لزوم اعلام موضع روحانیون در مورد سیگار

معاون درمان وزارت بهداشت با انتقاد از نحوه همکاری شرکت دخانیات در اجرای برنامه های کنترل مصرف سیگار در کشور گفت: همه باید در این بحث عزم ملی داشته باشند حتی روحانیون اعلام کنند مصرف سیگار بد است و مراکز توزیع و عرضه مواد دخانی محدود شود.

الصاق برچسبهای هشدار دهنده بر روی پاکتهای سیگار، کاهش سن مصرف مواد دخانی در کشور، قاچاق سیگار و مشکلات پیش روی دستگاههای متولی سلامت در اجرای قانون جامع کنترل و مبارزه ملی با دخانیات، از جمله موضوعاتی بود که دکتر سیدحسن امامی رضوی، معاون درمان وزارت بهداشت در آستانه هفته بدون دخانیات (چهارم تا دهم خرداد) در گفتگو با خبرنگار مهر به آنها اشاره داشت.

* خبرگزاری مهر - گروه اجتماعی: به عنوان اولین سئوال بفرمایید در زمینه کنترل مصرف مواد دخانی چه اقداماتی انجام داده اید؟

- دکتر حسن امامی رضوی: فکر می کنم در این زمینه خوب پیش رفته ایم و به قدری فعال بوده ایم که ایران در منطقه مدیترانه شرقی به عنوان نماینده منطقه در کنوانسیون بین المللی شرکت کرده و همچنین در تدوین پروتکل جهانی یکی از اعضای اصلی بوده است. البته دلیل خوب کار کردن در بحث کنترل دخانیات، وجود ستاد کشوری کنترل و مبارزه ملی با دخانیات است که چنین ستادی در کشورهای دیگر دیده نمی شود. منتهی دخانیات بحثی نیست که در کوتاه مدت نتیجه بدهد. مهمترین مسئله در بحث دخانیات این است که موفق شویم مصرف را کاهش بدهیم. البته کاهش مصرف، هم بحث فرهنگی و هم بسترسازی دارد. کار خوبی که با همکاری ستاد کشوری کنترل و مبارزه ملی با دخانیات و شرکت دخانیات انجام شده الصاق برچسبهای هشدار دهنده بر روی پاکتهای سیگار بوده که اثراث مثبتی هم داشته و به جایی رسیده که آقایان که 20 درصد مصرف کننده سیگار هستند، این پاکتها را به منزل نمی برند. ولی در بحث قلیان خوب عمل نکردیم یا ستاد مبارزه با قاچاق کالا نتوانست ساز و کار لازم در این زمینه را همزمان خوب ببیند که قاچاق مواد دخانی زیاد نشود.

* فکر می کنید چرا ستاد مبارزه با قاچاق کالا در بحث سیگار خوب عمل نکرده است؟

اینکه تصور کنیم می توانیم متوسط 15 درصد مصرف را در مدت یک سال به 10 درصد برسانیم، کاملا اشتباه است

معاون وزیر بهداشت

- بعضی ها قاچاق سیگار را به الصاق برچسبهای هشدار دهنده بر روی پاکتهای سیگار ارتباط می دهند و استدلالشان این است چون برچسب زده ایم، سیگار قاچاق زیاد شده ولی ما می گوییم اقدامات کنترلی باید همه جانبه باشد. چون قرار بوده مراکز عرضه سیگار محدود شود. وزارت بازرگانی هم اعلام آمادگی کرد که بیایند عوامل توزیع را محدود کنند و این برنامه به تدریج در حال پیشرفت است منتهی لازمه اش این است که شرکت دخانیات هم پای کار بیاید. یعنی وقتی قرار است سیگار توزیع شود مثل بقیه کالاها با وزارت بازرگانی هماهنگ باشند تا قابل رصد کردن باشد. این کار باعث می شود نحوه توزیع و مکانهای توزیع سیگار در کشور مشخص بوده و بتوان بر آنها نظارت داشت.

* پس می توان مشکل اصلی در کنترل دخانیات را ضعف همکاری دانست.؟

- متاسفانه همکاری بین بخشی در این زمینه خوب نیست. چون شرکت دخانیات معتقد است این قبیل اقدامات ستاد کشوری کنترل و مبارزه ملی با دخانیات باعث افزایش قاچاق سیگار و کاهش تولید در داخل شده که از همین رو خیلی با ستاد همکاری نمی کند. در حالی که اصولا اقدامات ما برای کاهش مصرف بوده و هدف همین است. اما کاهش مصرف دو بال دیگر هم دارد که یکی فرهنگ سازی است. همه باید عزم ملی داشته باشند حتی روحانیون اعلام کنند مصرف سیگار بد است تا یک اتفاق فرهنگی در کشور بیافتد. از آن طرف در بحث قاچاق سیگار می بایست پیشگیری شود و مراکز توزیع و عرضه مواد دخانی محدود شود. اصولا در کشورهایی که این قبیل اقدامات و کارها را انجام داده اند، توانسته اند درصد مصرف سیگار را پایین بیاورند اما اینکه تصور کنیم می توانیم متوسط 15 درصد مصرف مواد دخانی در کشور را طی یک سال به 10 درصد برسانیم کاملا اشتباه است. ممکن است با این اقدامات بتوانیم در مدت 20 تا 30 سال آینده حدود 4 تا 5 درصد از میزان مصرف دخانیات در کشور کم کنیم.

* در حال حاضر آماری از افزایش آمار مصرف سیگار وجود دارد؟

- در مصرف سیگار افزایش آمار کلی نداریم ولی این افزایش در جمعیت جوان مشاهده می شود و این مسئله را نکته ای مهم و خطری بالقوه می دانیم. متاسفانه اشکال این است که مصرف سیگار برای جوانها به یک پرستیژ تبدیل شده است.

* شرکت دخانیات عضو ستاد کشوری کنترل و مبارزه ملی با دخانیات است؟

- طبق کنوانسیون شرکت دخانیات نمی تواند عضو این ستاد باشد اما وزارت صنایع عضو است و نماینده ای هم در جلسات ستاد حضور دارد. منتهی نکته مهم این است که در بحث کنترل دخانیات و کاهش مصرف هیچ ابهامی وجود ندارد. اگر می خواهیم در مصرف کاهش داشته باشیم می بایست این کاهش در تولید سیگار هم اتفاق بیفتد و قاچاق سیگار به داخل کشور هم به همین صورت کنترل شود. چون همانگونه که با قاچاق موادمخدر برخورد می کنیم می بایست با سیگار هم برخورد کنیم و این کار مشکلی نیست. چون آنچه مسلم است اینکه سیگار از مرزها وارد می شود و اینگونه نیست که در چمدان مسافران باشد. چون حجم زیادی از سیگار قاچاق را می بینیم که نمی تواند به همراه مسافر وارد کشور شده باشد.

متاسفانه اشکال این است که مصرف سیگار برای جوانها به یک پرستیژ تبدیل شده است

امامی رضوی

نکته مهمتر در بحث کاهش مصرف سیگار، برخورد در محل عرضه است. قرار بود شرکت دخانیات تا مهر ماه سال 88 تمامی سیگارهای داخلی و وارداتی را همراه با برچسب هشدار داشته عرضه کند و نیروی انتظامی هم با حضور در محلهای عرضه، سیگارهای فاقد برچسب را جمع آوری کند. اما شرکت دخانیات همکاری نکرد و در نتیجه این اتفاق نیافتد. ما معتقدیم در بحث سیگار نباید به صورت یک صنعت سودزا نگاه شود بلکه می بایست یارانه به کارخانه های تولید سیگار بدهند تا مصرف را کم کنیم. هر سال 6 هزار میلیارد تومان هزینه درمان ناشی از مصرف سیگار در کشور است. مگر سود دخانیات چقدر است که حاضریم این این میزان هزینه را بابت درمان بیماریهای سیگار بپردازیم. ضمن اینکه تنها خسارتهای مادی نیست و هزینه های معنوی ناشی از مصرف سیگار به مراتب سنگین تر و مخرب تر از هزینه های مادی است.

* نکته آخر و پیشنهادتان برای کاهش مصرف سیگار در کشور چیست؟

- ابتدا باید دید جهت حرکت کجاست. یعنی اگر مصرف سیگار به صورت یک کار قبیح در آمد مصرف آن کم می شود. به طور مثال در بحث مشروبات الکلی و اثرات زیانبار مصرف آن خوب کار کرده ایم. چون اشکال شرعی دارد و در نتیجه عرضه آن را منع می کنیم و برخورد هم می شود.

ابتدا می بایست نقاط عرضه محدود شود. متاسفانه پای کار قانون نمی ایستیم و انتظار داریم که کارها پیش برود. عوارض و خسارتهای مصرف سیگار در ایران بیشتر از کشورهای دیگر است. بنابراین، هدف همه دستگاهها باید کاهش مصرف باشد.