برخورد سیاسی در شان شما نیست!

1- علاقمندی زیادم به دکتر منطقی ، به خاطر شان علمی و دانشگاهیش که از او یک مدیر توانمند پروژه های تحقیقاتی ساخته بود، باعث نشد که از او به عنوان مدیر یک بنگاه اقتصادی انتقاد نکنم. حتی وقتی بر سریر قدرت مدیر عاملی ایران خودرو تکیه زده بود، اولین جمله از اولین صفحه کتابم،مرغابی وحشی، در نقد عملکرد او در ایران خودرو بود.

2- پس از چند مصاحبه ایکه دکتر منطقی با رسانه ها داشتند ضمن دفاع از عملکرد خود ادعا کرده اند که:

" از نظر تحولات تکنولوژیکی در 10 سال گذشته ، ایران خودرو شرکتی بین المللی شده است؟"

در اینکه با راه اندازی شرکت تام ایران خودرو،مرکز تحقیقات و طراحی، مرکز مطالعات استراتژیک و...از سال 1375 توسط جناب آقای غروی، امکانات لازم برای شروع تحولات تکنولوژیکی پایه گذاری شد و خوشبختانه توسط شما هم ادامه یافت، حرف و سخنی نیست. اما ادعای غلو شده "بین المللی شدن" جای بحث و گفتگو دارد.

2-1- اگر منظور از بین المللی شدن ، صادرات خودرو به چند کشور مختلف با زیان هنگفت بیش از 300 میلیارد تومانی است ،

2-2- اگر منظور از بین المللی شدن،ایجاد سایتهای متعدد زیان ده در چند کشور باشد،

2-3- اگر منظور از تحولات تکنولوژیک افزایش تیراژ تولید به بیش از 600 هزار دستگاه باشد که 90 درصد آن با پلاتفرم کهنه و قدیمی پژو 405 با قدمت 20 ساله استوار است ، و تیراژ سالانهتک خال کارآقای غروی یعنی سمند پس از 9 سال، از 60 هزار دستگاه در سال فراتر نرفته و در هیچ سالی حتی به 100 هزار دستگاه هم نرسیده است،

2-4- اگر منظور از تحولات تکنولوژیکی، ارتقای کیفیت خودروهای تولیدی باشد که از یک میلیون قطعه تولید شده، 20 هزار قطعه آن ردی بوده و به ضرب و زور استقرار 574 مهندس بازرس در 428 شرکت قطعه ساز طرف قرارداد ایران خودررو ، تعداد قطعات ردی را به کمتر از 1000 قطعه رسیده است، در حالیکه استاندارد بین المللی آن 50 قطعه ردی است،

2-5- اگر منظور از تحولات تکنولوژیکی ساختن موتور ملی است که پس از 5 سال و چند بار افتتاح رسمی توسط مقامات ارشد کشور، هنوز تیراژ تولید سالانه آن به 20 هزار دستگاه نرسیده است،

پس آنگاه باید با ادعای " بین المللی "شدن ایران خودرو با احتیاط فراوان برخورد کرد.

3- متاسفانه در مصاحبه ایشان به هنگام یادآوری پیشرفتهای ایران خودرو، ما نام و نشانی از پایه ها و ستونهای عامل افزایش تیراژ تولید ، و حتی ارتقا نسبی کیفیت قطعه/ محصولات ایران خودرو، یعنی مجموعه/ قطعه سازان نمی بینیم

4- متاسفانه چند روز پیش مصاحبه ای از دکتر منطقی خواندم که درباره خریدارن احتمالی ایران خودرو و سایپا فرموده بودند:

" بعید است خودروسازان بخش خصوصی با توجه به ماهیت منفعت طلبی که دارند چندان به فکر تولید و نوآوری باشند. آنها ممکن است برای سودآوری بیشتر ، واردات خودرو را به تولید در شرایط سخت و پردردسر امروز ترجیح دهند"

4-1- پرسیدنی است مشکل اصلی کجاست؟

4-1-1-آیا سیاستهای اقتصادی دولت باعث شده " شرایط تولید سخت و پردردسر" باشد و برعکس " سود واردات بیشتر باشد" ؟

4-1-2- یا مشکل اصلی" منفعت طلبی بخش خصوصی" است؟ می دانیم که منفعت طلبی در حد طبیعی خود چه در بعد مادی و چه در بعد معنوی نه خلاف شرع است نه خلاف قانون چون ذاتی انسانها و مخلوق حضرت باری است.

4-1-3-چگونه یک استاد بزرگوار که بر مبنای علم روز سخن می گوید، می تواند نقش منفی سیاستهای اقتصادی دولت در بنگاه داری دولتی یا شبه دولتی را منکر شود؟آیا ایشان نمی دانند که نه تنها در کشورهای لیبرال غربی، بلکه در کشورهای سوسیال دموکرات اروپایی، و حتی در کشور سابقاً کمونیست چین، نزدیک به تمام بنگاه داریهای دولتی را به بخش خصوصی واگذار کرده اند. زیرا به تجربه ثابت شده بخش خصوصی برای " منفعت طلبی" خود دست به ابداع و نوآوری می زند و بنگاه اقتصادی را اقتصادی اداره می کند.

4-1-4در مدیریت شبه دولتی، مانند مدیریت آقای دکتر منطقی در ایران خودرو، ما با دخالتهای نابجا روبرو بودیم. خود جناب آقای دکتر منطقی نقل به مضمون فرموده اند " با دخالتهای سایر نهادها، هیچ گاه اجازه ندادند ، مدیر مالی شرکت را ، خودم انتخاب کنم. در حالیکه از اول می دانستم نقطه ضعف ایران خودرو کادر مالی] اقتصادی[ آن است". و " ایران خودرو پیش از اینکه یک شرکت صنعتی باشد یک بنگاه اقتصادی و مالی است که باید اقتصادی اداره شود"

آیا در شرکت ایران خودروی خصوصی سازی شده هم ، مدیر عامل شرکت از انتخاب معاونت اقتصادی و مالی خود عاجز است؟

4-1-5- و ایشان باز هم فرموده اند" متاسفانه در کشور ما بنگاه ها (مجبورند) نقش دولت را ایفا کنند، در حالیکه دولت باید ما را برای حضور در بازارهای جهانی حمایت می کرد. مثل همان کاری که دولت چین تا 2 میلیارد دلار به شرکت چری کمک کرده بود"

پرسیدنی است وقتی شرکت ایران خودرو در دست بخش خصوصی باشد، آیا دولت باز هم می تواند ایران خودرو را مجبور به ایجاد سایت در کشورهای مختلف خارجی،و در شهرهای مختلف ایران نماید؟ بدون آنکه حاضر به پرداخت زیان آن پروژه باشد؟ یادمان باشد که در قانون برنامه چهارم توسعه به صراحت دولت موظف شده مابه التفاوت قیمت واقعی با قیمت دستوری و تحمیلی دولت را به شرکتها بپردازد. آیا درخواست پرداخت آن زیان ها توسط دولت از یک مدیر شبه دولتی قابل انتظار است؟

4-1-6- اگر پروژه پلاتفرم مشترک( ال 90) که اولین سرمایه گذاری یک شرکت صاحب نام خارجی در صنعت خودروی ایران بود توسط دو شرکت خصوصی شده ایران خودرو و سایپا به اجرا در می آمد، آیا مخالفتهای وزیر وقت صنایع و معادن و تنی چند از نمایندگان مجلس می توانست پروژه را برای چند سال زمین گیر کند و به حال زار و نزار امروز بیندازد؟ یا این شاهکار فقط در حد و توان مدیران دو شرکت نیمه دولتی است؟

آیا باز هم باید دلایل دیگری برای رجحان مدیریت بخش خصوصی بر بنگاه های دولتی و شبه دولتی بر شمرد؟

4-2- خوشبختانه در روزهای اخیر به حق و صحیح " داشتن اهلیت" خریدار سهام بلوکی برای اداره شرکتهای تخصصی مطرح شده است. اما متاسفانه دکتر منطقی ، این بحث منطقی را هم زیر سوال برده اندو اهلیت داشتن بسیار موجه و منطقی قطعه سازان برای خرید سهام ایران خودرو و سایپا را نفی کرده اند . ایشان فرموده اند:

" به اعتقاد من واگذاری سهام خودروسازان به قطعه سازها، یک اشتباه استراتژیک بوده و نتایج مثبتی نخواهد داشت. آنها طی سالهای گذشته نتوانسته اند در بخشهای فنی و تکنولوژی و همچنین سرمایه گذاری های جدید، خوب عمل کنند و این نکته ای منفی برای آنها است" پرسیدنی است :

4-2-1- اتخاذ سیاست ثبات قیمتها توسط دولتها در دوازده سال گذشته که به " سرکوب مالی" شدید خودروسازان انجامید، و به ناچار ، بطور یکضرب و مستقیم به قطعه سازان انتقال یافت نقشی در کاهش انگیزه سرمایه گذاری آنها در ابعاد فنی/ تکنولوژیکی نداشته است؟

4-2-2- نقش بازدارنده اتخاذ سیاست کاهش قیمت قطعات در چند سال پیش ، توسط خودروسازان ، علیرغم افزایش سرسام آور قیمت مواد ، افزایش سالانه دستمزدها، و... در کاهش سرمایه گذاریها چه بوده است؟

4-2-3- سیاست غلط ایران خودرو و ساپکو در تاکید بر توسعه ظرفیت تولید ایران خودرو با هزینه بسیار بالا ( نرخ سود بالای 28 درصد)، از جیب قطعه سازان از طریق تاخیر چندین ماهه در پرداخت به آنها و... چه اثر سویی در سرمایه گذاری نکردن آنها داشته است؟

4-2-4-در سال 1375 با اینکه در اهداف 10 ساله ایران خودرو ، طرح رده بندی قطعه سازان به منظور ایجاد مجموعه سازان بزرگ(TIER 1ها) در دستور کار قرار داشت. اما خودداری عامدانه مدیریت وقت ایران خودرو و بعدها جنابعالی در آماده سازی بسترهای لازم برای ایجاد مجموعه سازان بزرگ و بر عکس اصرار بر ترغیب ایجاد قطعه سازان کوچک ، چه تاثیر بازدارنده ای بر سرمایه گذاری قطعه سازان داشته است؟ آیا تغییر استراتژی صحیح ایران خودرو و اتخاذ سیاست غلط مدیریت ایران خودرو، چه اثر مخربی در صنعت خودرو بر جای گذاشته که تا هم اکنون نیز تبعات منفی متعدد آن گریبانگیر ما است؟

با عنایت به موارد فوق الذکر آیا عوامل ضد انگیزشی سرمایه گذاری توسط قطعه سازان، مدعای غلط آقای دکتر منطقی را زیر سوال نمی برد؟

4-3- و باز هم متاسفانه ، دکتر منطقی عزیز ما فرموده اند" به اعتقاد من سهام خودروسازان باید... به بنیاد تعاونی سپاه برسد که توانایی مالی و مدیریتی لازم را برای اداره کردن این صنعت را دارند . البته در قالب تشکیل کنسرسیومی شبه دولتی ، می توان به آینده این صنعت امیدوار بود".

جناب آقای دکتر منطقی رجا واثق داریم که جنابعالی از دستورات مقام معظم رهبری درباره اجرای اصل 44 و گله مندی مکرر ایشان از عدم اجرای سریع آن مطلع هستید. آیا واقعاً فکرمی کنید واگذاری ایران خودرو و سایپا به کنسرسیومی شبه دولتی در راستای اجرای منویات ایشان است؟

آیا می توان این شبهه را از ذهن ها پاک کرد که منصب جدید شما باعث چنین تغییر تفکری در حضرتعالی شده است؟

5-چندی پیش در مقاله ای، مشفقانه از دکتر منطقی خواستم، بدلیل اختلاف دیدگاه با مدیر عامل جدید ایران خودرو، به منظور کاهش تنشها در هیات مدیره جدید، از سمت ریاست هیئت مدیره شرکت داوطلبانه استعفا دهد تا در آینده برخی کسان، ناکامی احتمالی را به حساب واهی کارشکنی های ایشان در هیئت مدیره نگذارند.

اکنون ازایشان درخواست می کنم حرمت شان و مقام علمی خود را که مایه مباهات همه ملت ایران است را حفظ کنند و خود را آلوده سیاسی کاری های روزمره ننمایند.

خیرخواه و دوستدار همیشگی شما

داوود میرخانی رشتی

دبیر پیشین انجمن خودروسازان ایران