جوان: آن برنج با آلودگی آمد!

سال گذشته بود که خبر آلودگی برنج‌های وارداتی از پاکستان و هندوستان در کشور ما شایع شد و موج گسترده‌ای از نگرانی‌ها در بین مردم شکل گرفت. با توجه به عادات غذایی ما ایرانیان، برنج یکی از گروه‌های مواد غذایی است که در برنامه غذایی همه مردم ایران وجود دارد و یکی از مواد اصلی در وعده‌های غذایی ما محسوب می شود. به همین دلیل پس از شایع شدن آلودگی برنج‌های وارداتی، بسیاری ازهموطنان به وحشت و نگرانی افتادند و به دنبال صحت یا سقم مسأله بودند. اما در این مدت اخبار ضد و نقیض بسیار زیادی شنیده می شد و کماکان شنیده می شود و همین بر گستره نگرانی‌ها می افزاید.

پس از اعلام خبر آلودگی برنج‌های وارداتی به فلزات سنگین از جمله آرسنیک، سرب، جیوه و کادمیوم از سوی اداره کل استاندارد استان تهران، بلافاصله و با فوریت جلسه‌ای با حضور مسؤولان و نمایندگان تام‌الاختیار وزارتخانه‌های بازرگانی، جهاد کشاورزی، بهداشت، سازمان استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران و سازمان گمرک ایران و همچنین نمایندگان مرکز پژوهش‌ها و اعضای کمیسیون تشکیل و به بررسی موضوع و ابعاد آن پرداخته شد.

وجود آرسنیک در مواد غذایی مهم نیست، میزان مصرف مهم است

در این مدت مردم سردرگم بودند که باید چه کار کنند؟ آیا باید از خرید و خوردن برنج‌های وارداتی پرهیز کنند یا این که خوردن آن‌ها مشکلی ندارد و با خیال راحت می توانند آن‌ها را خریداری کنند.

درنهایت مجلس شورای اسلامی چند روز گذشته با آلوده خواندن 8 نوع برنج وارداتی به تمام این شبهات پایان داد. در همین مورد دکتر شاهین شادنیا دارای بورد تخصصی سم شناسی و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی به خبرنگار سلامت «جوان» می گوید: این طور نیست که هیچ یک از مواد غذایی و محصولات مورد استفاده ما عاری از این عناصر باشد. به عنوان مثال، در تمام دنیا در آب آشامیدنی‌شان وجود میزان قابل توجهی آرسنیک، طبیعی و قابل پذیرش است که ممکن است این ترکیبات در گوشت، سبزیجات، میوه جات و. . . هم وجود داشته باشد.

یعنی این طور نیست که هیچ یک از مواد غذایی مصرفی عاری از ترکیبات فلزات سنگین مثل آرسنیک، سرب یا کادمیوم باشد. این فلزات سنگین موادی هستند که در مواد غذایی روزانه ما وجود دارند اما آنچه که اهمیت دارد این است که بدانیم یک فرد در محلی که زندگی می کند براساس نوع رژیم غذایی‌اش، آیا میزان ماده فلزات سنگین که وارد بدنش می شود از حد مصرف مجاز روزانه بالاتر است یا نه؟

دبیر انجمن سم شناسی و مسمومیت‌های ایران ادامه می‌دهد: برای تمامی این فلزات سنگین یک میانگینی معین شده است و بستگی دارد که یک فرد بسته به مصرف برنج، غلات، گوشت، میوه‌جات و سبزیجات مصرف آرسنیک در وی بیش از میانگین اعلام شده باشد یا خیر؟ که اگر این میزان کمتر از میانگین اعلام شده از سازمان بهداشت جهانی باشد هیچ جای نگرانی و مشکلی وجود ندارد بلکه آنچه نگران کننده است این است که افراد در رژیم غذایی روزانه خود از حدهای میانگین آرسنیک هم بیشتر مصرف کنند.

ایران میانگینی برای مصرف فلزات سنگین مجاز ندارد

دکتر شادنیا می افزاید: پس وجود یا نبود یک ترکیب در ماده غذایی نمی‌تواند مسأله نگران کننده‌ای باشد بلکه میزان مصرف آن مهم است. در حال حاضر در کشور انگلستان جدولی وجود دارد که حد مجاز و استاندارد وجود آرسنیک را در مواد غذایی مختلف مشخص کرده اند اما در کشورما چنین کاری انجام نشده و ما چنین استانداردی را نداریم. از این منظر شاید بتوان گفت که نقطه ضعف و مشکل ما بیشتر در این زمینه است. به عنوان مثال، براساس آمارهای موجود میزان آرسنیک موجود در بطری‌های آب کشورهای غربی بسیار بالاست اما بسته به میزان نوشیدن آب در روز، میزان آرسنیک دریافتی در این کشورها کمتر از حد میانگین است و به همین دلیل کشورهای اروپایی این آب‌های معدنی را جمع آوری نکرده و نوشیدن آن را منع نکرده‌اند.

حتی در هوا هم آرسنیک وجود دارد

این متخصص سم شناسی می گوید: این طور نیست که آرسنیک فقط در برنج‌های آلوده وجود داشته باشد بلکه در هوای استنشاقی هم وجود دارد یا این که برخی از سموم کشاورزی دارای ترکیبات آرسنیک بوده و می تواند مورد خطر دیگری برای مسمومیت با آرسنیک باشد.

مصرف بیش از حد آرسنیک سرطان زاست
به هرحال مسمویت مزمن با آرسنیک یعنی مصرف بیش از حد مجاز روزانه، می تواند عوارضی را در افراد ایجاد کند که مهم‌ترین آن ها، عوارض عصبی مثل ضعف عضلات و اختلالات حسی، عوارض گوارشی مثل تهوع، استفراغ، درد شکمی و اسهال، عوارض پوستی مثل پررنگ تر شدن پوست و شاخی شدن پوست به خصوص در نواحی کف دست و کف پا و عوارض کبدی هستند که می‌تواند باعث زردی شود و در نهایت هم سرطان زایی آرسنیک است که می تواند فرد را درمعرض خطر سرطان پوست، ریه و. . . قرار دهد. این درحالی است که چند روز گذشته پس از بررسی و آزمایشات به عمل آمده در 62 نمونه از برنج‌های وارداتی، سه فلز سنگین کادمیوم، سرب و آرسنیک مورد آزمایش قرار گرفتند. بر اساس این گزارش، از میان 62 نمونه، سرب هشت نمونه از این برنج‌ها بالاتر از حد مجاز بود و از آنجا که مقرر شد میزان استاندارد آرسنیک موجود در برنج‌های وارداتی در ایران، مانند کشور چین، 15 صدم پی‌پی‌ام در نظر گرفته شود، بر این اساس هیچ‌یک از 62 نمونه برنج وارداتی بررسی شده به این فلز آلوده نبودند. در عین حال این برنج‌های آلوده به کشورهای صادرکننده آن عودت داده شده است.