چرایی گرانی مرغ در تهران

گزارش میدانی خبرنگار فارس حاکی است در منطقه  19 تهران به جای مرغ کامل، ویترین مغازه ها پر از قطعات مرغ با قیمت های گران تا 68 هزار تومان است و آنها در برابر تقاضای مشتریان میگویند: «مرغ نداریم». مغازه داران به جای مرغ قطعات آنرا با قیمت نزدیک به سه برابر می فروشند. مراکز توزیع به نرخ دولتی هم کم است و کفاف تقاضا را نمی کند و صف های طولانی همچنان برای خرید مرغ بسته می شود.

صف های طولانی بر خرید مرغ دو سیگنال از کاهش عرضه یا نابسامانی توزیع خبر می دهد علاوه بر آن عاملی برای انتشار ویروس سرکش کرونای انگلیسی هم است. روز گذشته وزیر بهداشت صفهای مرغ را یکی از دلایل افزایش تعداد مبتلایان و فوتی ها دانسته بود.

وزیر بهداشت روز گذشته در نامه‌ای به معاونان درمان، بهداشت و غذا و دارو وزارت بهداشت و روسای دانشگاه‌های علوم پزشکی سراسر کشور ضمن اشاره به اینکه آنچه همکارانم در روزهای اخیر می‌بینند ناشی از بی‌توجهی‌های قبل از سفرها به‌خصوص بازارهای شلوغ، صف‌های طولانی و درهم فشرده مرغ و غیره است، هفت بند راهبرد اجرایی را جهت کاهش فشار سنگین به بخش‌های بستری و احتمال کمبود تخت بیمارستانی بخصوص مراقبت های ویژه ابلاغ کرد.

* مرغ کامل کم است

گزارش خبرنگار فارس حاکی است که بسیاری از مغازه داران هنوز به نرخ مصوب دولتی که 24900 تومان اعلام شده پایبند نیستند و گرانتر می فروشند و یا به فروش قطعات مرغ که ممنوع شده ادامه می دهند.

فروشنده یک مغازه مرغ فروشی که در حال قطعه کردن مرغ ها است و در ویترین چندین مرغ کامل دارد به خریداران می گوید که مرغ ندارد.

وی به خبرنگار فارس گفت که این قطعات سفارش رستوران ها است و به آنها تحویل خواهد داد، قیمت قطعات مرغ در این مغازه مختلف و تا 68 هزار تومان بسته به نوع قطعه وجود داشت.

یک فروشنده مرغ در منطقه 19 تهران مرغ را کیلویی 28 هزار تومان  می فروشد و در پاسخ به اینکه چرا قیمت بالاست می گوید: مرغ دولتی برای توزیع بین مردم به ما نمی دهند.  تعداد مراکزی که نرخ دولتی توزیع می کنند بسیار کم است اگر می خواهید مرغ به قیمت 24900 تومان بگیرید باید به یکی از این مراکز مراجعه کنید.

وی می گوید: یک مرکز توزیع دولتی در محل است که همیشه صف است اما در محله های دیگر شنیده ام صف نیست اما باید ماشین سوار شوید.

در مسیر به یک مرغ فروشی دیگر هم سر میزنم، تبلیغات گسترده قطعات مرغ فیله کمر سینه و ران و غیره از بدو ورود روی شیشه ها نقش بسته است و وارد مغازه که می شوی ویترین پر است از این قطعات و تابلو هم قیمت های قطعات بدون اینکه قیمت مرغ کامل نوشته شود. قیمت قطعات مرغ تا 68 هزار تومان فیله وجود دارد.

مسیر خود را برای پیدا کردن مرغ دولتی در محلات منطقه 19 ادامه می دهم پس از مدتی پیاده روی یکی از مراکز از چند صد متری که مردم صف بسته اند کامل مشخص است، نزدیک‌تر که میشوم صف نسبت به قبل کوتاه‌تر شده اما همچنان وجود دارد و هر کدام از آنها دو عدد مرغ کیلویی 24900 تومان می گیرند. صفی که حداقل 20 نفر از مرد و زن و پیر و جوان در آن وجود داشت. 

*مردم چه می‌گویند؟

یک مرد میانسال به خبرنگار فارس گفت: می گویند عرضه در سطح شهر بیشتر شده و قیمت ها نسبت به قبل کمتر شده است اما چون در این محله تنها یک مرکز توزیع دولتی هست برای اینکه مرغ به نرخ 24500 تومان بگیریم باید منتظر بمانیم که بیاورد که معمولا روزانه نیست و باید برای خرید حداقل یک ساعت در صف بایستیم. اگر میهمان بیاید مجبوریم از مغازه هایی که قطعه می فروشند بخریم که قیمت های بالایی دارد.

وی اضافه کرد: شاید وسط های شهر که بیشتر جولان خبرنگاران است و نظارت و بازرسی بیشتر باشد نرخ دولتی مرغ را رعایت کنند اما در حاشیه ها کمتر رعایت می شود.دولت باید مراکز توزیع دولتی را بیشتر کند و بر قطعه فروشان هم نظارت کند.

این خریدار مرغ گفت: دولت در ابتدای کار خودش 22 درصد قیمت را افزایش داد یعنی نرخ مصوب را از 20400 تومان به 24900 تومان افزایش داد ما به این نرخ افزایش یافته هم راضی هستیم اما باز هم این قیمت تثبیت نشده است.

* نگرانی از گرانی دوباره مرغ

یک خریدار دیگر گفت: در موج اول گرانی مرغ هم که  قیمت ها مدتی کاهش یافت پس از زمان کوتاهی دوباره قیمت ها افزایش یافت الان هم نگران هستیم که قیمت ها دوباره گران شود، مرغ و تخم مرغ غذای مردم شده دسترسی به گوشت گران راحت نیست و قشر کم درآمد و متوسط توان خرید ندارند.

وی افزود: نوسان های شدید قیمت بیش از خود گرانی برای اقتصاد خانوار ها آسیب زا است زمانی که قیمت ها بهتر می شود رفتار خرید خانواده هم متعاقب آن عوض می شود اگر قیمت بلافاصله افزایش یابد تا خانواده رفتار خرید خود را اصلاح کند کار از کار گذشته است.

*قیمت مرغ تثبیت می شود؟

مرور قیمت های بازار نشان می دهد که قیمت مرغ  به ویژه در مناطق حاشیه و جاهایی که اثری از بازرسی نیست همچنان به شرایط پایدار نرسیده است و دولت با عرضه بیشتر مرغ و افزایش تعداد مراکز توزیع دولتی و نظارت بر قطعه فروشی ها قیمت مرغ را در همان نرخ دولتی تثبیت کند.

از سوی دیگر دولت باید از موج اول گرانی درس بگیرد که چه موانعی سبب شد تا ارزانی پایدار ایجاد نشود و آن موانع را برطرف کند. در موج اول گرانی که  در 6 ماه گذشته اتفاق افتاد قیمت مرغ ابتدا به کیلویی 45 هزار تومان افزایش یافت و بعد با دخالت وزارت جهاد اگرچه کاهش یافت اما پایدار نبود و پس از آن موج دوم گرانی اخیر ایجاد شد.

چند عامل در گرانی‌های اخیر مرغ و ناپایداری قیمت موثر بود؛ مشکل تامین نهاده خوراک مرغداران  به دلیل کندی اختصاص ارز، گران بودن قیمت جهانی و محدود بودن کشورهای صادر کننده به دلیل شرایط کرونا، اشکالات سامانه توزیع نهاده بین مرغداران و از همه مهمتر نفوذ رانت و فساد به شبکه توزیع نهاده که بیشترین سهم واردات را در سال گذشته داشت، اشکال در سامانه توزیع محصول مرغ توسط وزارت صمت و در کل اشکال در ساختار مدیریت دو وزارتخانه صمت و جهاد کشاورزی و مدیریت جزیره ای  از آن جمله بود.

 تا این اشکالات برطرف نشود تثبیت قیمت در بازار مرغ و دیگر محصولات کشاورزی بسیار سخت است و هر لحظه امکان بازگشت گرانی وجود  خواهد داشت، گام بزرگی مجلس برای حذف مدیریت جزیره ای برای برگرداندن وظایف مدیریت بازرگانی کشاورزی به وزارت جهاد برداشته است اما برداشتن گام های دیگر برای اصلاح بقیه اشکالات هم ضرورت دارد.