اگر درخیابان مزاحمتان شدنداین کارهارا انجام دهید

ه گزارش باشگاه خبرنگاران جوان، مزاحمت خیابانی رفتار نا پسندی است که گاهی زنان و کودکان با آن مواجه می شوند. خوشبختانه این رفتار طبق قوانین جرم انگاری شده است. با بی تفاوت نبودن نسبت به این جر م و پیگیری قانونی شاید بتوان به کم تر شدن این رفتار نا درست کمک کرد.

بانوان باید از حقوق قانونی خود آگاه باشند و از حمایت قانونگذار استفاده کنند. همچنین آگاه بودن از این که هنگام مواجهه با مزاحمت خیابانی باید چه رفتاری داشت و چه ادله ای جمع آوری کرد به روند قانونی پرونده کمک می کند اما این را نیز باید در نظر داشت که یک زن در چه شرایطی مورد مزاحمت قرار گرفته است. برای مثال اگر در جای خلوتی کسی برایش آزار و اذیت ایجاد می کند شاید فیلم گرفتن از او باعث شود فرد مزاحم آسیب جدیب تری به زن وارد کند. 

اما سکوت در برابر این رفتار نیز به حذف این جرم آزار دهنده کمکی نمی کند. تمام افراد جامعه و خصوصا افرادی که مسئولیت انتظامی و قضایی بر عهده دارند و متولیان امر فرهنگ موظف هستند امنیت جامعه را تامین کرده و هریک به فراخور مسئولیتشان به مقابله قانونی و فرهنگ سازی برای حفظ نظم جامعه بپردازند. 

میلاد مطهری نژاد وکیل پایه یک دادگستری در گفت و گو با باشگاه خبرنگاران جوان به تحلیل و تعریف مواد قانونی مرتبط با مزاحمت خیابانی پرداخت.

مصادیق مزاحمت خیابانی چیست؟

متلک پرانی، دست درازی، تعقیب و مسائلی از این دست از مصادیق مزاحمت خیابانی محسوب می‌شود. ماده ۶۱۹ قانون مجازات اسلامی بخش تعزیرات بیان کرده هر کس در اماکن عمومی یا معابر، متعرض زنان و کودکان شود یا با الفاظ و حرکات مخالف شئون و حیثیت به آن‌ها توهین کند مجازات خواهد شد. به موجب این ماده قانونی حبس از ۲ تا ۶ ماه و تا ۷۴ ضربه شلاق مجازات افرادی است که جرم مزاحمت خیابانی را مرتکب شوند.

قوه قضایی نیز نظریه مشورتی‌ای درباره صادر کرده بود که مطابق آن برای تحقق جرم ماده ۶۱۹، به کار بردن الفاظ رکیک شرط نیست. این یعنی لازم نیست فرد حتما به زن یا کودکی توهین کند و از الفاظ رکیک استفاده کند تا عملش مصداق مزاحمت خیابانی تلقی شود. برا مثال همین که یک فرد زنی را تعقیب کند عملش جرم و قابل مجازات است یا برای مثال اگر لفظی یه کار ببرد که فحش محسوب نمی‌شود، اما عرفا مزاحمت تلقی شود فرد مجرم است.

بنابر این رجوع به عرف جامعه برای تشخیص این که عملی مصداق مزاحمت خیابانی است یا خیر موثر است؟

مطهری گفت: ماده مذکور نشان می‌دهد قاضی برای تشخیص این که مزاحمت خیابانی رخ داده یا خیر به عرف جامعه مواجهه می‌کند، در قانون مصادیق محدودی از این جرم عنوان شده و از آنجایی که نمی‌توان تمام مصادیق آزار خیابانی را بیان کرد تشخیص اینکه عمل فردی مزاحمت است یا خیر را تا حدودی به عرف و نظر جامعه واگذار کرده است و همین محدود نبودن مصادیق مزاحمت خیابانی قانون مثبتی برای حمایت از اطفال و بانوان است.

به موجب ماده ۶۳۸ قانون مجازات اگر کسی به در مکان‌های عمومی علنا کار حرامی انجام دهد علاوه بر کیفر عمل به حبس از ۱۰ روز تا ماه یا تا ۷۴ صربه شلاق محسوب می‌شود. همچنین این ماده بیان کرده اگر فرد عملی را انجام دهد که نفس و خود عمل کیفر ندارد (جرم نیست)، اما باعث جریحه دار شدن عفت عمومی می‌شود به حبس از ۱۰ روز تا ۲ ماه یا تا ۷۴ صربه شلاق محکوم می‌شود. از قسمت دوم این ماده قانونی نیز می‌توان درباره موضوع مزاحمت‌های خیابانی استفاده کرد.

بانوان برای شکایت از جرم مزاحمت خیابانی باید چه کار کنند؟

این وکیل دادگستری بیان کرد: برای شکایت از جرم ما به ادله اثبات دعوا نیاز داریم. این ادله شامل مواردی مانند اقرار، شهادت و ... است. اساسا شهادت شهود در حدود ۹۰ درصد دعاوی نقش تعیین کننده‌ای دارد به طوری که دعوای طرح شده با شهادت شهود اثبات می‌شود.

اگر هنگام وقوع مزاحمت خیابانی فرد دیگری شاهد ماجرا است زن می‌تواند برای اثبات دعوا همان جا اقدام به گرفتن استشهادیه کند. همچنین گرفتن فیلم از فرد مزاحم نیز دلیل خوبی برای اثبات دعوا است. 

همچنین اگر فردی با وسیله نقلیه ایجاد مزاحت می‌کند بهتر است که زن شماده پلاک آن وسیله را یادداشت کند. البته نمی‌توان به طور قطعی گفت که این دعوا اثبات می‌شود، اما به هرحال برای به نتیجه رسیدن دعوای مطرح شده به این ادله نیاز داریم.

با وجود این قانون و تعیین مجازات برای مزاحمت، آمار آزار و اذیت خیابانی طوری است که تقریبا تمام زنان این موضوع را تجربه کرده اند. آیا بازدارندگی این قانون کافی نیست یا در رویه قضایی مشکلی وجود دارد؟

مطهری گفت: شاید تعداد معدودی از ضابطان انتظامی یا مسئولان قضایی هنگامی که چنین شکایتی از سوی یک زن مطرح می‌شود با دید بدی با آن خانم رفتار می‌کنند یا خود او را نیز به دلیل ایجاد این مشکل مقصر می‌دانند. همچنین جامعه نیز اموزش ندیده که تا به جای سرزنش قربانی مزاحمت از او حمایت کند. تمام این‌ها مواردی است که ممکن است زن را از طرح شکایت منصرف کند و در ایمن مورد وقتی شکایتی مطرح نشود مجازاتی اعمال نمی‌شود و همین در تکرار مزاحمت‌های خیابانی موثر است.

به موجب ماده ۶۳۸ قانون مجازات اسلامی بخش تعزیرات، برای مجازات فردی که ایجاد مزاحمت کرده لازم نیست حتما شاکی خصوصی وجود داشته باشد یعنی اگر شخصی شاهد مزاحم شدن یک مرد به زنی شود می‌تواند به استناد ماده ۶۳۸ از آن فرد شکایت کند.