صنعت خودرو ایران قدرت جذب تکنولوژی را دارد؟

به گزارش خبر خودرو، در حالی سیاست‌گذاران صنعتی در دور جدید همکاری‌های تجاری میان خودروسازان ایرانی و خارجی بر انتقال تکنولوژی و فناوری تاکید دارند که تاکنون تعریف مدون و مشخصی در خصوص جزئیات این موضوع صورت نگرفته است. در عین حال، کارشناسان تاکید دارند که صنعت خودرو کشور برای دستیابی به تکنولوژی روز دنیا نیازمند ایجاد زیرساخت‌های جدید و منابع مالی است.

از آنجا که صنعت خودرو طی سال‌های گذشته به دلیل تحریم‌های بین‌المللی از دانش روز جهان عقب ماند و نتوانست همسو با پیشرفت خودروسازان جهانی توسعه یابد بنابراین در شرایط کنونی بحث انتقال تکنولوژی از اهمیت بسیاری برخوردار است. حال در شرایطی وزارت صنعت، معدن و تجارت یکی از شروط خود در قراردادهای خودرویی را جذب تکنولوژی در نظر گرفته است که برخی از کارشناسان شبهاتی را نسبت به تحقق این موضوع مطرح می‌کنند. ابهام آنها در تحقق این موضوع از آن رو است که به اعتقاد آنها در بحث جذب دانش روز تنها یک موضوع حائز اهمیت نیست بلکه کل زنجیره صنعت خودرو نیاز به فناوری دارد که این موضوع نیازمند ایجاد زیرساخت‌های جدید و منابع مالی است. برهمین اساس به اعتقاد آنها صنعت خودرو از قطعه‌سازان تا خودروسازان نیازمند تغییر و تحول جدی در ساختار هستند تا بتوانند خود را براساس مدل های روز ارتقا دهند و همسو با آن محصولات با تکنولوژی بالا تولید کنند.

مفهوم جذب تکنولوژی

انتقال تکنولوژی هر چند در بیان امری ساده به نظر می‌رسد اما انتقال و جذب تكنولوژي در کشورهای در حال توسعه، مقوله پيچيده‌اي است كه هم از نظر علمي و هم از جنبه ابعاد اقتصادي توجه بسیاری از خودروسازان بزرگ جهانی را به خود مشغول داشته است. برهمین اساس نیز کارشناسان بر پیچیدگی و تخصصی بودن این مبحث اشاره دارند؛ به خصوص انتقال تکنولوژی در صنعت خودرو که جزو صنایع بسیار پیشرفته به حساب می آید. حال در شرایطی یکی از شروط سیاست‌گذار صنعتی در قراردادهای خارجی انتقال تکنولوژی در نظر گرفته شده است که به اعتقاد کارشناسان صنعت خودرو ایران، توانایی کافی از نظر مالی و زیرساختی برای جذب تکنولوژی‌های روز را ندارد. این موضوع از آن رو عنوان می‌شود که سطح تكنولوژي هاي خودروسازان پيشرفته با کشور ما فاصله محسوسي دارد. هر چند براي كاستن این فاصله، انتقال تكنولوژي يك لازمه انكار ناپذير است اما کارشناسان تاکید دارند، زمانی این امر صورت می‌پذیرد که  از روش‌هاي مختلف برای این موضوع بهره برده شود. در این بین به نظر می‌رسد، موقعيت انتقال دهنده تكنولوژي و انتقال گيرنده تكنولوژي باید به صورت مدون مشخص شود.

در شرایطی که انتقال تکنولوژی به وارد کردن عوامل تكنولوژيك خاص از كشورهاي توسعه يافته به كشورهاي درحال توسعه معنی می‌شود تا اين كشورها را قادر به تهيه و به كارگيري ابزارهاي توليدي جديد و گسترش و توسعه ابزارهاي موجود کند ؛ تصور عمومی در کشورمان بر این است که انتقال تکنولوژی به معنای تولید خودروهای با طراحی متفاوت و مصرف سوخت کمتر است. حال آنکه چنین نیست و برنامه‌ریزی‌های صنعتی کشور برای دستیابی به این مبحث نباید حول محور چنین تصوراتی بچرخد.

تجربه کشورهای دیگر

مطالعه تجربه خودروسازانی که طی 50 سال اخیر توانسته‌اند در صنعت خودرو موفقیت‌هایی را کسب کنند نشان از آن دارد که آنها در مسیر توسعه خود برای تسریع در حل مشکلات بخش صنعت خودرو خود، بنیان تکنولوژی کشور خود را از طریق انتقال آن از سایر کشورهای توسعه یافته تقویت کرده‌اند. اما این کشورها برای جذب تکنولوژی‌های روز نیز در ابتدا به ایجاد زیرساخت‌های مناسب اقتصادی پرداختند و همسو با آن به تقویت مراکز پژوهشی خود برآمدند. براین اساس کارشناسان صنعت خودرو نیز معتقدند، خودروسازان ایرانی در صورتی می‌توانند در دور جدید همکاری‌های خود با خودروسازان خارجی به جذب تکنولوژی بپردزاند که که در ابتدا سیاست‌گذاری صنعتی اهداف صنعت خودرو را مشخص کند و در این بین نحوه انتقال، روش‌های انتقال و حتی نحوه توسعه را مشخص کنند .

به اعتقاد کارشناسان اولین اصل مهم در انتقال تکنولوژی تاسیس واحدهای تحقیق و توسعه توسط خودروسازان خارجی در کشور است که از این طریق صنعت خودرو کشور بتواند بخش تخصصی خود را توانمند کند. در این بین خودروسازان خارجی باید به تربیت نیروی انسانی متخصص در صنعت خودرو کشور ما بپردازند تا انتقال تکنولوژی به صورت عمودی به صنعت خودرو کشور صورت بگیرد. براین اساس اطلاعات فني و يافته هاي تحقيقات كاربردي به مرحله توسعه و طراحي مهندسي انتقال يافته و سپس با تجاري شدن تكنولوژي به فرايند توليد وارد مي شود.

پس از تحقیق و توسعه، کارشناسان موضوع مهم دیگر را زنجيره تامين عنوان می‌کنند که در همکاری‌های جدید با خودروسازان خارجی باید ارتقا یابد؛ چرا که زنجیره تامین یکی از بخش‌های استراتژيك است که با ارتقای دانش و تکنولوژی می‌تواند مسیر توسعه صنعت خودرو را هموار کند.

یکی از کارشناسان صنعت خودرو در این باره می‌گوید: بهتر است که خودروسازان در مذاکرات خود با خودروسازان خارجی در بحث انتقال تکنولوژی با مراکز تحقیقاتی تعامل داشته باشند. از آنجا که طی سال‌های گذشته در برخی از زنجیره تامین توانستیم به ظرفیت‌های خوبی دست یابیم؛ بنابراین سرمایه‌گذاری خودروسازان معتبر جهانی باید در زمینه‌ نیازهای استراتژیک‌ ما صورت بگیرد.

 وی با اشاره به اینکه انتقال فناوری موجب افزایش كيفيت محصولات می‌شود، ‌می‌گوید: این موضوع موجب توسعه و بهبود‌ در کل زنجیره خودرو خواهد شد.

به رغم آنکه پژوهشگران صنعت خودرو معتقدند، این صنعت آمادگی لازم برای دستيابي به تكنولوژي در بنگاههاي توليدي خود را ندارند و باید ظرفیت‌های درونی خود را افزایش دهد و برای رسیدن به این مهم برنامه‌ریزی دقیقی بنابر تجارب جهانی داشته باشد اما آنها تاکید دارند که دستیابی به فناوری‌های جدید، موجب افزایش توان صنعت خودرو در تولیدات به روز از طراحی، مباحث فنی و ... خواهد شد که این موضوع ضمن افزایش رضایت در داخل کشور موجب می‌شود صادرات محصولات خودرویی به بازارهای هدف افزایش یابد.