خطر برخورد با ماهواره‌های «استارلینک» کمتر شد

با وجود این که شبکه ماهواره‌ای «استارلینک» در ۶ ماه گذشته توسعه یافته و به حدود ۱۰۰۰ ماهواره رسیده اما «اسپیس‌ایکس» معتقد است که ماهواره‌های آن مانورهای اجتنابی کمتری را نسبت به نیمه سال پیش انجام داده‌اند.

به گزارش ایسنا، شرکت «اسپیس‌ایکس»(SpaceX) گزارش داده که با وجود گسترش شبکه ماهواره‌ای «استارلینک»(Starlink)، تعداد برخوردهای نزدیک بین ماهواره‌های این شرکت با سایر اجرام مداری در شش ماه گذشته افزایش نیافته است.

به نقل از اسپیس، کارشناسان پایداری فضایی می‌گویند که گسترش شبکه ماهواره‌ای خبر خوبی است اما هشدار داده‌اند که کاهش مانورهای اجتنابی احتمالا فقط انحراف از روند صعودی بلندمدت است.

اسپیس‌ایکس دو بار در سال به «کمیسیون ارتباطات فدرال آمریکا»(FCC) گزارش می‌دهد که ماهواره‌هایش چند بار مجبور شده‌اند مسیر خود را تغییر دهند تا از برخورد احتمالی با سایر فضاپیماها و زباله‌های فضایی جلوگیری کنند. این شرکت جدیدترین گزارش ۶ ماهه وضعیت شبکه ماهواره‌ای خود را در ۲۹ دسامبر ۲۰۲۳ ارائه کرد که دوره زمانی بین اول ژوئن ۲۰۲۳ تا ۳۰ نوامبر ۲۰۲۳ را پوشش می‌دهد.

در آن دوره، ماهواره‌های استارلینک باید ۲۴ هزار و ۴۱۰ مانور اجتناب از برخورد را انجام می‌دادند که معادل ۶ مانور برای هر ماهواره است. در دوره گزارش پیشین که ۳۱ مه ۲۰۲۳ بود، ماهواره‌های استارلینک باید ۲۵ هزار و ۲۹۹ بار جابه‌جا می‌شدند. داده‌ها نشان می‌دهند که حتی اگر شبکه ماهواره‌ای استارلینک در ۶ ماه گذشته تا حدود ۱۰۰۰ ماهواره توسعه یافته باشد، ماهواره‌های آن نسبت به نیمه سال پیش، مانورهای اجتنابی کمتری را انجام داده‌اند.

پیش از این، با توسعه شبکه ماهواره‌ای، تعداد مانورها هر ۶ ماه دو برابر می‌شد. کارشناسان انتظار داشتند که این روند ادامه یابد و نگران آن بودند.

«هیو لوئیس»(Hugh Lewis) استاد «دانشگاه ساوت‌همپتون»(University of Southampton) که چندین سال است اثرات شبکه ماهواره‌ای را بر ایمنی‌ مداری مطالعه می‌کند، گفت که انحراف ظاهری از روند قبلی ممکن است به دلیل تغییرپذیری طبیعی و بهبود دقت داده‌های مکان‌یابی ماهواره‌ای در دسترس اپراتورها باشد.

وی افزود: باید تا دوره گزارش بعدی منتظر بمانیم تا وضعیت را درک کنیم اما این خبر خوبی است. در هر حال، اگر آمار ارائه‌شده در کل سال را بررسی کنیم، می‌بینیم که آنها باید تقریبا ۵۰ هزار مانور انجام می‌دادند که هنوز هم عدد بسیار بالایی محسوب می‌شود و کمی بالاتر از آمار سال پیش است.

ماهواره‌های استارلینک براساس اطلاعات ارائه‌شده توسط «نیروی فضایی آمریکا»(USSF) و شرکت «لئولبز»(LeoLabs)، تصمیم‌های مستقلی را برای مانور دادن می‌گیرند. هنگامی که داده‌های موجود نشان دهند که یک ماهواره استارلینک کمتر از یک در ۱۰۰ هزار احتمال دارد به فضاپیمای دیگر یا زباله‌های فضایی برخورد کند، ماهواره به حرکت درمی‌آید. اسپیس‌ایکس تاکید کرده که روش آن بسیار دقیق‌تر از سایر اپراتورهاست. آن اپراتورها تنها زمانی فضاپیمای خود را حرکت می‌دهند که خطر برخورد بیش از یک در ۱۰ هزار باشد.

«دن اولتروگ»(Dan Oltrogge) دانشمند ارشد شرکت «COMSPOC» گفت که انتظار دارد تعداد مانورهای اجتنابی افزایش یابد زیرا قرار است ماهواره‌های بیشتری در سال‌های آینده پرتاب شوند.

اولتروگ گفت: ما شاهد افزایش نسبتا چشمگیر روش‌های مشابه طی پنج سال گذشته بوده‌ایم که به طور کلی افزایش پنج برابری داشته‌اند و با اضافه شدن ماهواره‌های بیشتری به این ترکیب و ایجاد زباله‌های بیشتر در فضا، میزان برخورد همچنان افزایش می‌یابد.

اسپیس‌ایکس در حال حاضر بیش از ۵۲۵۰ ماهواره استارلینک را مدیریت می‌کند که کمتر از نیمی از مجموعه ۱۲ هزار ماهواره نسل اول برنامه‌ریزی‌شده آن است. این شرکت می‌خواهد در نهایت ناوگان ماهواره‌های خود را به بیش از ۴۰ هزار فروند افزایش دهد.

لوئیس خاطرنشان کرد که اگرچه پیش‌بینی‌های قبلی او نشان داده‌اند شاید ماهواره‌های استارلینک به بیش از یک میلیون بار در نیم‌سال اول سال ۲۰۲۸ مانور داشته باشند اما داده‌های جدید نشان می‌دهند که توسعه بسیار آهسته‌تری با حدود ۱۰۰ هزار مانور در ۶ ماه پایانی دهه جاری مورد نیاز است.

وی افزود: هنوز باید مانورهای بسیاری انجام شوند. من هنوز این نگرانی را دارم که آیا می‌توانیم این تعداد از ماهواره‌ها را با خیال راحت اجرایی کنیم. این خطر وجود دارد که چون تعداد زیادی از آن برخوردها پیش می‌آیند، برخی از آنها در یک نقطه‌ به برخورد منجر شوند.

برخوردهای مداری، یک تهدید بزرگ برای توانایی بشر در استفاده ایمن از فناوری فضایی هستند. هر برخوردی می‌تواند هزاران قطعه را ایجاد کند که ممکن است برای مدت طولانی در مدار بمانند و فضاپیماهای دیگر را تهدید کنند.

با وجود این، کارشناسان، اسپیس‌ایکس را به دلیل نگرش سختگیرانه و قرار دادن اطلاعات در اختیار سایر اپراتورها تحسین می‌کنند. آنها امیدوارند که سایر اپراتورهای فضاپیما نیز از این روند پیروی کنند.

اولتروگ گفت: ما باید در همه زمینه‌ها به این موضوع نزدیک شویم. ما باید تلاش کنیم تا دقیق‌ترین داده‌های ممکن را در مورد موقعیت ماهواره‌ها، محموله‌های مرده و همه زباله‌های فضایی دیگر به دست بیاوریم. ما باید تا حد امکان داده‌های خود را در اختیار اپراتورها قرار دهیم زیرا این کار به بهبود دانش موقعیتی همه کمک می‌کند تا بتوانند از مانورهای اجتنابی که در وهله اول به آنها نیازی نبوده است، خلاص شوند.