سینمایی‌ترین شب ایرانیان فرا می‌رسد

پس از دو سال، پنجشنبه 25 شهریور بالاخره تندیس‌ها در دستان برگزیدگان جشن سینمای ایران قرار می​گیرد.

به گزارش خبرآنلاین، چهاردهمین جشن سینمای ایران پنجشنبه شب در برج میلاد برگزار خواهد شد و نتیجه داوری هیأت بزرگ داوری این دوره از جشن اعلام عمومی می​شود تا جشنی که یکسال به صورت غیررقابتی برگزار شده بود، ​امسال منتخبان خود را بشناسد.

جشن صنفی سینمای ایران همزمان با برگزاری دوازدهمین جشنواره فیلم فجر متولد شد. در این زمان پایه‌های خانه سینما محکم شده بود و اصناف با شناختن ماهیت خود در جهت دستیابی به حقوق خود گام برمی‌داشتند.

تولد جشن وقتی که سال‌ها فقط جشنواره دولتی فجر معیار سنجش کیفی فیلم‌ها بود و همین تک‌قطبی بودن ارزش‌ها را تنها در یک جنبه تعریف می‌کرد، امیدبخش ایجاد عرصه‌ای تازه برای سنجش آثار در فضایی بازتر با نگاهی حرفه‌ای‌تر شد. چون قرار بود در این جشن خود سینماگران در گروهی نسبتاً‌ بزرگتر از داوران جشنواره فقط از منظر حرفه‌ای آثار را مورد بررسی قرار دهند و جنبه‌های مختلف فیلم را با نگاهی تخصصی بررسی کنند.

در نخستین سال اهدای تندیس در اردیبهشت 1373 دو تندیس به بهترین فیلم و بهترین هنرمند به مفهوم مطلق اهدا شد. این اتفاق یکسال دیگر نیز افتاد تا اینکه در سومین سال یعنی اواخر 1375 آئین‌نامه جشن تنظیم و نخستین جشن 19 تیرماه 76 یعنی پس از انتخاب سیدمحمد خاتمی با حضور اکبر هاشمی رفسنجانی رئیس جمهور وقت در تالار وحدت برگزار شد. در این سال 15 تندیس و یک دیپلم افتخار در رشته‌های اصلی فیلم بلند اهدا شد.

عملکرد جشن در نخستین سال قابل قبول بود و همین شرایط، پتانسیلی بالا برای ادامه مسیر جشن خانه سینما فراهم کرد. سال‌های دوم تا ششم با افزایش تعداد جوایز و ورود بخش فیلم‌های کوتاه و مستند و عکس، برگزارکنندگان تلاش کردند به جشن خانه سینما جامعیت ببخشند. در تمام این سال‌ها توجه ویژه داوران جشن به فیلم‌هایی که چندان در جشنواره فجر مورد توجه قرار نمی‌گرفتند، اما به لحاظ حرفه‌ای امتیازهایی داشتند، جایگاهی متفاوت برای جشن در بین سینماگران به وجود آورد.

اضافه شدن تندیس انجمن منتقدان به تندیس‌های جشن خانه سینما اتفاق‌هایی تازه را رقم زد. فیلمسازان پیشرو از منتقدان جایزه می‌گرفتند و همین مسئله بازار جشن را کاملاً گرم کرده بود. جشن خانه سینما به این شکل در مسیر دستیابی به هویتی مستقل از جشنواره فیلم فجر گام برمی‌داشت و جسارت‌های آن سینمای تک‌قطبی ایران را وارد مسیری تازه کرده بود.

در راه رسیدن به هدف هویت‌بخشی به جشن، مسئولان خانه سینما نیازمند زمان بودند تا ساختار مناسب برای جشن بیابند. آزمون و خطاها ادامه داشت و از همین رو زمان و تعداد جوایز و رویکرد جشن به فیلم‌ها در این سال‌هال تغییر کرد. تا اینکه جشن ششم با تمام شرایط خاص آن برگزار و به نقطه عطف جشن خانه سینما تبدیل شد. در ششمین دوره جشن مراسمی هم به بهانه صدمین سال تولد سینما در ایران در مجموعه ورزشی انقلاب برگزار شد، تعداد تندیس‌ها به 21 رسید و از سه سینماگر نیز تقدیر شد.

سال هفتم به صورت نه چندان علنی فشارها به جشن افزایش یافت تا اینکه در سال هشتم هیأت مدیره خانه سینما برای برگزاری جشنی بزرگ سینمای ایران در سالن میلاد نمایشگاه بین‌المللی تهران احضار شدند.

استعفای هیأت مدیره و حاشیه‌های بسیار پس از آن سال جشن خانه سینما را در قالبی محافظه‌کارانه فرو برد، به گونه‌ای که سال نهم رویکرد جشن کاملاً دگرگون شد و فیلم‌هایی از آن جایزه بردند که در جشنواره فجر نیز مورد توجه بودند. «دوئل» احمدرضا درویش که سال قبل از حضور در جشن انصراف داده بود، آن سال آمد و چند جایزه گرفت. «خیلی دور، خیلی نزدیک» سیدرضا میرکریمی هم مانند جشنواره فیلم فجر از جشن خانه سینما با دستانی پر از جایزه بازگشت.

اما غیر از تغییر رویکردی که از سال نهم در جشن به وجود آمد، از سال هشتم اتفاقی تازه در امر داوری‌های جشن خانه سینما به وجود آمده بود. در این سال مسئولان خانه سینما بر آن شده بودند با الگو قرار دادن اسکار داوری‌ها را به صورت آکادمی انجام دهند و با انتخاب افرادی از میان اصناف هر بخش از فیلم‌ها توسط متخصصان آن امتیاز بگیرند. این سبک داوری هر چند عمری بیش از سه سال نیافت، اما در همین سه سال نیز همواره تغییر کرد.

محور امتیازدهی به فیلم‌ها، دیدن آثار در خانه سینما یا سالن‌های نمایش، امتیازدهی به آثار در طول سال یا یکی دو ماه مانده به جشن، ضریب رای هم‌صنف‌ها و غیرهم‌صنف‌ها در مورد هر بخش مواردی بودند که در این سه سال همواره تغییر یافتند و در نهایت با مسئولیت​پذیری رضا میرکریمی در خانه سینما و با هدف رسیدن به الگوی بهتری در داوری، شکل رای​دادن​ها و امتیازبندی​ها تغییر کرد. سیزدهمین دوره جشن سینمای ایران پارسال به طور غیررقابتی برگزار شد و امسال برندگان دو دوره از جشن معرفی می‌شوند.

نتیجه همه انواع داوری​ها و رویکرد داوران و مسئولان خانه سینما در دوره​های مختلف جشن با مرور برگزیده​های 12 دوره از جشن به خوبی روشن می‌شود.

سال​ها/ رشته​ها	بهترین فیلم	کارگردانی	فیلمنامه	بازیگر مرد (نقش اول)	بازیگر زن (نقش اول)	بازیگر مرد (مکمل)	بازیگر زن (مکمل)	فیلمبرداری
دوره اول1376	سرزمین خورشید	داریوش مهرجویی «لیلا»	داریوش مهرجویی «لیلا»	سعید پورصمیمی (سرزمین خورشید)	گلچهره سجادیه (سرزمین خورشید)	---	---	محمد آلادپوش (سرزمین خورشید)
دوره دوم1377	«بودن یا نبودن»	ابراهیم حاتمی کیا «آژانس شیشه​ای»	بهروز افخمی «جهان پهلوان تختی»	پرویز پرستویی (مجموع کارها)	عاطفه رضوی «نجات یافتگان»	حسین یل​بیگی «بودن یا نبودن»	گوهر خیراندیش «بانو»	نعمت حقیقی «جهان پهلوان تختی»
دوره سوم1378	«دختری با کفش​های کتانی» و «مصائب شیرین»	علیرضا داود نژاد «مصا ئب شیرین»	فریدون فرهودی و پیمان قاسم خانی «دختری با کفش های کتانی»	محمدرضا فروتن «قرمز»	نیکی کریمی «دو زن»	حسین محجوب «رنگ خدا»	مریلا زارعی «دو زن»	محمد آلادپوش «زشت و زیبا»
دوره چهارم1379	« عروس آتش»	رخشان بنی اعتماد «زیر پوست شهر»	خسرو سینایی و حمید فرخ نژاد «عروس آتش»	حمید فرخ نژاد «عروس آتش»	گلاب آدینه «زیر پوست شهر»	سیروس ابراهیم زاده «مومیایی 3»	رویا نو نهالی «بوی کافور عطر یاس»	حسین جعفریان «نسل سوخته»
دوره پنجم 1380	«دایره» جعفر پناهی	بهرام بیضایی «سگ​کشی»	کامبوزیا پرتوی «قطعه ناتمام»	محمدرضا فروتن «شب یلدا»	لیلا حاتمی «آب و آتش»	آتیلا پسیانی «آب و آتش»	پوپک گلدره «موج مرده»	بهرام بدخشانی «دایره»
دوره ششم 1381	«من ترانه پانزده سال دارم»	ابراهیم حاتمی کیا «ارتفاع پست»	فرید مصطفوی و منیژه حکمت «زندان زنان »	رضا کیانیان «خانه ای روی آب»	رویا تیموریان «زندان زنان»	حسین محجوب «من ترانه پانزده سال دارم»	ثریا قاسمی «شام آخر»	علیرضا زرین دست «سیندرلا»
دوره هفتم 1382	«رقص در غبار»	محمدعلی سجادی «جنایت»	اصغر فرهادی ، علیرضا بذرافشان و محمدرضا فاضلی «رقص در غبار »	فرامرز قریبیان «رقص در غبار »	هانیه توسلی «فیلم شب​های روشن»	جمشید مشایخی «بانوی من»	گوهر خیراندیش «واکنش پنجم»	جمشید الوندی «فیلم شب​های روشن»
دوره هشتم 1383	«شهر زیبا»	بهمن قبادی «لاک پشت های پرواز می کنند»	محمد رضایی​راد «قدمگاه»	پرویز پرستویی «مارمولک»	گلشیفته فراهانی «اشک سرما»	پارسا پیروزفر «مهمان مامان»	مریلا زارعی «سربازهای جمعه»	شهریار اسدی «لاک پشت​های پرواز می کنند»
دوره نهم 1384	«خیلی دور خیلی نزدیک»	رضا میرکریمی «خیلی دور خیلی نزدیک»	کامبوزیا پرتوی «کافه ترانزیت»	مسعود رایگان «خیلی دور خیلی نزدیک»	فرشته صدر عرفایی «کافه ترانزیت»	محسن قاضی مرادی «ما همه خوبیم»	الهام حمیدی «خیلی دور خیلی نزدیک»	محمود کلاری «ماهی​ها عاشق می​شوند»
دوره دهم 1385	«تقاطع»	اصغر فرهادی «چهارشنبه سوری»	فرید مصطفوی و ابوالحسن داودی «تقاطع»	رضا کیانیان «یک بوس کوچولو»	هدیه تهرانی «چهارشنبه سوری»	بیژن امکانیان «تقاطع»	پانته​آ بهرام و ترانه علیدوستی «چهارشنبه سوری»	علی​محمد قاسمی «یادداشت بر زمین»
دوره یازدهم 1386	«اتوبوس شب»	رخشان بنی‌اعتماد و محسن عبدالوهاب «خون‌بازی»	کیومرث پوراحمد و حبیب احمدزاده «اتوبوس شب»	خسرو شکیبایی «اتوبوس شب»	باران کوثری «خون‌بازی»	صابر ابر «مینای شهر خاموش»	سیما تیرانداز «پاداش سکوت»	حمید خضوعی‌ابیانه «پابرهنه در بهشت»
دوره دوازدهم 1387	«فرزند خاک»	بهمن فرمان​​آرا «خاک آشنا»	محمدعلی باشه آهنگر و محمدرضا گوهری «فرزند خاک»	خسرو شکیبایی «ستاره بود»	گوهر خیراندیش «دعوت»	بابک حمیدیان «ریسمان باز»	مهتاب نصیرپور «فرزند خاک»	علیرضا زرین​دست «فرزند خاک»