مسیر دوسربرد قرارداد گازی ایران و عراق

عراق یکی از مشتری‌های دیرینه گاز ایران است، هرچند که این کشور در پرداخت مطالبات ایران به‌ویژه در دولت قبل تعلل داشت اما طبق گفته مدیرعامل شرکت ملی گاز، موضوع پرداخت بدهی‌های عراق حل شده و مسیر صادرات گاز ایران به عراق هموار است.

به‌گزارش ایسنا، ذخایر گازی ایران حدود ۳۲ هزار میلیارد مترمکعب برآورد شده که فاصله‌ای ۵۰۰۰ میلیارد مترمکعبی با روسیه به‌عنوان اولین کشور دارنده ذخایر گاز جهان دارد. به لحاظ تولید، ایران بعد از آمریکا با ۹۳۴ میلیارد مترمکعب (۲۳درصد) و روسیه با ۷۰۱ میلیارد مترمکعب (۱۷درصد)، سومین کشور تولیدکننده گاز جهان با ۲۵۶ میلیارد مترمکعب (۶درصد) به‌شمار می‌آید که فاصله معناداری با دو کشور اول و دوم دارد.

سیاست قطعی جمهوری اسلامی ایران گسترش همکاری‌ها با کشورهای همسایه و راهبرد محوری وزارت نفت، همکاری با دیگر کشورها در حوزه انرژی است، ایران منابع و ذخایر گازی خوبی در خلیج فارس دارد که می‌تواند با یک همکاری سازنده و رو به جلو و با یک فرمول برد - برد کارهای خوبی انجام دهد.

در میان مشتریان گازی ایران، عراق جزو پروپاقرص‌ترین مشتریان شناخته شده است، هرچند که اخباری مبنی بر اتمام قرارداد صادرات گاز ایران به عراق در ماه‌های گذشته وجود دارد، اما مسوولان وزارت نفت معتقدند که زمان این قراردادها هنوز تمام نشده و از اکنون به دنبال مذاکره برای تمدید هستند.

گزارشی که در شانزدهم اسفند سال ۱۳۹۹ در سایت رسمی وزارت نفت نیز منتشر شد گویای همین مساله است، بر اساس این گزارش " ایران دو قرارداد گاز با عراق دارد. نخست بغداد که در سال ۹۲ امضا شد و دیگری بصره در تیرماه۱۳۹۴. قرارداد ۶ ساله صادرات گاز به بصره در سال ۱۳۹۴با هدف ارسال حداکثر روزانه ۳۵ میلیون مترمکعب گاز به این منطقه امضا شد. بر اساس این قرارداد ایران در فصل سرد سال روزانه ۲۰ میلیون مترمکعب و در فصول گرم نیز روزانه ۳۵ میلیون مترمکعب گاز به این منطقه ارسال می‌کند. قرارداد نهایی صادرات گاز ایران به نیروگاه بغداد با خط لوله نخست (ایلام) هم در سال ۱۳۹۲ امضا شد که هر دو قرارداد اجرایی است و این کشور از مشتریان گاز ایران به شمار می‌آید. "

موضوع پایان قرارداد صادرات گاز به عراق در ماه‌های اخیرچندین بار توسط مسوولان وزارت نفت تکذیب شده است، ماه گذشته نیز محمدرضا جولایی، مدیر دیسپچینگ شرکت ملی گاز ایران در جریان سفر گروهی از وزارت برق عراق به ایران، از افزایش صادرات گاز به این کشور در سال ۱۴۰۱ خبر داد.

وی با اشاره به مذاکرات در این نشست اظهار کرد: به‌صورت سالانه و فصلی، نشست‌هایی با مسئولان وزارت برق عراق حول محور قرارداد صادرات گاز به این کشور، انجام می‌شود و در این نشست نیز مباحث فنی و عملیاتی این فرآیند مطرح شد. به‌گفته وی، با توجه به مقدار مصرف در شش ماه گذشته و مقدار گاز طبیعی مورد نیاز در شش ماه پیش رو، بررسی‌های فنی و عملیاتی لازم انجام شد تا برای آن مشکلی نداشته باشیم و صادرات گاز طبق توافق انجام‌شده با طرف‌های عراقی انجام شود.

احمد موسی، سخنگوی وزارت برق عراق نیز در اواسط مهرماه اعلام کرد که کشورش هیچ بدهی گازی به ایران ندارد و قرار است هیاتی از عراق به ایران سفر و در خصوص افزایش صادرات گاز به این کشور با مسئولان ایرانی رایزنی کند. به‌گفته وی، عراق روزانه ۲۰ میلیون متر مکعب گاز از ایران وارد می کند و این کشور به گاز بیشتری نیاز دارد لذا مذاکرات و دیدارها و سفرهای دوره ای در سطوح بالا به منظور افزایش واردات گاز با طرف ایرانی درحال انجام است.

مجید چگینی، مدیرعامل شرکت ملی گاز در خصوص شفاف‌سازی در این مساله به ایسنا، گفت: باتوجه به اینکه سال آینده مهلت قرارداد صادرات گاز به بغداد تمام می‌شود، تمدید قرارداد عراق در دستور کار است مذاکرات آن آغاز شده، و با توجه به اینکه هر دو طرف برای تمدید قرارداد رضایت دارند، این اتفاق خواهد افتاد. وی افزود: برای دو سال آینده نیز قرارداد بصره به اتمام می رسد، لذا آن هم در دستور کار داریم که تمدید کنیم.

وی با بیان اینکه صادرات گاز طبیعی سال گذشته ۱۷ میلیارد مترمکعب بود، اظهار کرد: به‌طور میانگین روزانه ۲۰ میلیون مترمکعب گاز به عراق صادر شده است و اکنون نیز روزانه حدود ۳۵ میلیون مترمکعب صادر می‌شود. وی با اشاره به دریافت ۱.۶ میلیارد دلار طلب معوق ایران از عراق بابت صادرات گاز به عراق، تاکید کرد: این رقم ۱.۶ میلیارد دلار مربوط به دولت قبل است که به ایران پرداخت نشده بود، اما در دولت سیزدهم بابت صادرات گاز به عراق هر ماه به صورت جاری پول را دریافت کرده‌ایم.

وی با بیان اینکه در حوزه صادرات گاز به عراق شاهد رشد حجمی ۴۳ درصدی بوده‌ایم و برای تداوم صادرات نیز مذاکراتی را در دستور کار داریم.

باتوجه به مذاکرات صورت گرفته بین ایران و عراق به‌نظر می‌رسد که هر دو کشوراصرار بر تمدید قراردادها و حتی افزایش حجم قرارداد نیز دارند، آنطور که مشخص است مسیر صادرات ایران به عراق متوقف نشده و ادامه دار خواهد بود.