رمزارزها؛ بازاری خطرناک با مالباختگانی بالقوه

روزنامه توسعه ایرانی: رمز ارزها حالا نامی آشنا برای مردم هستند و جای پای خود را در سبد دارایی‌های مردم باز کرده‌اند. بررسی‌ها نشان می‌دهد رمزارزها و البته محبوب‌ترین رمز ارز برای ایرانی‎ها یعنی بیت‌کوین به خانه‌های ایرانی راه یافته‌اند.

معارفه رمزارزها در ایران البته چندان خوش‌یمن نبود و تهرانی‌ها با خاموشی‌های متعدد و تحمل آلودگی شدید هوا، از آن‌ها استقبال کردند.

این معارفه نامالوف البته عاملی برای بداقبالی ارزهای مجازی در ایران نساخت چرا که به وضوح روشن است تب خرید رمزارزها در ایران افزایش یافته است و حالا کسانی که از کسب سود در بازارهای سنتی داخلی ناامید شده‎اند رو به سرمایه‎گذاری در بازار مجازی و غیر داخلی آورده‎اند. بسیاری از کارشناسان به روند عجیب خروج سرمایه از بازارها به سمت بازار بیت‎کوین هشدار داده‌اند.

بیت‌کوین یکی از پیچیده‌ترین موضوعات دنیای سرمایه‌داری است، این ارز مجازی که با حل کردن مسایل ریاضی در فضای مجازی تولید و استخراج می‌شود، از سوی برخی کارشناسان به سلاحی بیولوژیک تشبیه شده است. در شرایط کنونی بیش از یک دهه از تولد اولین بیت‌کوین می‌گذرد و در همین دوره کوتاه قیت این ارز مجازی تقریبا هزار برابر شده است. تب خرید بیت‌کوین این روزها کار را به جایی رسانده که طبق گزارش‌هایی که از سایت فروش شنیده می‌شود، در ساعاتی از روز این سایتها نیز توان پاسخ‌گویی به حجم خرید بیت‌کوین را ندارند و رسما به خریداران اعلام می‌کنند که در حال حاضر رمز ارزی ندارند و باید منتظر باشند یا کسی بفروشد یا برای روز دیگری اقدام کنند. بر اساس اعلام‎های رسمی حجم رمزارزها به ۱۵۰۰ میلیارد دلار رسیده است و در این میان ارزش بازار بیت‌کوین به تنهایی ۹۰۰ میلیارد دلار است.

پایان سلطه دولت‌ها آغاز شده است؟

بانک‌های مرکزی جهان از ایران تا هند و کشورهای دیگر حالا به دنبال معرفی رمز ارز خاص خود هستند تا همچنان حاکمیت دولت‌ها بر رمز ارزها حفظ شود زیرا مهم‌ترین نگرانی بانک مرکزی، خروج رمز ارزها از دایره سیاست‌های پولی دولت‌هاست. مقامات دولتی سراسر جهان نگران هستند که نتوانند بر تجارت و واردات، صادرات و... اثرگذار باشند و بازار داخلی را کنترل کنند. در عین حال بانک‌ها نیز به دنبال آن هستند که عقب نیفتند. نکته مهم اینجاست که هنوز ناشر واقعی بیت‎کوین به درستی شناسایی معرفی نشده است.

در این شرایط موسساتی وارد این بازار می‌شوند که در سال‌های گذشته این بازار را ناامن خوانده و تب خرید را مساوی با ریسک‌های بالا و ضررهای حتمی خوانده بودند.

با این حال بسیاری از کارشناسان به استناد تحریم‎ها و شرایط کنونی اقتصاد ایران، ریسک را بسیار بالاتر از معمول برای خریدار ایرانی می‌دانند اما آیا این هشدار جدی است؟

ناصر حکیمی معاون سابق فناوری‌های نوین بانک مرکزی معتقد است که ادامه وضعیت موجود در حوزه رمزارزها موجب خروج سرمایه و ارز از کشور می‌شود و بانک مرکزی باید فوراً‌ در این خصوص سیاست‌های نهایی را اعلام کند؛ او بانک مرکزی را مرجع اصلی رسیدگی و اعلام مواضع در خصوص بیت‌کوین و سایر رمزارزها می‌داند و تأکید دارد، اگر رمز ارز ملی بانک مرکزی ایران با پشتوانه ریال باشد استقبالی از آن نخواهد شد و رمز ارز ملی باید پشتوانه طلا داشته باشد.

وی که خرید بیت کوین را با خرید ملک در خارج از ایران مساوی می‌داند و هر دو را در دایره خروج سرمایه از کشور مورد تحلیل قرار می‌دهد و پیشنهاد می‎دهد: بهتر است بانک مرکزی بیت‌کوین را به عنوان یک ارز به رسمیت بشناسد و کسانی را که ماین می‌کنند را کنترل کند تا بیت‌کوین‌شان را برای تجارت خارجی کشوراستفاده کنند نه برای خروج سرمایه؛ ضمن اینکه صرافی‌هایی که بیت کوین معامله می‌کنند را نیز به رسمیت بشناسد و به آنها مجوز فعالیت دهد و کنترل‌شان کند.

وی اما هشدار می‌دهد: بازار بیت‌کوین بسیار پرریسک است، بیت کوین یک دارایی است و پول نیست، دلار و یورو نیست که بگوییم مثلاً برای وارد کردن یک موبایل هزار دلار باید پرداخت کنم ولی اگر بروم هزار دلار بخرم همیشه پول یک موبایل را دارم!

بیت‌کوین مستقل از همه اینها نوسان می‌کند و نوسانات آن طوری است که اصلا معلوم نیست بابت چیست.

معاون سابق فناوری‌های نوین بانک مرکزی گفت: بنابراین بیت‌کوین یک دارایی است که در مقاطعی سودآوری خیلی بالایی دارد و در مقاطعی ضرر خیلی بالایی دارد؛ در نتیجه دارایی با ریسک بسیار بالاست؛ مردم اگر ندانند تحلیل تکنیکال و ماهیت بیت کوین چیست پولشان را در معرض مخاطره قرارداده‌اند،‌ممکن است سود کنند. خیلی‌ها 18 هزار دلار خریده‌اند و الان سرمایه‌شان 47 هزار دلار شده است ولی روزی ممکن است 47 هزار دلار بخرند و سرمایه شان 30 هزاردلار شود، این اتفاق ممکن است و یکبار قبلاً هم افتاده است؛ زمانی بیت کوین 18 هزار دلار بود و یکباره شد 6-7 هزار دلار.

وی تاکید کرده است : بیت‌کوین یک دارایی بسیار پرریسک است و آدم‌هایی که ریسک پذیر هستند وارد آن می‌شوند نه آدم‌هایی که ریسک گریز هستند! عامه‌ی مردم ریسک‌گریز هستند و دوست دارند پول و سرمایه‌شان را طوری نگه دارند که از بین نرود؛ بنابراین توصیه عمومی این است که خیلی مراقب باشید و توصیه بعدی این است که تا زمانی که نوسانات را به صورت علمی و تکینکال بلد نیستید وارد این بازار نشوید.

حکیمی با بیان اینکه تا دلتان بخواهد کلاهبرداری و تقلب در این بازار انجام می‌شود، تصریح کرد: زمانی که بازار شفاف نیست و متولی ندارد،‌کلاهبرداری در آن انجام می‌شود، اما وقتی که متولی داشته باشد، متولی اعلام می‌کند که کدام صرافی‌ها مجاز هستند و اجازه فعالیت دارند؛ در این حالت متولی به مردم می‌گوید: اگر غیر از این صرافی‎ها خرید کردید به جای بیت‌کوین بیت‌کورن به شما می‌فروشند ولی اگر می‌خواهید بیت‌کوین بخرید باید از جای مطمئن خرید انجام دهید.

سرمایه‌گذاران خارجی هم آمدند

در این شرایط سرمایه‌گذاران خارجی از کشورهای چین، لهستان و هند نیز راهی ایران شده‎اند تا رمزارز استخراج کنند اما داستان ایران اینجا نیز به غیرمجازها گره خورده است و مهمترین مشکلات از حضور غیرمجازها در این عرصه نشات می‎گیرد. غیرمجازهای برق‌خواری که حالت جمع‌آوری ماینرهایشان به خبر روز تبدیل می‎شود اما آنچه اهمیت دارد اینجاست که اقبال به سرمایه‌گذاری در این عرصه می‌تواند در آینده بروز بحران را گریزناپذیر کند .

نرگس مرادآبادی کارشناس حوزه رمز ارز معتقد است ریزش قیمت در بازار ارزهای مجازی گریزناپذیر است اما باید متوجه بود این بار دارایی فیزیکی برای فروش در صورت زیان وجود ندارد و این دارایی مجازی است که کاهش ارزش آن، سرمایه‎گذاران را با بحران مواجه می‌کند.

ایران در سال‌های اخیر با موج عجیب مالباختگان روبروست، مال باختگان شرکت‎های مضاربه‌ای در دهه 70، مال باختگان ثبت‎نام خودروی خارجی و واحدهای مسکونی در دهه80 و مال‌باختگان موسسات مالی و اعتباری در دهه 90 و حالا مالباختگان ریزش عجیب و غریب بورس. برخی می‌پرسند آیا طیف جدیدی به مال‎باختگان ایرانی اضافه می‌شود؟ به نظر می‎رسد سیاستگذاری در این حوزه از سوی مثلث بانک مرکزی، وزارت نیرو به عنوان متولی تولید برق و همچنین وزارت صمت به عنوان متولی تعیین سیاست واردات برای روشن شدن پاسخ این سئوال ضروری باشد. باید منتظر ماند و دید.