دوگانه اصول‌گرایی - انقلابی در انتخابات ۱۴۰۰

روزنامه همدلی: هر چه به انتخابات ریاست جمهوری نزدیک می‌شویم، دوره تازه اختلافات اصول‌گرایان بیشتر خودش را نشان می‌دهد؛ موضوعی که در اظهارنظر و صحبت‌های درون‌گروهی اصول‌گرایان در مجالس سیاسی و حزبی‌شان نمود پیدا کرده، هر روز از شخصیت‌های این جریان مواضع متفاوتی منتشر می‌شود.

اما از دیگر سو حضور کم‌رمق اصلاح‌طلبان و حامیان‌شان در انتخابات مجلس به احتمال زیاد تا انتخابات 1400 هم ادامه خواهد داشت و این به وضعیت دوقطبی‌ای که سال‌ها بر انتخابات ریاست‌جمهوری ایران حاکم بود پایان خواهد داد و هر چند خود اصول‌گرایان اذعان دارند که انتخابات 1400 یک انتخابات درون‌گروهی خواهد بود.

روز گذشته عزت‌الله‌ ضرغامی، عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی در جلسه شورای مرکزی جامعه اسلامی مهندسین گفت: «خود شاقول‌پنداری، عادت بدی است که برخی نیروهای انقلابی به آن دچار شده‌اند؛ همیشه نگران ریزش‌‌های رویش‌ها بوده‌ام و در جلسات درونی جبهه انقلاب نسبت به آن هشدار داده‌ام.» احتمالا اشاره ضرغامی به جبهه پایداری است. خیلی وقت است که این جبهه نقش مهمی را میان اصول‌گرایان بازی می‌کند، ولی در عین حال با مخالفت‌هایی نیز روبه‌رو هست.

در عین حال ضرغامی با ابراز تاسف از برخی کج‌سلیقگی‌‌ها اظهار داشت: «تنگ کردن دایره خودی‌‌ها، پایان ندارد. امروز انقلابی‌تر‌ین نیروهای ارزشی به دنبال مرزبندی با هم هستند. آن هم بر سر عناوینی که با گفت‌وگو و همدلی به راحتی حل می‌شود. ‌گفت‌وگو و مدارا با جدی‌تر‌ین منتقدین درون نظام می‌تواند به رفع سوءتفاهم با کاهش کینه و نفرت و هماهنگی حداقلی برای پیشبرد اهداف نظام منجر شود.»

سخنان ضرغامی در حالی است که از ریاست‌جمهوی هفتم تا همین دوره اخیر، انتخابات در ایران عمدتا حالتی دوقطبی داشت و رقابت عمده بین نامزدهای دو جریان اصول‌گرا و اصلاح‌طلب بود و نتیجه هم نامشخص درحالی‌که تا قبل از آن و هنگام انتخاب آیات خامنه‎ای و هاشمی، انتخابات ریاست‌جمهوری تک‌قطبی بود و با وجود این‌که نامزدهای متعددی وارد گردونه رقابت می‌شدند، اما تقریبا نتیجه از پیش مشخصی داشت.

انتخابات‌‌های تا پیش از سال 76 معمولا یک چهره شاخص‌تر از دیگران بود و عمدتا همه نامزدها هم همسو و یکدست بودند. همه چیز حاکی از این است که وضعیتی که در انتخابات 1400 بر سپهر سیاسی ایران سایه خواهد انداخت نیز به موارد قبل از 76شبیه است. حالتی که درانتخابات مجلس یازدهم نیز رخ داد.

اما این فقط ضرغامی نیست که هشدار می‎دهد. حسین الله‌کرم هم دو روز پیش به برنا گفته در انتخابات ریاست‌جمهوری آینده شاهد انتخابات درون‌گروهی خواهیم بود. حسین‌ الله‌کرم، عضو حزب‌الله، در واکنش به این‌که کاندیداتوری تعداد زیادی از اعضای جریان اصول‌گرایی در انتخابات ریاست‌جمهوری تا چه اندازه نشان‌دهنده چالش وحدت در این جریان است، گفت: «باید به وضعیت و شرایط زمان انتخابات توجه کرد اما به نظر می‎رسد انتخابات ۱۴۰۰ متفاوت از انتخابات گذشته باشد، در انتخابات ریاست‌جمهوری آینده شاهد انتخابات درون‌گروهی خواهیم بود؛ همچنان که نتیجه انتخابات مجلس یازدهم نشان داد کاندیداهای اصلاح‌طلبان اقبالی برای پیروزی ندارند.»

او گفته: «بنده از به‌وجودآمدن این شرایط که تنها یک جریان در انتخابات ریاست‌جمهوری آینده فعال باشد، خرسند و خوشحال نیستم چراکه مردم خواهان رقابت پرشوری هستند که در آن همه دیدگاه‎ها وجود داشته باشد.» این چهره اصول‌گرا یادآور شد:«این دوره انتخابات ریاست‌جمهوری برای اصلاح‌طلبان خوب نخواهد بود، اصلاح‌طلب‌ها چه با یک لشکر و چه با یک نفر وارد عرصه انتخابات شوند با شرکت‌نکردن آنها برابر خواهد بود، در هر صورت امیدوارم جریان اصلاح‌طلبی هیچ وقت به این نتیجه نرسد و در انتخابات شرکت کند.»

الله‌کرم معتقد است: «نگرانی‌هایی بابت برگزاری یک انتخابات تک‌قطبی وجود دارد. برای همین قطعا چهره‌هایی نزدیک یا وابسته به اصلاح‌طلبی نامزد و تأیید صلاحیت خواهند شد اما به طور مشخص آن اتفاقی که حاکی از یک رقابت تنگاتنگ میان دو جریان اصلاح‌طلبی واصول‌گرایی مانند سال‌های گذشته باشد، رخ نخواهد داد.

این اتفاق لزوما به قوت و قدرت چهره یا نامزد منتسب به اصلاح‌طلبان هم بر‌نمی‌گردد بلکه اتفاق را باید در فضای کلی جامعه و میان حامیان و بدنه رأی جریان اصلاح‌طلبی جست‌وجو کرد که دیگر مانند گذشته نمی‌خواهد شور انتخاباتی ایجاد کند. این اتفاقی است که گویا بخشی از جریان اصول‌گرایی هم دغدغه‌هایی بابت آن دارد.»

همچنین امیررضا واعظی‌آشتیانی، سیاست‌مدار اصول‌گرا هم پیش‌تر درخصوص نحوه حضور جریان اصول‌گرا در انتخابات ریاست‌جمهوری سال آینده، به ایلنا گفته بود: «پیش‌بینی من این است که تنوع کاندیدا در جریان اصول‌گرایی زیاد خواهد بود، منتها مهم این است که کدام‌یک از آنها بتواند اقبال عمومی را به خود جلب کند.»

او گفته بود «برخلاف آنچه برخی اصلاح‌طلبان بیان می‌کنند که در انتخابات حضور نخواهند داشت، من اعتقاد دارم اصلاح‌طلبان حضور جدی خواهند داشت. البته معتقدم حضور این جریان سیاسی در انتخابات و عرصه سیاسی، خوب است. ما نمی‌خواهیم انتخابات تک‌قطبی باشد. برای همین برخی اصول‌گرایان هم ترجیح می‌دهند به گزاره غیر قابل پیش‌بینی بودن انتخابات توسل جویند.»

آشتیانی توضیح داده بود: «البته نکته مهم و قابل توجه این است که تجربه همواره نشان داده در کشور ما افرادی انتخاب می‌شوند که کسی فکرش را نمی‌کند و احتمال نمی‌دهد. درخصوص آقایان خاتمی، احمدی‌نژاد و روحانی چنین اتفاقی افتاد، به این دلیل که مردم غیرقابل پیش‌بینی هستند. بنابراین تا زمانی که ما احزابی فراگیر، هدفمند و دارای برنامه نداشته باشیم که بتوانند بخش قابل توجهی از جامعه را به خود جذب کنند، این غیرقابل پیش‌بینی بودن رئیس‌جمهور آینده همواره وجود خواهد داشت.»

همه این صحبت‌ها در حالی است که احمد خورشیدی پدر داماد احمدی‌نژاد هم که زمانی مدعی راهبری جریان سوم در سیاست شده بود، گفته بود: «در 1400 رقابت نه میان اصلاح‌طلبان و اصول‌گرایان بلکه میان اصول‌گرایان و انقلابیون خواهد بود!»

خورشیدی به ایلنا گفته بود: «احمدی‌نژاد یک انقلابی است و اصول‌گرایان و انقلابی‌ها به توافق نمی‌رسند. اختلاف بر سر روش‌، دیدگاه‌ و آدم‌هاست. اختلافات اساسی را در 1400 بین جریان انقلابی و اصول‌گرا شاهد هستیم.

اگر از دوستانی که به مجلس آمدند سؤال کنید که اصول‌گرا هستید یا انقلابی، اکثرا می‌گویند، انقلابی. چون حرف و تئوری آقا خیلی محکم است. ایشان گفتند من اصلاح‌طلب و اصول‌گرا نمی‌شناسم، انقلابی و غیرانقلابی می‌شناسم؛ حرف خیلی محکمی است. در کشور با اصلاحات واقعی می‌توانیم کشورمان را نجات بدهیم، اصلاحاتی که تعریف و شاخص‌هایش معلوم شده باشد و قابل برداشت‌های متفاوت نباشد و یک تعریف و تبیین بسیار روشن از اصلاح‌طلبی داشته باشیم».