|
با توجه به اینکه تهدید زوال عقل بیش از هر زمان دیگری به چشم میخورد تلاشها برای یافتن درمان نیز در حال افزایش است. تأثیر زوال عقل بر جامعه غیرقابل اندازهگیری است و بار اقتصادی و عاطفی را به دوش میکشد. در این میان یکی از روغنهایی که بهطور گسترده در پخت و پز مورد استفاده قرار میگیرد با کاهش عملکرد ذهنی مرتبط است.
خبرآنلاین: با توجه به اینکه تهدید زوال عقل بیش از هر زمان دیگری به چشم میخورد تلاشها برای یافتن درمان نیز در حال افزایش است. تأثیر زوال عقل بر جامعه غیرقابل اندازهگیری است و بار اقتصادی و عاطفی را به دوش میکشد. در این میان یکی از روغنهایی که بهطور گسترده در پخت و پز مورد استفاده قرار میگیرد با کاهش عملکرد ذهنی مرتبط است.
زوال عقل بیانگر وضعیتی وخیم است که سالانه زندگی میلیونها نفر را از بین می برد. شروع علائم آن پیش رونده و ناراحت کننده است که بهطور کلی با کاهش تدریجیِ چابکی ذهنی مشخص میشود. تا همین اواخر، تعداد کمی از تحقیقات ارتباط بین الگوهای غذایی خاص و خطر ابتلا به این بیماری را بررسی کرده بودند. با این حال، یک مجموعه از تحقیقات نشان میدهد که روغنی که به طور گسترده در پخت و پز استفاده میشود، میتواند به سلولهای مغز آسیب برساند و خطر زوال ذهنی را افزایش دهد.
طبق یک مطالعه، اسید چرب موجود در مجموعهای از مواد به ظاهر سالم میتواند با آسیب رساندن به سلولهای مغز، خطر ابتلا به بیماری آلزایمر را افزایش دهد.
اسیدهای چرب ضروری امگا ۶ که عموماً بهعنوان یک ترکیب سالم معرفی میشوند، ترکیباتی هستند که در همه جا بهطور عمده در روغن نباتی یافت میشوند. طبق گزارش نشریه خط سلامت، غذاهای حاوی بالاترین غلظت این ماده مغذی عبارتند از: روغن سویا (۵۰ گرم)، روغن ذرت (۴۹ گرم)، سس مایونز (۳۹ گرم)، گردو (۳۷ گرم)، تخمه آفتابگردان (۳۴ گرم) و بادام (۱۲ گرم).
این مطالعه که توسط موسسه بیماریهای عصبی گلادستون انجام شد، نشان داد که سطوح بالای اسید آراشیدونیک، یک اسید چرب امگا ۶، با تغییرات مغزی که معمولاً در افراد مبتلا به بیماری آلزایمر یافت میشود مرتبط است.
در همین راستا محققان، سطح آراشیدونیک اسید را در مغز موشها قبل از انجام آزمایش حافظه به نام «آزمون معمای آبی موریس» نیز اندازهگیری کردند.
«رنه سانچز مخیا»، که مدیریت این مطالعه را در سانفرانسیسکو بر عهده داشت گفت: «شگفتانگیزترین تغییری که ما در موشهای آلزایمری کشف کردیم، افزایش اسید آراشیدونیک و متابولیتهای مرتبط در هیپوکامپ (ناحیه ای کاملا شناخته شده از مغز است که در حافظه دخیل است) بود، مرکز حافظهای که زود و به شدت تحت تأثیر بیماری آلزایمر قرار میگیرد.»
اسید آراشیدونیک نقش کلیدی را در تولید سد خونی مغزی ایفا میکند، غشایی که همچون فیلتر عمل کرده و از نورونها در برابر آلایندههای بالقوه خطرناک در جریان خون محافظت میکند.
این یافتهها که در مجله «علوم اعصاب» منتشر شد، نشان داد که اسید آراشیدونیک بیش از حد میتواند برای مغز مضر باشد.
محققان، سطوح این ماده شیمیایی را در مغز موشهای سالم و موشهایی که با علائم مشابه آلزایمر پرورش داده بودند، اندازهگیری کردند.
در گروه دوم، مجموعهای از اسکنهای مغزی، تشکیل واضح پلاکهای پروتئینی را در بخشهای مهم مغز برجسته کرد که مشخصه بیماری آلزایمر است.
این پلاکها با آنزیمی تداخل ایجاد میکند که مسئول تجزیه اسید آراشیدونیک به انواع مواد شیمیایی است. در همین حال این یافتهها با آزمایشهای بیشتر روی سلولهای انسانی، که توسط همان تیم انجام شد، مطابقت داشت. دانشمندان دریافتند که مسدود کردن این آنزیم سطوح شیمیایی اسید آراشیدونیک را در مغز جوندگان کاهش میدهد و از کاهش حافظه و رفتار جلوگیری می کند.
درحالیکه یافتهها ارتباط احتمالی بین امگا ۶ و بیماری آلزایمر را نشان میدهد، سایر اسیدهای چرب امگا ممکن است تأثیر معکوس بر مغز داشته باشند. برای مثال، اسیدهای چرب مانند امگا ۳ ممکن است از مغز در برابر زوال شناختی محافظت کند. پژوهشی که سال گذشته در نشریه «رفتار مغز و ایمنی» منتشر شد، اثر محافظتی امگا ۳ را در موشهایی که غذاهای فرآوری شده مصرف میکردند، بروز داد.
این تیم دریافتند که مکمل رژیم غذایی فرآوری شده با اسید چرب امگا ۳ DHA از مشکلات حافظه جلوگیری کرده و اثرات التهابی غذاهای فرآوری شده را کاهش می دهد. علاوه بر این، در جوندگانی که غذاهای فرآوری شده مصرف میکردند، تیم مربوطه شواهدی از زوال سریعتر مغز را پیدا کرد که در فاصله کوتاه چهار هفته بهوقوع پیوست.
روث بارینتوس، محقق در موسسه تحقیقات پزشکی رفتاری در دانشگاه اوهایو، گفت: «این یافتهها نشان میدهد که مصرف رژیم غذایی فرآوری شده میتواند در حافظه نقصهای قابل توجه و ناگهانی ایجاد کند که در بین جمعیت سالخورده، با کاهش سریع حافظه احتمال بیشتری برای پیشرفت به بیماریهای تخریبکننده عصبی مانند بیماری آلزایمر وجود دارد.»
این محقق در پایان اضافه کرد: «با آگاهی از این موضوع، شاید بتوانیم غذاهای فرآوری شده را در رژیم غذایی خود محدودتر کنیم و مصرف غذاهای غنی از اسید چرب امگا ۳ DHA را افزایش دهیم تا از این پیشرفت روند جلوگیری کنیم یا آن را کاهش دهیم.»