روی بیش از 500قبر قدیمی که بیشتر به صورت پلکانی ساخته شده اند، سنگهای آهکیسفید و کرم رنگی وجود داردکهطرح و نقشهایی از مراسمهای سنتی، شکار،مویه زنان، سوگواری،رزم، نیایش، ازدواجو ... روی سنگها کنده کاری شده است.
بسیاری از سنگهای قدیمی این قبرستان کهبه نظر می رسد به دوره افشاریه یا زندیهبر می گردد دو متر طول دارند و مستطیل شکل هستند. اکنون یا بسیاری از این سنگها به جای جرز دیوار ونیمکت استفاده می شود و یابهدلیل ساخت و سازها داخل زمین دفن شده اند.
آرش نورآقایی، راهنمای توردر بازدید خوداز قبرستان ابوالوفا به خبرنگار مهر گفت:بیشتر سنگ قبرهایی که در قبرستان معروف این روستا وجود دارد پلکانی (زیگوراتی) هستند که شاید با تحقیق بر روی این گونه از قبرها، پیشینه معماری مقبره کوروش برای کارشناسان آشکار شود.
نورآقایی با اعلام اینکهقبرها با چیدمان ویژه و سنگهای لاشه‌ای ساخته شده‌اند بیان کرد: سنگ قبرهای این قبرستان برافراشته، چهار وجهی و هرمی شکل هستندکهروی آنها نوشته‌ها و نقوش زیبا و معناداری دیده می‌شود.
اینمحقق گردشگریافزود: شاید بتوان گفتطرح مقبره‌های روستای ابوالوفاشبیه به مقبره کوروش است. البته تفاوتهای بسیاری با یکدیگر دارند.قبرهای ابوالوفا قدمتتاریخی زیادی ندارند. ولی می توان حدس زد که طرح روی این مقبره‌هااز طرحهای قدیمی‌تر اتخاذ شده و هنوز هممقبره‌هایی به شکل زیگوراتیو با طرحهای مختلف روی آن ساخته می‌شود.
نورآقاییبا اشاره به شباهت ساخت قبرهای ابوالوفا و آرامگاه کوروش گفت: روستای ابوالوفاروزگاری جزو امپراطوری ایلامی‌ها محسوب می‌شده و کوروش نیز در سرزمین"انشان" که متعلق به ایلامیان بود به دنیا آمد.
وی با اشاره به اینکه تا کنون تحقیقات باستان شناسی روی این قبرهاانجام نشده گفت: شاید اگر باستان شناسان تحقیقاتی در این زمینه انجام دهند، بتوان نمونه‌های کهن‌تری نیز از سنگهای قبر قدیمی پیدا کرد.
این محقق میراث فرهنگیبیان کرد:در حال حاضر برخی از قطعه‌های شکسته شده و نقش دار سنگ قبرها در میان نخاله‌های ساختمانیروستا پیدا می شود. برخی هم در میان فضولات چهارپایان به حال خود رها شده‌اند. اما سنگهای برافراشته گاهی در کنار در ورودی خانه ها جای دارند و یا از آنها به عنوان نیمکت استفاده می شود!
وی افزود: در میان قبرهای این قبرستان یک زائرسرای بزرگ ساخته شده که به گفته مردم محلی این روستا اداره اوقاف این ساختمان را دقیقا وسط قبرستان ساخته و نیمه‌کاره رها کرده است.
این تور لیدرافزود: سنگ قبرهای روستای ابوالوفا ارزش فرهنگی و هنری دارند واز لحاظ مردم‌شناسی منطقه نیز حائز اهمیت هستند. حتیقبرستان این روستا می تواند به عنوان یک مقصد گردشگری مورد توجه قرار بگیرد.
امیر منصوری، کارشناس ارشد باستان شناسی در استانلرستان با اعلام اینکهمقبرهابوالوفا در این قبرستانمورد احترام مردم روستاست گفت:چندیپیش اداره اوقاف استان لرستان آرامگاه جدیدی برای ابوالوفا ساخت.آنها با اینکار باعث شدند که بسیاری ازسنگ قبرهای قدیمی این قبرستان به زیر خاک برود. بههمین دلیل اکنون نمی توان حدس زد که قدیمی ترین سنگ قبر مربوط به چه دوره ای است.
منصوری با اعلام اینکه برخی شنیده ها حاکی از آن است کهقدمتقبرهای قبرستان ابوالوفا به دوره زندیهیا افشاریه برمی گردد تصریح کرد: حدود هفت یا هشت سال پیش مقبره جدیدی برای زائران آرامگاه ابوالوفا ساخته شد و در کنار آن نیز مرکز اقامتی در حال ساختاست. مسئولان اداره اوقاف با این کار بخش اعظمی از قبرستان و سنگهای قدیمی آن را از بین بردند.
وی با بیاناینکهاکنون نیزتدفین درگذشتگانمنطقهکوهدشت در این قبرستان ادامه داردگفت:در قبرستان ابوالوفا سنگهای قدیمی با نقوش بسیار زیبایی وجود داشت که اکنون یا ناپدید شده اند و یا در اثر ساخت و سازهای اداره اوقاف در زیر زمین مدفون هستند.
این کارشناس باستان شناسیافزود: سازمان میراث فرهنگی تا به حال هیچ توجهی به زیبایی سنگهایقبرستان ابوالوفانکرده است. در حالی که می توان گفت این قبرستان به همراه قبرستانهای مهم دیگر استان لرستان که دارای سنگ قبرهای بسیار زیاد و زیبایی هستند می توانند در فهرست آثار میراث فرهنگی به ثبت برسند.
منصوری گفت: در استان لرستان و منطقه کوهدشت به خصوص بخش کونانی در ده کیلومتری روستای ابوالوفا می توان سنگ قبرهای بسیار قدیمی پیدا کرد اما تا کنون هیچ یک از مسئولان استان به ویژه سازمان میراث فرهنگی استان توجهی به تخمین قدمت آنها نکرده اند. حتی مردم روستا نیز ارزش فرهنگی، هنری و تاریخی قبرها و سنگ قبرهای این منطقه را نمی دانند و اهمیتی به نگهداری از آنها نمی دهند.
در همین رابطه عبدالهی، سرپرست اداره اوقاف شهرستان کوهدشت درباره ساخت و سازهای اداره اوقاف در قبرستان ابوالوفا و از بین رفتن سنگهای قدیمی به خبرنگار مهر گفت:به زودی پیمانکاران شروع به ساختن مرکز اقامتی در روستای ابوالوفا می کنند.
وی با بیان اینکه بعید می دانم سنگهای بسیار قدیمی در این قبرستان مانده باشد افزود: ما به سازمان میراث فرهنگی استان لرستان گفته ایم کهبررسی کند آیاساخت و ساز اداره اوقاف آسیبی به سنگهایقبرستان ابوالوفاوارد می کند اما تا به حال هیچ جوابی به ما نداده اند.
