلغ پیش پرداخت به‌علاوه سود آن نشان می‌دهد که خودروسازان این توان را ندارند تا در لحظه با مشتریان خود تسویه حساب کنند، همین مساله روی تصمیم مشتریان برای قبول این پیشنهاد‌های ارائه شده تاثیرگذار بوده است.

در واقع بسیاری از مشتریان این سوال را مطرح می‌کنند که در شرایط حاضر بهتر است منتظر خودروی ثبت نامی خود باشند یا اینکه به دنبال استفاده از طرح‌های جایگزین خودروی ثبت نامی خود روند؟در پاسخ به این سوال یک کارشناس خودرو عنوان می‌کند یکی از دلایلی که مشتریان نمی‌توانند به این سوال پاسخ دهند و همچنان در حال سبک و سنگین کردن پیشنهاد خود هستند، را می‌توان در عدم شفافیت شرکت‌های خودروساز در ارتباط با تولید این محصولات جست‌وجو کرد.وی عنوان می‌کند که شرکت‌های خودروساز درباره توان تولید خود در ارتباط با این خودروها به‌صورت شفاف به اظهار نظر نمی‌پردازند. در کنار مساله عدم شفافیت اخباری که هرازگاهی در فضای رسانه‌ای کشور مبنی بر پیدا کردن راهکارهایی برای ادامه تولید محصولات رنو و همچنین گشایشی در ارتباط با نقل و انتقال مالی با شرکای چینی منتشر می‌شود مشتریان را امیدوارتر می‌کند که بتوانند محصولات پیش خرید کرده خود را تحویل بگیرند. اخباری که تا کنون به واقعیت نپیوسته و تنها نتیجه‌ای که داشته تشدید بلاتکلیفی مشتریان بوده است.وی عنوان می‌کند که یکی دیگر از مسائلی که مشتریان را در این زمینه بلاتکلیف کرده است، آمار تولید شرکت‌های خودروساز است که به‌صورت ماهانه منتشر می‌شود. این کارشناس ادامه می‌دهد که در این آمار تولید گاهی شاهد هستیم که شرکت‌های خودروساز تعداد اندکی از این محصولات را تولید کرده‌اند و در ماه بعد ناگهان آمار تولید افزایش می‌یابد. بنابراین مشتریان در یک فضای مه آلود قرار می‌گیرند و نمی‌دانند بالاخره تولید این محصولات در حال متوقف شدن است یا اینکه همچنان ادامه دارد.وی تاکید می‌کند که این بلاتکلیفی تنها به مشتریان ضربه نمی‌زند، زیرا ادامه این روند کفه هزینه‌ای شرکت‌های خودروساز را برای پرداخت سود مشارکت به همراه جریمه دیرکرد سنگین تر می‌کند، این اتفاق در شرایطی است که خودروسازان توان مالی مناسبی ندارند.