نقش تحریم در میزان مصرف سوخت خودرو

دنیای‌اقتصاد : سازمان بازرسی کیفیت و استاندارد ایران در سالنامه خودرویی خود که مربوط به عملکرد خودروسازان در سال ۹۸ است ، با تهیه نموداری به تشریح روند میزان مصرف سوخت خودروها در هفت سال گذشته پرداخته است. نقطه بررسی آماری در این نمودار سال ۹۳ است، سالی که همزمان با اجرای استاندارد یورو ۴ ، مصرف سوخت خودروها روند کاهشی به خود گرفت.

این روند تا سال ۹۵ تداوم داشت اما به تدریج از سال ۹۵ تا سال ۹۷ میانگین مصرف سوخت در محصولات بنزینی تولیدی شرکت‌های خودروساز سیر صعودی به خود گرفته است. به گونه‌ای که میانگین میزان مصرف بنزین در سال ۹۷ از زمان اجرای استاندارد یورو ۴ به نوعی در قله قرار گرفته است. اما شاهد هستیم که به رغم افزایش میانگین بنزین مصرفی در محصولات تولیدی در سال ۹۷ ، مصرف سوخت خودروها در سال ۹۸ بار دیگر روند کاهشی به خود گرفت و مصرف بنزین به سال ۹۶ نزدیک شد. حال سوالی که مطرح می‌شود این است که دلیل نوسانی شدن مصرف سوخت در هفت سال گذشته چیست؟ آنچه مشخص است عوامل اثر گذار روی میانگین مصرفی سوخت محصولات بنزینی شرکت‌های خودروساز در بازه زمانی یاد شده ( از نیمه سال ۹۳ تا ۹۸ ) را می‌توان به دو بخش تقسیم کرد. عامل اول به تعداد خودروی تولیدی در هر سال و وضعیت تولید محصولات پرمصرف و کم مصرف در سبد محصولاتی شرکت‌های خودروساز مربوط می‌شود.در واقع باید به این نکته توجه شود که چه تعداد از خودروهای تولیدی شرکت‌های خودروساز در دسته محصولات کم مصرف طبقه بندی می‌شود و چه تعداد از آنها زیر مجموعه محصولات پرمصرف قرار می‌گیرند. طبیعتا به هر میزان که سهم محصولات کم مصرف از تیراژ کل خودروهای تولید شده بیشتر باشد این مساله روی میانگین سوخت مصرفی تاثیر گذار بوده و میزان میانگین مصرف سوخت را در محصولات بنزینی کاهشی می‌کند. عامل دیگر نیز به رفت و برگشت تحریم ها، همکاری مجدد و قطع همکاری شرکت‌های خودروساز بین‌المللی با خودروسازان داخلی ارتباط پیدا می‌کند. آنچه سبب شده نمودار میانگین مصرف سوخت در محصولات بنزینی از سال ۹۵ تا سال ۹۷ روند صعودی به خود بگیرد به امضای توافق‌نامه برجام میان ایران و گروه ۱+۵ و بازگشت شرکای بین‌المللی شرکت‌های خودروساز مربوط می‌شود. نگاهی به محصولات مونتاژی شرکت‌های خودروساز که بعد از برجام به سبد محصولاتی آنها اضافه شد نشان می‌دهد که بخش قابل‌توجهی از این محصولات مونتاژی را محصولات با گیربکس اتوماتیک و همچنین محصولاتی که در دسته محصولات کراس اوور و شاسی بلند قرار دارد، تشکیل می‌دهد. به عنوان نمونه محصولاتی مانند هایما ( مدل‌های S۵ و S۷ )، سوزوکی گراند ویتارا، دانگ فنگ H۳۰ کراس، ساندرو استپ وی، چانگان C۳۵، پژو ۲۰۰۸، برلیانس کراس که در دو خودروساز بزرگ کشور مونتاژ می‌شوند و محصولات چینی مونتاژ شده در شرکت‌های خودروساز خصوصی که بخش عمده‌ای از آنها مانند محصولات مدیران خودرو و کرمان موتور ( تیگو ۷، تیگو ۵، X۳۳، X۲۲، جک S۵ و S۳ )که بیشتر شاسی بلند است، در این بخش قرار می‌گیرند.

گیربکس اتوماتیک به نسبت گیربکس دستی مصرف سوخت را افزایش می‌دهد، از طرف دیگر محصولات کراس اوور و شاسی بلند به نسبت محصولات سدان (سواری) از حجم موتور بالاتر برخوردار هستند بنابراین نیاز به مصرف سوخت بیشتری دارند.

اما از سال ۹۷ به دنبال بازگشت تحریم‌های صنعت خودرو و کم شدن قابل توجه محصولات مونتاژی در سبد محصولاتی شرکت‌های خودروساز و جایگزین کردن این محصولات با محصولات پرتیراژ داخلی شاهد هستیم که بار دیگر میانگین مصرفی سوخت در محصولات تولیدی شرکت‌های خودروساز نزولی شده است. به نظر می‌رسد میانگین مصرف سوخت خودروهای بنزین سوز تولید داخل در سال جاری با توجه به تخلیه کامل سبد محصولاتی دو خودروساز بزرگ از محصولات مونتاژی و تمرکز این شرکت‌ها روی تولید محصولات پرتیراژ داخلی و همچنین اجرای استاندارد یورو ۵ در خطوط تولید خودروسازان به روند کاهشی خود ادامه دهد.