توهم افزایش سفرهای نوروزی+عکس

مهر: ارائه آمارهای اعجاب آور که همگی بر افزایش قابل توجه سفر در ایام نوروز دلالت دارد به داستانی تکراری تبدیل شده، ارقامی که بدون توجه به ظرفیتهای واقعی و کاستیهای حوزه گردشگری کشور بیشتر مبتنی بر آمارسازی است.

سازمان میراث فرهنگی و گردشگری آمار مسافران نوروزی امسال را بر اساس نفر سفر محاسبهو تعداد گردشگران را 120 میلیون نفر سفر اعلام کردکه اینموضوع واکنش کارشناسان را در پی داشت به طوری که بسیاری از آنان با تردید نسبت بهصحت و سقم این آمار، آن را بدون مبنای علمی و ارزیابی تخصصیمی دانند.

ارائه این آمارها اگرچه حکایت از رشد قابل توجه گردشگری در کشور و در نهایت نمایش نتیجه برنامه ریزیهای مسئولان کشوری و استانیدارد ولی در نهایت سوالهای متعددی را در اذهان به وجود می آورد که ارقام چگونه تهیه شده و ارائه دهندگان با چه ابزار و تحلیلها و دلایلی به این آمارها دست یافته اند و علاوه بر اثبات حسن خدمت مسئولان استانی چه خواص دیگری در پی داشته و خواهد داشت.

به عقیده کارشناسان امورگردشگری این نحوه محاسبه نه تنها دردی از این صنعت پرسود دوا نمی کند بلکه استناد به آن موجباصرار بر اجرایبرنامه هایغلطمی شود.در واقع آمار سوای برداشت علمی و کاربردی یکی از ابزار و دلایل حسن خدمت و پیشرفت کارها در کشور است و به همین جهت هم هست که گاه وبیگاه به صورت یک وسیله در دست مسئولان رده های مختلف در حال کاهش یا رشد است و البته کمتر هم دیده شده آمارهای ارائه شده به طور جدی مورد تحقیق قرار گیرد و صحت و سقم آنها بررسی شود و اگر هم به دلیلی خاص مورد شک و تردید قرار گرفته اندبه صورت جدی و دقیق پیگیری نشده و دوستانه حل و فصلشده اندو یا در صورتبررسیجدینتیجه چگونگی برخورد با ارائه دهندگان آمارهای نادرست اعلامنشدهاست.

آمار مسافران نوروزی چگونه 120 میلیون نفر سفر می شود!

نحوه محاسبه نفر سفر به این شکل است کهورود هر خودرو به یک استان یک سفر و ظرفیت هر خودرو نیز چهار نفر محاسبه می شود و همچنینهر شب توقفخودرو چهار نفر سفر در نظر گرفته می شود.

به عنوان مثال چنانچه فردی با خودروی شخصیخود از تهران به مشهد سفر کند بایدازاستانهاو شهرهای مختلفیعبور کند به طوری که تمام شهرها در محاسبات در نظر گرفته می شوند بنابراین با محاسبه نفر سفر و تعداد سرنشینیان یک خودرو با در نظر گرفتن چهار نفر ظرفیت، یک بار تا رسیدن به مقصد و یک بار نیز در مبدا جزو آمار مسافران قرار می گیرند.

نکته جالب توجه دیگراین است کهسیدرضا موسوی معاون گردشگری سازمان میراث فرهنگی، آمار مسافران نوروزی را با ارسال پیامک مقایسه کرده و در این باره می گوید: وقتی با30 میلیون تلفنهمراه در یک روز 500 میلیون پیامک ارسال می شودپس با وجود 70 میلیون جمعیت کشور در نوروز نیز انجام120 میلیوننفر سفر شدنیاست بنابراین این آمار ربطی به آدمها ندارد.

حال جای این سوال مطرح است که آیا مقایسه سفرهای نوروزی با ارسال پیامک درست است وچگونه یک نفر در آن واحد مانند یک پیامک می تواند به چند مکان فرستاده شود!

آیا کافی است که سازمان میراث فرهنگی در توضیح نحوه محاسبه آمار گردشگران نوروزی فقط به آمار ارسال پیامک بسنده کند و هیچ توضیح دیگری ندهد.

ایران جزو معدود کشورهایعلاقمند به محاسبه تعدادمسافرانبر اساس نفر سفر است!

ایران جزو معدود کشورهایعلاقمند به محاسبه تعدادمسافرانبر اساس نفر سفر است در حالی که در کشورهای دیگر آمار واقعی گردشگران براساس اقامت، درآمدزایی و دریافت خدمات محاسبه می شود و در برخی مواقع نیزمحاسبهآمار نفر سفر به منظور تعیین گنجایش جاده های شهری و حمل و نقل عمومی صورت می گیرد نه چیزی دیگر.

مدیر کل سابق دفتر برنامه ریزی و آمار سازمان میراث فرهنگی و گردشگری دراینبارهبه خبرنگار مهر می گوید: آمارمسافران باید کاربردی وبه منظور برنامه ریزی برای رشد صنعت گردشگری بررسی و تعیین شود بنابراینارائه آمار نفر سفر و اعلام رقم انبوه که در صحت و سقم آن نیز تردید وجود دارد مبنای درستی نیست و مشکلی را حل نمی کند.

اردشیر اروجی معتقد است مدیریت سفر یعنی توزیع مناسبسفر در حالیکه در کشور ما سفر فقط به چند منطقه و استانخاص صورت می گیرد به همین دلیل است که هر ساله در ایام پیک سال با ازدحام تعداد مسافران و کمبود اماکن اقامتی و خدماتی مواجه می شویم.

یکی از دلایل دیگریکه کارشناسان توریسم در نقد ارائهآمار بر مبناینفر سفرعنوان می کننداین است که به دلیلحضور ارگانهای مختلف در امر اقامت و اسکان مسافران، در وضعیت کنونیامکان ارائهآماردقیق و واقعیاز سوی سازمان میراث فرهنگیوجود نداردبنابراینمنطقی نیستکه بر اساسشیوه کنونی تعدادگردشگران داخلی و خارجیاعلام و به آن مباهات شود.

اروجی در مورد نحوه محاسبه نفر سفرتاکید می کند: در این روش برای هرخودرو چهار نفر در نظر گرفته می شود و به طور میانگین در طول سفر در رفت و برگشت، هر کدام چهار بارو در مجموع هشت بار شمارش می شوند. حال آنکهاین مبنای آمارگیری غلط است چون ممکن است یک خودرو یک سرنشین داشته باشد و یا اینکه برای دیدن اقوامو دید و بازدید به استانی دیگر رفته باشند و قصدشان گردش نباشد.

به گفته وی، کافی است برای محاسبه تعداد واقعی گردشگران نوروزی 120 میلیون مسافر را تقسیم بر عدد هشت نماییم. در این صورت تعداد واقعی مسافران که15 میلیون نفر استبدست می آید. حال برای بدست آوردن درصد واقعی گردشگران 15 میلیون را تقسیم بر 120 میلیون کرده و در 100 ضرب می کنیم و در این صورت درصد واقعی گردشگر که عدد12.5 استمشخص می شود.

این کارشناس برنامه ریزی فرهنگی و گردشگری با اشاره به اینکه ارائه آمار نفر سفرمردم ومسئولان را به اشتباه می اندازد،عنوان می کند: چنانچه شیوه محاسبه بر اساسنفر سفر را نیز منطقی بدانیم در این صورت باید تردد در روزهای عادی محاسبه و میانگین کل روزهای سال بدست آید و سپس آن را از آمار تعطیلات نوروز کم کنیمدر صورتی که در این نحوه آمارگیری سفر در طول سال صفر در نظر گرفته شده است.

اروجی تاکید کرد هدف از طرح و بررسی اینآمار کمک به سازمان میراث فرهنگی استتاصنعتگردشگری به روال عادی و طبیعی خود برگردد.

درحالیکه در نوروز امسال هزینه های سفرسه برابر افزایش یافت معاون گردشگری سازمان میراث فرهنگی ادعا می کند کهامروزه همه مردم از اقشار مختلف می توانند به سفر بروند. وی معتقد استسالهای پیش مردم برای تهیه بلیت اتوبوس و قطار مدت‌ها باید در صف می‌ایستادند و سفر فقط برای قشر مرفه جامعه بود اما امروز همه می‌توانند به سفر بروند.

به گفته موسوی، افزایش تعداد آمار مسافران نوروزینشان دهنده افزایش قدرت انتخاب مردم برای سفر، فراهم بودن امکانات برای سفرهای ارزان‌قیمت و تداوم سیاست سفرهای همه‌زمانی،‌ همه‌مکانی و همگانی است که موجب شده، سفر از کالایی لوکس خارج شود و مردم به دیدن نقاط دیگر کشور مطابق با بودجه‌ خود اقدام کنند.

حال آنکه براساس مستندات موجود هزینه سفر در نوروز امسالسه برابر افزایش یافتبه عنوان مثالهزینه سفر بهکیشدر هتل چهار ستاره "595" هزار تومان، هزینه تور زمینی به یزد رفت و برگشت بااتوبوس وقطار و سه شب اقامت در هتل سه ستاره "235" هزار تومان و هزینه تور قشم نیز با قطار "350" هزار تومان بود. حال باید دیدچگونه ممکن است با این هزینه هایک خانواده سطح متوسط و یا کم درآمد که ماهیانه حقوق اندکیدریافت می کنندو عیدی آنان نیز فقط 300 هزار تومان استبه راحتی بتوانند سفر کنند و به هر مکانی که دلشان می خواهد بروند.

واقعیتهای صنعت گردشگری کشور اعلامنمی شود

تقی آقایی کارشناس ارشد توریسم در این باره می گوید:آنچه مسلم است وضعیت اقتصادی مردم به گونه ای نیست که سفر در نوبت اول سبد خانوار آنها قرار گیرد به همین دلیل می توان گفت آمار اعلام شده دقیق نیستو بدون توجه به ظرفیت مراکز اقامتی و زیر ساختهای کشور بوده است.

ویبا اشاره به اینکه ارائه آمار غلط کار درستی نیست، افزود: متاسفانه در صنعت گردشگری واقیعتها بیان نمی شود چنانچه این اتفاق رخ می داد هر سال شاهد رونق بیشتر سفر و صنعت گردشگری در کشور بودیم.

آقایی می گوید:ارائه آمار طی این سالها با چه هدفی صورت گرفته است، آیا سازمان میراث فرهنگی این آمار را فقط برای دلخوش کردن مردم و مسئولان عنوان می کند که هر سال نیز تعداد آن بالاتر می رود و یا اینکه قصد دارد با استفاده از آنها به بازسازی زیرساختها و خدمات مورد نیاز گردشگران بپردازد.

آمارها جنبه تبلیغاتی و نمایشی دارد

یک استاد دانشگاه نیزدر این رابطه به خبرنگار مهر می گوید: آمارگیری سازمان میراث فرهنگی از مسافران نوروزی براساس نفر سفر به هیچ وجه درست، منطقی و واقع بینانه نیست و نباید براساس نفر سفر باشدچرا که یک نفر برای رسیدن به مقصد ممکن است از مسیرهای مختلفی تردد کند و این تردد را نباید به حساب تعداد گردشگران گذاشت.

حسین ذوالفقاریبا اشاره به اینکه ارائه آمار گردشگران نوروزی بیشتر جنبه تبلیغاتی و نمایشی دارد،می افزاید: باید ارزیابی کرد ارائه سالیانه آمار مسافران نوروزیچه تاثیری در رشد صنعت گردشگری، رونق هتلداری، درآمدزایی و ... داشته و چقدر توانسته ایم در سال گذشته کمبودهای گردشگری را جبران و مهمانسرا، هتل ، ریل و راه آهن احداث کنیم.

جواد آرین منش با اشاره به اینکه آمارگیری از مسافران متولی مشخصی نداردتاکید کرد: علاوه بر اینکه در ارائه بخشی از آمار مربوط به اقامت مسافران وزارتآموزش و پرورش، سازمانمیراث فرهنگی همکاری می کنند، جمع کثیری از مردم نیزدر منازل اقوام خود و برخی نیز در چادرها و پارکها اقامت دارند که هیچ نام و نشان و آماری از آنها در دست نیست، به همین دلیل می توان نتیجه گرفت که به لحاظ ارزیابی آمار مسافران ساز و کار دقیقی وجود ندارد.

آمارها به تنهایی گره گشا نیستند

به عقیده کارشناسان ارائه آمار به تنهایی نمی تواند گره گشا باشد بلکه باید باتحقیق و بررسی صحت آن مشخص شودتا بتوان با اطمینان برنامه ریزیکرد و این همان چیزی است که سالهاست در مجموعه آمارهای ارائه شده بحث انگیز است. برای مثال وقتی اعلام می شود در شهری با جمعیتی محدود در یک روزهشتصد یا نهصد هزار نفر وارد می شوند و به جمعیت شهر اضافه می شوند باید بررسی کرد که این افزایش چه تغییراتی در سیستم اداره این شهر به وجود آورده است.

بر فرض که هتل و مراکز اقامتی در حد کفایت وجود داشته باشد بر فرض که پیشبینی های لازم شده باشد آیا این دلیل صحت آمار است.هشتصدیا نهصد هزار نفر در روز اگر یک نان هم هر کدام بخواهند بخورند خود تهیه آرد و پخت آن نیاز به برنامه ریزی دارد و آیا فرضا به این میزان جمعیت آرد به نانوایی ها ارایه شده ساعات پخت نان و به کارگیری کارگران نانوایی به تناسب افزایش یافته است.

اگر تحقیق و بررسی به این امور ساده جواب دهد دلیل صحت آمار ارائه شده است و الا...

سرنوشت این آمارها در آینده چه می شود؟

آنچه که از جمع بندی گفته های کارشناسی متخصصان صنعت گردشگری کشور بر می آید این است که بایدمیان تردد مسافران و ساکنان شهرها تفاوت قائل شد و تمام افرادی که از هر مسیری عبور می کنند را نبایدجزو آمار گردشگران محاسبه کرد در صورتی که در آمارگیریهای سازمان میراث فرهنگی نه تنها توجهیبه این نکته نشده بلکه به نظر می رسد شور و اشیاق فروانی از سوی مدیران این سازمان برای ارائه آمار مسافر بر اساس نفر سفر وجوددارد.

در واقع تمامی مواردعنوان شده در طرحآمارگیری براساس نفر سفر از مسافراننشان دهندهدرصد خطای بالا و صحت نداشتن شیوهآمارگیری مسافران نوروزی توسط سازمان میراث فرهنگی است. بنابراین تا زمانیکه به شیوه ای دقیق و مبتنی بر تجربیاتعلمی تعداد دقیقمسافران محاسبه نشود نمی توان برای مشکلات صنعت گردشگری برنامه ریزی و چاره اندیشی کردو زیرساختها را توسعه و خدمات و سرویس دهی به مسافران راارتقاء داد. حال آنکه شاید بعضی آمارها چون می تواند موید فعالیت چشمگیر چند سازمان و نهاد باشد چشم بسته مورد تایید قرار می گیرد ودر ظاهر همایراد و اشکالی نداشته باشد اما این سوال را مطرح می کندکه سرنوشت این آمارها که لابد درست است در آینده چه می شود، زیرا به نظر می رسدبنا به سنت هر سالهو با انگیزهقدردانی و تشویق ویا گرفتن امکانات سیر صعودی اینآمارها ادامه داردو اگرامسال به120میلیون نفر سفر رسیده سال دیگر به چند میلیون نفر می رسد و این ارقام چه تناسبی با آمار جعمیت کشور خواهد داشت...