آنچه که بر خودروسازان گذشت

به گزارش خبرخودرو ، اجرای فاز اول هدفمندی یارانه ها و عدم پرداخت سهم تولید، آغازی بود برای افزایش قیمت تمام شده محصولات تولیدی خودروسازان که از طریق افزایش هزینه های سربار و عمدتا در حامل های انرژی از جمله آب، برق و گاز که در صنایع مادر از جمله صنایع فولاد، مس و ... نمایان شد و به طور طبیعی اثرات مستقیم و غیرمستقیمی بر صنایع بالادستی همچون خودروسازی گذاشت و کاهش حاشیه سود خودروسازان و قطعه سازان را به دنبال داشت و در ادامه با عملی شدن تحریم های بین المللی ابعاد دیگری آشکار و خودروسازان را با شوکی قوی مواجه ساخت.

از سویی دیگر، تحریم مبادلات تجاری سبب شد تا بانک ها که در گذشته 10 درصد از رقم کل خرید را برای گشایش اعتبار دریافت می کردند، آن را به 135 درصد افزایش دهند. این موضوع سبب شد تا حجم زیادی از نقدینگی خودروسازان به سمت گشایش اعتبار اسنادی( LC )سوق داده شود و کمبود نقدینگی در این صنعت را تشدید نمود.

افزایش ناگهانی نرخ ارز و چند برابر شدن آن، عامل موثر دیگری بود که موجبات کمبود نقدینگی و افزایش قیمت تمام شده محصولات تولیدی را فراهم آورد این موضوع به موازات اثرگذاری مستقیم در افزایش قیمت ها، به طور غیر مستقیم و از طریق افزایش چند برابری قیمت نهاده های تولید نیز قیمت تمام شده محصولات را افزایش داد.

از سویی نرخ حقوق و عوارض گمرکی، هزینه های دولتی در تولید محصولات، بالا بودن نرخ کارمزدهای بانکی و تحمیل هزینه های مالی زیاد و همچنین عدم حمایت سیستم بانکی کشور از خودروسازان، موضوعات دیگری است که در داخل کشور گریبان گیر خودروسازان گردید و در نهایت این فشارها منجر به ایجاد بدهی معوق بسیار بالای خودروسازان به قطعه سازان و عدم توانایی خودروسازان در پرداخت مطالبات قطعه سازان گردید و این موضوع تا بدانجا پیش رفت که تعطیلی تعداد زیادی از قطعه سازان را به دنبال داشت.

همچنین این فرایند ناخوشایند؛ کاهش شدید تولید، تعطیلی برخی خطوط، بیکاری کارگران، بروز مشکلات درون سازمانی در شرکت های خودروساز و عدم توانایی خودروسازان در جذب نقدینگی را به در پی داشت.

در این شرایط به منظور  نجات خودروسازان به عنوان پیش قراول و محرک صنایع کشور، مقالات و یادداشت های متعددی از طریق رسانه ها منتشر گردید و جلسات زیادی در سطوح مختلف  از جمله وزارت صنعت، معدن و تجارت، معاونت اول ریاست جمهوری و نیز هیات دولت برگزار شد و تصمیمی که در نهایت برای برون رفت از این بحران عملیاتی گردید آزادسازی قیمت و صدور مجوز قیمت گذاری محصولات تولیدی بر مبنای نرخ ارز مبادلاتی بود. این اقدام بارقه امیدی را برای خودروسازان به ارمغان آورد. اما از سویی افزایش بیش از حد قیمت انواع خودروها را نیز سبب شد بدون این که تغییری در قدرت خرید مشتریان ایجاد شده باشد. لذا مخالفت هایی را از سوی مراجع مختلف از جمله نمایندگان مجلس، شورای رقابت، وزارت صنعت و حتی شخص رئیس جمهور به دنبال داشت. در پی این مخالفت ها، اظهار نظرهایی صورت پذیرفت به گونه ای که ماه های بهمن و اسفند که اساسا ایام رونق بازار خودرو است را با بلاتکلیفی و رکود مواجه نمود و جذب نقدینگی را برای خودروسازان به حداقل خود رساند و بدین ترتیب صدمه جبران ناپذیر دیگری را بر پیکره خودروسازان وارد کرد.

ضمن این که خوب است بدانیم پس از صدور مجوز تعیین قیمت محصولات تولیدی بر مبنای نرخ ارز مبادلاتی عملا ارز مبادله ای در اختیار خودروسازان قرار نگرفت و خودروسازان به ناچار بخش عمده ارز مورد نیاز خود را از بازار آزاد تهیه نمودند که این اقدام نیز به افزایش قیمت تمام شده محصول دامن زد.

در بررسی فرآیند حادث شده نکته بسیار مهم و حائز اهمیت این که علیرغم مشهود و محسوس شدن مشکلات خودروسازان، اقدام موثری که رضایت تولیدکنندگان و مصرف کنندگان را به دنبال داشته باشد صورت نگرفت و دولت نیز آن طور که باید چتر حمایتی خود را نگسترانید. البته باید بپذیریم که خود دولت نیز به لحاظ تحریم های نفتی و بانکی با مشکلات عدیده ای از جمله تامین ارز و منابع مالی روبرو شده است.

نکته مهم این که علیرغم تمامی مشکلاتی که دولت با آن روبروست به نظر می رسد بیش از هر نهاد مسئول، این دولت است که می تواند با حمایت خود، خودروسازان را از بحران دور کرده و مجددا به رونق و شکوفایی رساند.

 از جمله مواردی که دولت می تواند حمایت خود از خودروسازان را عملیاتی نماید می توان به موارد ذیل اشاره نمود:

1-       حذف یا کاهش موقت نرخ حقوق و عوارض گمرکی

2-       استمهال مطالبات دولت از محل حقوق و عوارض گمرکی

3-       حذف یا کاهش هزینه های دولتی در تولید و استمهال مطالبات دولت از این محل

4-       کاهش نرخ سود بانکی

5-       تزریق نقدینگی با سود پایین و با نگاه حمایتی

امیدواریم که مسئولین ذیربط با تصمیمات خردمندانه و اقدامات موثر، خروج خودروسازان از بحران و بازگرداندن آنان به ایام رونق را به مردم شریف و نجیب ایران عزیز، هدیه نمایند، انشاءا...