بایدن برای توافق منتظر چیست؟

یک کارشناس مسائل بین الملل با بیان اینکه جو بایدن به منظور حصول توافق در جهت احیای برجام منتظر برگزاری انتخابات در آمریکا و اسرائیل نیست، گفت: در صورتی که شرایط مورد نظر طرفین فراهم بود، همین فردا توافق اعلام می‌شد.

رضا ذبیحی در گفت‌وگو با ایسنا در خصوص بیانیه اخیر تروئیکای اروپایی، آخرین وضعیت مذاکرات احیای برجام و اینکه چرا با وجود اینکه اروپایی ها پاسخ اولیه ایران را سازنده دانستند، اما اکنون شاهد چرخش مواضع آنها هستیم؟ گفت: ایران به منظور پیشبرد مذاکرات هسته ای در برخی از موارد که مورد تاکید کشور بوده است، انعطاف هایی از خود نشان داد و همین امر باعث شد که اروپا و آمریکا پاسخ ابتدایی ایران را سازنده و دلگرم کننده بدانند. اما در دومین پاسخ، ایران بار دیگر بر حل کامل موضوع پی ام دی تاکید کرد و از آنجا که این امر، مورد قبول غربی ها نیست، پاسخ دوم ایران را سازنده ندانستند.

این استاد روابط بین الملل دانشگاه ادامه داد: ایران معتقد است که متن احیای برجام باید به دور از هر گونه ابهامی باشد تا فرصتی برای بهانه جویی در آینده در خصوص مسائل هسته ای به ویژه در زمینه پی ام دی برای طرف غربی فراهم نشود، اما غرب مدعی است که موضوعات مرتبط با نظارت آژانس و تعهدات پادمانی ایران نباید به موضوع احیای برجام گره بخورد.

ذبیحی در پاسخ به پرسش دیگری مبنی بر اینکه "برخی معتقد هستند که احتمالا اگر بخواهد بار دیگر مذاکراتی انجام شود، این مذاکرات بعد از انتخابات میان دوره کنگره آمریکا در ماه نوامبر انجام خواهد شد به نظرتان این وقفه چه اثرات «منفی و مثبت» می تواند داشته باشد؟" گفت: در ابتدا باید گفت اینکه آمریکا و رئیس جمهور آن منتظر برگزاری انتخابات این کشور و یا اسرائیل است، تصور اشتباهی است. زیرا هر چه انعقاد توافق زودتر انجام شود به نفع همه طرفین است و بعید است در شرایطی که تمامی ملزومات فراهم باشد، کسی بخواهد توافق را به گروگان بگیرد.

این کارشناس مسائل بین‌الملل افزود: فارغ از این امر، آمریکا و متحدانش از چندین جهت تمایل دارند که توافق زودتر انجام شود. نخست اینکه وقتی توافقی در کار نباشد، هر لحظه امکان بحرانی تر شدن و وخیم تر شدن شرایط به صورت غیر قابل پیش بینی وجود دارد و لذا بهتر است که زودتر توافق شود تا مانع از بوجود آمدن چنین شرایطی شود. دوم اینکه با توجه به تحریم روسیه از سوی آمریکا و اروپا و نیازمندی اروپا به گاز در زمستان پیش رو، بی تردید آنها علاقه زیادی دارند که هر چه زودتر گاز ایران وارد بازار شود و از این طریق قیمت انرژی و به ویژه گاز متعادل شود. سوم اینکه پس از برگزاری انتخابات میان دوره ای کنگره، به هرحال این احتمال وجود دارد که دموکرات ها تعدادی از کرسی های خود را در مجلس نمایندگان و سنا از دست بدهند و همین امر موضوع احیای برجام را برای بایدن دشوارتر خواهد کرد.

ذبیحی ادامه داد: البته با وضعیتی فعلی در عمل ممکن است حصول توافق برای مدت قابل توجهی به تعویق بیفتد، ولی این بدان معنی نیست که قصدی بوده است تا توافق بعد از انتخابات کنگره آمریکا و یا اسرائیل برگزار شود. بلکه در صورت فراهم بودن شرایط همین فردا توافق اعلام می شد.

این استاد دانشگاه در پاسخ به پرسش دیگری مبنی بر اینکه "آیا به نظر شما مذاکرات با بن بست روبرو شده است؟ برای برون رفت از این وضعیت چه باید کرد؟" نیز اظهار کرد: وضعیت فعلی بی شباهت به بن بست نیست. اما مساله این است که بن بست فعلی به خاطر مجموعه متعددی از اختلافات نیست. بلکه ناشی از مجموعه کوچکتری از اختلافات است و لذا احتمال حل و برون رفت از آن، نسبت به بن بست های قبلی بیشتر است.

ذبیحی ادامه داد: وقتی طرفین توانسته اند برای اختلاف پر دامنه و مهم قبلی راه حل پیدا کرده و یا با انعطاف هایی به توافق برسند، به نظر می رسد در خصوص مشکل فعلی که عمدتا مرتبط با اختلافات در زمینه بسته شدن پرونده پی ام دی است نیز بتوانند راه حلی پیدا کنند.

این کارشناس مسائل بین الملل افزود: قطعا ایران مخالف نظارت آژانس و انجام تعهدات پادمانی خود نیست، اما با توجه به اینکه این موضوعات در بسیاری از مواقع جنبه سیاسی پیدا کرده است، درخواست دارد که این مطالب به طور شفاف تر در متن احیای برجام گنجانده شود.

ذبیحی افزود: بنابراین به نظر می رسد با مقداری از انعطاف توسط طرفین بتوان برای چنین وضعیتی نیز راه حل مورد قبولی پیدا کرد تا حصول توافق هر چه زودتر میسر شود .