چرا استیضاح در مجلس ناكام می ماند؟

تهران امروز: تهدید وزیران کابینه احمدی نژاد به استیضاح به امرعادی در مجلس تبدیل شده است. بسیاری از نمایندگان مجلس هرگاه در مواجهه با وزیران دولت احمدی نژاد انتقاد داشته باشند ، در مواجهه با خبرنگاران پارلمانی از طرح استیضاح آن وزیر سخن به میان می آورند و تاکید می کنند که نمایندگانی از طیف های مختلف در مجلس در استیضاح آن وزیر همراه هستند. ولی چند روز بعد زمانی که خبرنگاران پیگیر موضوع می شوند، از حل شدن مشکلاتشان با وزیر سخن می‌گویند.
نگاهی به قدرت لابی گر دولت در مجلس نشان می‌دهد، که اقناع نمایندگان مجلس برای پس گیری امضا ها یشان که در پس ورقه استیضاح خودنمایی می کند، کار سختی نیست. مجلس هشتم جدا از موضوع استیضاح مرحوم علی کردان وزیر وقت کشور، نشان نداده که در انجام استيضاح جدي باشد. بر اساس آیین نامه داخلی جدید مجلس طرح استیضاح وزرای کابینه با امضای 15 نفر در مجلس جریان پیدا می کند.

در بسیاری از موارد پذيرفتن درخواست نمايندگان از سوي دولتيان و لابی‌گرهای هیات رییسه مجلس تا آنجا در مجلس رایج است که در طرح استیضاحی که بیش از 100 نفر از نمایندگان مجلس آن را استیضاح کردند،حتی 15 نفر هم برای به جریان افتادن آن و قرار گرفتن در دستور کار مجلس باقی نمی ماند. با این شرایط این سوال مطرح است که علت اصلی طرح استیضاح وزیران در مجلس وعقیم ماندن آن در مجلس چیست؟

اجماع کل مجلس مهم است

حسن ونایی نماینده ملایر وعضوفراکسیون اصولگرایان: استیضاح آخرین ابزار نمایندگان برای پیگيری مطالباتشان است چرا که اگر نمایندگان نتوانستند خواسته های خود را از طریق تذکر کتبی وسوال از وزیران مطالبه کنند به استیضاح روی می آورند. شرط اصلی طرح استیضاح یک وزیر اجماع کلی نمایندگان مجلس در موردآن است.
به نظرمن علت اصلی عقیم ماندن استیضاح نبود اجماع در مورد آن است.اراده ای برای استیضاح وزیران در مجلس وجود ندارد .
گرایش بیشتر نمایندگان بیشتر تقویت دولت است.بهتر است دوستانی که استیضاح را مطرح می‌کنند ،احساسی تصمیم نگیرند وبا توجه به شرایط مجلس آن را به جریان بیندازند.

برای امضا حرمت قائل نیستند

محمد رضا خباز، نماینده کاشمروعضو فراکسیون اقلیت مجلس: متاسفانه بسیاری از نمایندگان بعد ازآنکه طرح استیضاح وزیری را امضا می‌کنند به راحتی آن را پس می‌گیرند وازحقوق نظارتی خود با توجه به مصلحت سنجی‌های رایج درمجلس وگرفتن بعضی از امتیازات خاص صرف نظر می‌کنندکه این کار ثمره ای جز،زیر سوال بردن اقتدار مجلس که به فرموده حضرت امام خمینی باید در راس همه امور باشد ندارد.

توصیه من به دوستانی که استیضاح را امضا می‌کنند و به راحتی آن را پس می‌گیرند این است که برای امضای خود حرمت قائل باشند ویا طرح استیضاح وزیری را امضا نکنند یا اگر امضا می‌کنند برای این امضا حرمت قائل باشند و به راحتی آن را پس نگیرد.

اراده‌اي برای پیگیری وجود ندارد

نادر قاضی پور، نماینده ارومیه وعضو فراکسیون اصولگرایان: متاسفانه اراده‌ای برای پیگیری استیضاح در مجلس وجود ندارد ونمایندگانی که طرح استیضاح را امضا می‌کنند به راحتی امضای خود را پس میگیرند.
زمانی که استیضاحی در مجلس مطرح می‌شود ،بسیاری از نمایندگان بدون آنکه حتی دلایل استیضاح را بدانند به خاطر داشتن ،رودربایسی با نماینده طراح استیضاح آن را امضا می‌کنند و با همین مصلحت نیز امضای خود را پس می‌گیرند.گروهی از نمایندگان نیز به خاطر گرفتن امتیاز از وزیران طرح استیضاح را مطرح می‌کنند.

دربسیاری از مواقع نیز با این تحلیل که استیضاح وزیران منجر به تضعیف دولت وسوءاستفاده دشمنان می شود آنقدر به نماینده فشار می آورند که استیضاح را پس بگیرد.
نمایندگان قانع می شوند
سید شریف حسینی، نماینده اهواز وعضو فراکسیون اصولگرایان: استیضاح به عنوان آخرین ابزار نظارتی مجلس زمانی مطرح می‌شود که نمایندگان نتوانند به خاطر ابهاماتی که در باره عملکرد یک وزیر دارند قانع شوند.

متاسفانه ارتباط ضعیف بعضی از معاونین پارلمانی وزرا در بسیاری از شرایط باعث ابهام وسردرگمی نمایندگان در مورد عملکرد وزیر می‌شود.بعد از طرح استیضاح با جلسات مشترکی که بین نمایندگان استیضاح کننده و وزیر برگزار می‌شود بسیاري از ابهامات رفع می‌شود ونمایندگان بعد از اقناع امضای خود را پس میگیرند.
در بسیاری از مواقع نیز وزیر از نمایندگان برای حل بعضی از مشکلات فرصت می خواهد که بعد از رفع این مشکلات دلیل برای به جریان انداختن استیضاح از سوی نمایندگان وجود ندارد.اکثریت مجلس مدافع وپشتیبان دولت است وتمایلی به تضعیف دولت با انجام استیضاح‌های مکرر ندارد.

استیضاح لوث شده

موسی الرضا ثروتی، نماینده بجنورد وعضو فراکسیون اصولگرایان:یکی ازوظایف معاونان پارلمانی وزیران این است که در زمانی که نماینده ای طرح استیضاح وزیری را امضا می کند با او جلسه بگذارند،وعده و امتیاز بدهند تا نماینده از استیضاح وزیر انصراف دهد وامضای خود را پس بگیرد.
اعتقاد دارم،نمایندگانی که از انجام استیضاح انصراف می‌دهند با انصراف خود استیضاح که حق نظارتی مجلس است را عملا لوث می‌کنند که این مسئله به شأن واقتدار مجلس ضربه می‌زند .
نمایندگان زمانی که طرح استیضاح یا سوال از وزیر را امضا می‌کنند باید برای امضای خود حرمت قائل شوند و به راحتی حاضر به پس گرفتن آن نشوند.

روندی که در حال حاضر در مورد برخورد با وزرای کابینه در مجلس وجود دارد مبتنی برمذاکره وتفاهم است تا نمایندگان کمتر از طرح استیضاح برای بیان مطالباتشان از وزیران استفاده کنند .درصورتی که وزیران دولت دهم درک درستی از رابطه با مجلس داشته باشند وبه وعده هايی که به نمایندگان در مورد مشکلاتشان می‌دهند پایبند باشند، نمایندگان هیچگاه به سمت استیضاح نمی روند.

لابی ها تاثیر گذار است

علی اصغر یوسف نژاد، نماینده ساری وعضو فراکسیون اقلیت:نظارت در کنار قانون گذاری یکی از وظایف مهم مجلس است و استیضاح یکی از ابزارهای نمایندگان برای پاسداشت وظایف نظارتی آنها است. هیچ یک از وزارتخانه ها نباید از استیضاح فرارکنند ودر مورد این حق نظارتی مجلس تمکین کنند،استیضاح کمک می‌کند که ابهامات برای نمایندگان بر طرف شود.

متاسفانه لابی های گسترده ای که در مجلس وجود دارد آنقدر به نمایندگان فشار می آورد که نمایندگان به راحتی امضای خود را پس می‌گیرند. مجلس باید مقتدر باشد،یک نماینده یا طرح استیضاح و سوالی را نباید امضا کند یا اگر امضا کرد،برای حفظ اقتدار مجلس و شأن نمایندگی مجلس نباید آن را پس بگیرد.

پس گرفتن امضا حق نمایندگان است

احد خیری، نماینده بستان آباد وعضو فراکسیون اصولگرایان:نمایندگانی که امضای خود را از یک طرح استیضاح پس می گیرند حتما در مورد ابهامات مورد نظرخود قانع شدند که امضای خود را پس می گیرند.
در بسیاری از موارد وزیرانی که طرح استیضاح آنها مطرح بوده با نمایندگان استیضاح کننده جلسه برگزار کردند و با وعده هايی که به آنها می دهند آنها را مجاب می کنند که امضای خود را پس بگیرند.
در بعضی از مواقع وزیر برای نمایندگانی که در مورد عملکرد او ابهام دارند،هیات ویژه به حوزه های انتخابیه آنها اعزام می‌کند تا نمایندگان به سمت استیضاح نرود.نمایندگان مختار هستند هرگاه خواستند طرح استیضاح وزیری را امضا کنند وهرگاه خواستند آن را پس بگیرند.