حميد روحانی: حجاب با زور حاكم نمی‌شود

ایسنا: رييس مركز تاريخ‌پژوهي معاصر ايران طي گفت‌وگويي نظرات خود را در مورد عملكرد رييس مجلس در موضوع دانشگاه آزاد، طرح مباحثي مبني بر ادعاي برخي افراد براي رهبري، رييس مجمع تشخيص مصلحت نظام، علت انتخاب اولين نخست وزير بعد از انقلاب، شهرام اميري، حجاب و عفاف، تسخير لانه جاسوسي بيان كرد.

از مسائل اختلاف‌انگيز دوري كنيم

حجت‌الاسلام والمسلمين سيدحميد روحاني درباره اظهاراتي مبني بر اين‌كه لاريجاني در بحث وقف دانشگاه آزاد مخالف ميل رهبري و مردم عمل كرد، با تاكيد بر اين‌كه « بايد از مسائل اختلاف‌انگيز دوري كنيم» خاطرنشان كرد: چه كسي گفته كه ايشان برخلاف ميل رهبري عمل كرد؟ در كشوري كه آزادي وجود دارد در كشوري كه هر كسي حق دارد كه نظر خودش را اعلام كند آيا مساله دانشگاه آزاد جزء اصول دين بود كه بايد آن‌طور كه شما مي‌خواهيد عمل مي‌شد؟ آيا ايشان نظر شخصي را در مجلس اجرا كرد يا نظر نمايندگان ملت را؟ ايشان نظري داشت كه مورد تاييد اكثريت نمايندگان قرار داشت و بعد هم كه مقام معظم رهبري خواست كه مساله مسكوت بماند همين‌طور شد. اين‌كه مي‌گويم از كاهي كوه مي‌سازيم همين‌جاست، اين مساله اين قدر اهميت ندارد كه بخواهيم اصلا درباره آ‌ن سوال مطرح كنيم.

مجلس خبرگان چون كوهي استوار در مقابل خيلي از نفسانيات افراد ايستاده است

وي در پاسخ به سوال ديگري درباره طرح مباحثي مبني بر ادعاي برخي افراد براي رهبري، اين مباحث را «از شايعات » دانست و اظهار كرد: ما بايد سعي كنيم كه به هر چيزي كه مي‌شنويم دامن نزنيم. يكي از دانشمندان مي‌گويد كه شايعه را استعمار مي‌سازد، عوامل استعمار پخش مي‌كنند، آدم‌هاي ساده‌لوح و عوام هم مي‌پذيرند. اين مساله از اساس دروغ است. مملكت صاحب دارد. مجلس خبرگان چون كوهي استوار در مقابل خيلي از نفسانيات افراد ايستاده است. نمي‌شود كه هر كسي بخواهد بگويد من رهبرم. غير از اين‌كه انسان خودش را مسخره كند چيزي عايدش نمي‌شود. مگر رهبر شدن ساده و بي‌مبناست كه هركس چنين ادعايي بكند؟ اين مسائل اختلاف‌انگيز است و هيچ نتيجه‌اي ندارد.

با گرفتن دست كساني كه در ورطه سقوط هستند، آ‌ن‌ها را نجات دهيم

وي در پاسخ به سوالي درباره هاشمي‌ رفسنجاني نيز با بيان اين‌كه « يكي از رسالت‌هاي بزرگ پيامبران خدا و علماي اسلام كه در حقيقت ادامه دهنده راه پيامبران هستند، نجات انسان‌ها از ورطه سقوط است » ادامه داد: اين‌كه مي‌بينيد در قرآن خطاب به حضرت موسي و هارون گفته مي‌شود «وقولا له قولا لينا لعله يتذكر او يخشي» با زبان نرم با او حرف بزنيد. رسالت پيامبري اين است كه فرعون هم به راه آورده شود و اصلاح شود.

رييس مركز تاريخ‌پژوهي معاصر ايران خاطرنشان كرد: حالا كسي كه در مرز نجات و سقوط قرار گرفته است، هنر نيست كه ما با يك ضربه او را به ورطه سقوط بياندازيم. اين با مباني اسلامي منافات دارد، ما بايد تلاش كنيم دست كساني را كه در ورطه سقوط هستند، بگيريم و آ‌ن‌ها را نجات دهيم. مقام معظم رهبري در مقابل كساني كه به انقلاب آسيب رساندند، همين سياست را دنبال مي‌كنند. بايد سعي كرد كه دست آن‌ها را گرفت و آن‌ها را نجات داد. خداوند اين توفيق را به ‌آقاي رفسنجاني بدهد. ايشان شخصيتي است كه در جريان نهضت امام و انقلاب اسلامي كم نقش نداشته و كم خدمت نكرده است و ان‌شاء‌الله خداوند به او توفيق بدهد كه برگردد.

امام دوست نداشت كه نظر فردي را بر جمع تحميل كند

وي هم‌چنين در پاسخ به سوالي درباره علت انتخاب اولين نخست وزير بعد از انقلاب يادآور شد: يكي از بزرگ‌ترين ويژگي‌هاي حضرت امام اين بود كه استبداد راي نداشت و . ايشان به درستي دريافته بود كه وقتي حكومت فردي به وجود آيد و نظر يك فرد در جامعه اعمال شود، با رفتن آن فرد همه چيز مي‌رود. امام تلاش داشت كه مردم خودشان تشخيص دهند، حتي اگر گاهي اشتباه كنند. قبل از اين‌كه امام به ايران بيايند در همان نوفل لوشاتو كه بودند شوراي انقلاب تشكيل دادند. شوراي انقلاب به هر دليلي تشخيص داد كه آقاي مهندس بازرگان در راس كار قرار بگيرد. امام اگر در آن‌جا مخالفت مي‌كرد (امام و در نامه 6 /1 مي‌گويد والله من موافق نبودم با دولت مهندس بازرگان) و نظر خود را عملي مي‌ساخت شوراي انقلاب به دكور و يك چيز ظاهري تبديل مي‌شد و همه جا بايد نظر امام اعمال مي‌شد اين برخلاف مبنايي بود كه امام دنبال مي‌كرد. اما تنها در اين مرحله نبود كه نظر جمع را بر نظر خودش ترجيح داد. در جاي جاي مسائلي كه به وجود آمد امام وقتي نظر ديگري داشتند در بسياري از موارد نظر مسوولان را بر نظر خودشان ترجيح مي‌دادند.

در مسائلي كه ابهام دارد، ساكت بمانيم تا اين مسائل روشن شود

وي در پاسخ به سوالي درباره شهرام اميري نيز اظهار كرد: درباره شهرام اميري نبايد از الان به منفي بافي و جوسازي و اختلاف‌افكني روي بياوريم. اين مسائلي است كه بايد مورد بررسي قرار بگيرد و اين خود نظام است كه بايد اين بحث‌هاي اطلاعاتي را دنبال كند. در چنين مسائلي ما به تعبير فقهي بايد حد يقف داشته باشيم و در خيلي از مسائلي كه ابهام دارد و روشن نيست بايد ساكت بمانيم تا اين مسائل روشن شود.

رييس مركز تاريخ‌پژوهي معاصر ايران تاكيد كرد: ما نبايد از اول منفي بافي كنيم. اين مسائل انسان را از امور معنوي و موازين ديني دور مي‌كند. نمي‌گويم كه چشمان‌مان را هم بگذاريم و بگوييم كه ايشان فرشته است .اين مساله بايد بررسي شود، اما اين مسائلي نيست كه پشت پرده بماند، دير يا زود مشخص مي‌شود اما تا روشن شدن واقعيت‌ها وظيفه اسلامي يك مسلمان اقتضا مي‌كند كه منفي بافي و پندار بافي نكند و هرچه به ذهنش مي‌رسد بر زبان نياورد.

مسائل اسلامي هيچ وقت با زور حل نمي‌شود

وي هم‌چنين در اظهار نظر در مورد حجاب و عفاف با تاكيد بر اين‌كه « حقيقت اين است كه مسائل اسلامي هيچ وقت با زور سرنيزه حل نمي‌شود» خاطرنشان كرد: ما نمي‌توانيم با زور سرنيزه و فشار، مردم را نمازخوان كنيم. ما نمي‌توانيم با تظاهرات و زور و فشار جلوي رشوه‌خواري را بگيريم. ما نمي‌توانيم با زور سرنيزه جلوي رباخواري را بگيريم. مساله بدحجابي و مسائل اخلاقي ريشه‌هاي مختلفي دارد. سي سال است كه ما از تهاجم فرهنگي حرف حرف مي‌زنيم. خطر آن را مطرح مي‌كنيم اما آيا شما تا به حال شنيده‌ايد كه يك ميزگرد، يك همايش و يك سميناري در مورد مقابله و را ه علاج تهاجم فرهنگي تشكيل شود؟ فقط داد مي‌زنيم، حرف مي‌زنيم و تظاهرات مي‌كنيم.

وي افزود: مگر مي‌توان با زور سرنيزه مردم را محجبه كرد؟ ا گر با سرنيزه كار درست مي‌شد رضاخان با سرنيزه حجاب را از اين كشور مي‌برد. به همان نحو كه با زور سرنيزه بي‌حجاي حاكم نشد، حجاب هم حاكم نمي‌شود. اول بايد ريشه آن را پيدا كرد؛ بدحجابي ريشه در مسائل مختلفي دارد مسا ئل اقتصادي اخلاقي، اجتماعي وف رهنگي و اين‌ها بايد بررسي شود و اين كار يك روز و دو رز نيست بايد سمينارهايي برگزار و قا نون هم اجرا شود. قانون كجاست؟ من و شما به سرمان مي‌زنيم كه چرا بعضي از زنان و دختران در خيابان‌ها بدحجاب هستند در بسياري از دواير دولتي و وزارتخانه‌ها اين مساله وجود دارد، يعني اين مساله از اساس مشكل دارد. اگر قانوني وجود دارد بايد اجرا شود و از ادارات و وزارتخانه‌ها شروع شود. وقتي با مسوولي كار داريد منشي برخي از مسوولان، اي كاش فقط بدحجاب بود!

روحاني تاكيد كرد: در چنين شرايطي اين هياهو مشكلي را حل نمي‌كند. اين‌ها مسائلي است كه بايد ريشه‌يابي شود و در مرحله دوم قانوني تصويب شود كه كاملا در دواير دولتي و وزارتخانه‌ها اجرا شود و بعد هم حتما در جامعه مورد توجه قرار مي‌گيرد. هيچ مشكلي با جار و جنجال حل نمي‌شود وقتي كسي به حجاب اعتقادي ندارد تا روزي كه زور و فشار هست از روي ترس حجاب را رعايت مي‌كند، اما به محض اين‌كه فشار كند شود بدتر از گذشته به صحنه مي‌آيد. اين مسائل را بايد از لحاظ جامعه‌شناسي و روانشناسي مورد بررسي قرار داد و ريشه‌اي حل كرد نه با هياهو.

نهضت امام هم ضد استعماري بود و هم ضد استبدادي

وي در پاسخ به سوالي درباره اين‌كه گفته مي‌شود، امام(ره) از اصل قضيه اشغال لانه جاسوسي اطلاع نداشتند و بعدا مطلع شدند، با بيان اين‌كه « اين‌كه امام از جريان لانه جاسوسي اطلاع داشتند يا نه تفاوتي نمي‌كند» خاطرنشان كرد: آ‌ن‌چه براي امام مهم بود، اين بود كه نهضت امام محدود به ايران نبود؛ برخلاف نهضيت‌هاي سده پيشين مثل نهضت تنباكو و مشروطه و صنعت نفت. مي‌بينيد كه آن نهضت‌ها هميشه يك بعدي بودند يا ضد استعماري بودند يا ضد استبدادي ولي نهضت امام هم ضد استعماري بود و هم ضد استبدادي. امام(ره) رسالت جهاني داشتند و مبارزات‌شان محدود به ايران نبود؛ لذا از همان روزي كه نهضت را آغاز كردند، خطر صهيونيست‌ها و آ‌مريكا و لزوم آزادي فلسطين را مطرح كردند. وقتي انقلاب اسلامي به پيروزي رسيد رژيم شاهنشاهي سرنگون شد اما دست استكبار جهاني از اين كشور قطع نشده بود. آمريكا هنوز در ايران حضور داشت. اين‌كه امام از مساله اطلاع داشتند يا نه مساله مهمي نيست. اين مهم است كه امام ملتي ساختند هوشيار، آگاه و وظيفه‌شناس. تاكيد مي‌كنم كه امام نه اهل شعار بودند و نه اهل دروغ. اين‌كه به رژيم شاه اعلام كردند كه « فكر نكنيد اگر من را از بين برديد انقلاب با شكست مواجه مي‌شود ملت ايران بيدار است، راه خودش را يافته است و انقلاب ادامه پيدا مي‌كند» يك شعار نبود واقعيت بود. امام اين ملت را اين‌گونه بار آورده بود. اين‌هايي كه رفتند و لانه جاسوسي را تسخير كردند بسياري از آن‌ها از فرزندان عزيز امام بودند كه در جبهه‌ها به شهادت رسيدند. در هر حركتي ممكن است كه آدم‌هاي ناباب هم وارد شوند. شما يك مجلس عزا يا شادي برپا مي‌كنيد و مردم با خلوص نيت به آن‌جا مي‌آيند. عده‌اي هم ممكن است براي خوردن شيريني به آ‌ن‌جا بيايند يا از هواي خنك آن‌جا استفاده كنند، اما اساس جريان چيز ديگري است.

جريان لانه جاسوسي با خط، راه و حركت ضد استكباري امام كاملا همخواني داشت

وي ادامه داد: آن‌هايي كه رفتند لانه جاسوسي را تسخير كردند راه امام را يافته بودند و خط امام را دانسته بودند و مي‌دانستند كه انقلاب ايران با قطع دست آ‌مريكا تكميل مي‌شود. اما اين‌كه امام(ره) اطلاع داشتند يا نه مشكلي را حل نمي‌كند. مردم ايران كارهاي بسياري را قبل از موضع‌گيري امام انجام دادند كه با خط امام كاملا همخواني داشت؛ شهيد عزيز حسين فهميده براي رفتن به زير تانك دشمن از امام اجازه نگرفت، چون راه امام را به درستي دريافته بود. وقتي ما در نوفل لوشاتو بوديم به محض اين‌كه شاپور بختيار به عنوان دولت از طرف شاه تعيين شد قبل از موضع‌گيري امام، مردم شعار مي‌دادند «ما مي‌گيم خر نمي‌خوايم پالون خر عوض مي‌شه ما مي‌گيم شاه نمي‌خوايم نخست وزير عوض مي‌شه» آن‌چه مهم است اين است كه آيا اين حركت با موازين و مباني امام همخواني داشت يا نه. جريان لانه جاسوسي با خط، راه و حركت ضد استكباري امام كاملا همخواني داشت و لذا امام بلافاصله آن را تاييد كردند و فرمودند انقلابي فراتر از انقلاب اول بود چرا؟ چون انقلاب اول فقط در محدوده سرنگوني شاه بود و اين انقلاب دست استكبار جهاني را از سرنوشت كشور قطع كرد اما ما به خاطر اين‌كه يكي از كساني را كه در اين جريان نقشي داشته (البته نقشي هم نداشته او با آن دانشجوها آشنا بوده و حضور لحظه‌اي در آن‌جا داشته) حالا مي‌خواهيم بكوبيم، چنين ادعا مي‌كنيم كه اين مساله از اساس نقشه آمريكا بوده و اين شخص از عوامل سيا بوده است. اين تحريف تاريخ است. اين حركت دانشجويان در راستاي خط امام بود و امام هم آن را تاييد كرد و ايشان بي‌تفكر و بي‌تامل كاري را انجام نمي‌دادند. آگاهي مردم نقش بزرگي داشت در اين‌كه امام، انقلاب را به ثمر برساند و تسخير لانه جاسوسي نيز از آگاهي مردم به خط و راه امام ريشه مي‌گرفت.