قيمت گندم پس از هدفمندكردن يارانه‌ها

مدير عامل شركت بازرگاني دولتي ايران با بيان اينكه قيمت گندم پس از هدفمند كردن يارانه‌ها 240 تا 300 تومان خواهد بود، گفت: به همه مردم اين بشارت را مي‌دهيم كه وضعيت نان بهبود پيدا مي‌كند. ممكن است در يك چارچوب عقلايي قيمت آن افزايش پيدا كند اما با توافقات صورت گرفته بيشتر از يك حدي نخواهد بود.

به گزارش فارس، هدفمند كردن يارانه ها از روز سه شنبه گذشته وارد فاز جديدي شد و با واريز يارانه هاي نقدي به حساب سرپرستان خانوار گام اجرايي و عملياتي اين طرح آغاز شده است. در اين برهه جو رواني حاكم بر جامعه تا حدي مصرف كنندگان نهايي را نگران كرده است. يكي از مهمترين بخشهاي هدفمندي يارانه ها يارانه آرد و نان است كه بيش از دو سال است كه اين طرح بصورت جدي در شركت بازرگاني دولتي ايران مورد مطالعه قرار گرفته است و با جلسات متعدد كارشناسي و بررسي سناريوهاي مختلف به نقطه منطقي و مطلوبي رسيده است. بطوريكه در سناريوي تلفيقي انتخاب شده هم از توليدكننده گندم يعني كشاورز حمايت لازم صورت مي گيرد و هم از مصرف كننده نهايي با باز توزيع يارانه ها حمايت مي شود تا قدرت خريد خود را ازدست ندهد. بر روي كاغذ همه چيز منطقي به نظر مي رسد اما به نظر كارشناسان اين حوزه چگونگي اجراي اين طرح از اهميت بالايي برخوردار است. با حميد عليخاني مدير عامل شركت بازرگاني دولتي ايران درباره جزئيات هدفمند كردن يارانه آرد و نان گفتگويي انجام داده‌ايم. عليخاني از جمله مسئوليني است كه معتقد است براي كاهش بار رواني جامعه و كنترل تبليغات منفي درباره اين طرح بايد از قدرت رسانه ها استفاده كرد و تاكنون هم خود او با فراغ بال پاسخگوي تمام سوالات خبرنگاران بوده است. حاصل اين گفت و گو را در ادامه مي خوانيد.

فارس: آخرين وضعيت خريد گندم به چه ترتيبي است؟
عليخاني: در حال حاضر در مراحل پاياني خريد تضميني گندم هستيم.

فارس: چه ميزان خريد شده است؟
عليخاني: تا الان يازده ميليون و 180 هزار تن خريداري شده است.

فارس: چه مقدار توسط بخش خصوصي و چه مقدار توسط دولت خريداري شده است؟
عليخاني: تقريباً يك ميليون تن توسط بخش خصوصي و مابقي توسط دولت خريداري شده است.

فارس: چه ميزان براي خريد تضميني پرداخت شده است؟
عليخاني: تاكنون 3 هزار و 750 ميليارد تومان پرداخت شده است.

فارس: كسري نداشتيد؟
عليخاني: نخير

فارس: آيا تسهيلات هم دريافت كرديد؟
عليخاني: 3 هزار و 150 ميليارد تومان از بودجه كشور و مابقي يعني 600 ميليارد تومان را از تسهيلات بانكي استفاده كرده‌ايم.

فارس: در صورت اجراي هدفمند‌شدن يارانه‌ها اين مبلغ به خزانه بر مي‌گردد؟
عليخاني: بله، بخشي از اين مبالغ به خزانه عمومي بر مي‌گردد.

فارس: چند درصد از اين مبلغ به خزانه بر مي‌گردد؟
عليخاني: ما زمان لازم داريم. من واقعا نمي‌دانم طرح هدفمدن‌كردن يارانه‌ها چه زماني شروع مي‌شود تاكنون 7 ماه مصرف كشور انجام شده است يعني بايد هفت دوازدهم را رها كنيد. پنجم دوازدهم مانده است و پس از اجراي طرح هدفمند كردن يارانه‌ها ما به ازاي يارانه مبالغي به صندوق بر مي‌گردد تا با باز توزيع به دست مصرف كننده نهايي برسد.

فارس: به توليد كنندگان گندم مي‌دهيد يا آرد؟
عليخاني: ما گندم فروشيم، آرد نداريم. يعني خباز گندم را مي‌خرد تبديل به آرد مي‌كند و استفاده مي‌كند در صورتي كه الان اين پروسه در انحصار دولت است.

فارس: هزينه آرد شدن را توليد كننده مي‌پردازد؟
عليخاني: در واقع الان خباز آرد كامل را از ما مي‌خرد و شايد يك كيسه آرد براي ما 18 هزار تومان تمام مي‌شود ولي خباز فقط 300 تومان پرداخت مي‌كند. ما به دليل اينكه شايد نتوانيم گندم را با قيمت‌هاي جهاني عرضه كنيم اسمش را قيمت ملي گذاشته‌ايم. چون قيمت‌هاي جهاني هر روز نوسان دارند. لذا قيمت ملي ميانگين قيمت جهاني است. اگر بخواهيم با بورس كانزاس يا شيكاگو عرضه كنيم، امكان ندارد؛ چون در 6 ماهه گذشته قيمت جهاني گندم در هر تن بين 160 دلار تا 300 دلار در نوسان بوده است.

فارس: در بين توليد كنندگان شايعاتي مطرح شده است كه در زمان اجراي طرح هدفمند‌كردن يارانه‌ها گندم به قيمت هر كيلوگرم 250 تومان عرضه مي‌شود، تاييد مي‌كنيد؟
عليخاني: همه اينها حدس و گمان است. ما وقتي در خصوص قيمت ها صحبت مي‌كنيم قيمت‌هاي پيشنهادي بين 240 تا 300 تومان است. دوستان براساس حدثيات مي‌گويند 250 تومان. مي‌توانند بگويند. اما اگر من به شما بگويم هم نبايد قبول كنيد. به دليل اينكه اين قيمت قابل پذيرش نيست ولي حدودش همان است كه گفتم. حتي به دوستان هم گفته‌ايم خودشان را براي اين حدود قيمتي مهيا كنند. مطمئن باشيد پايش كامل صورت گرفته است تا مصرف كننده نهايي آسيبي نبيند. صنف و صنعت ما در بخش‌هاي شيريني‌پز، ماكاروني، نشاسته در حال حاضر گندم را به قيمت بالا مي‌خرند و در حال حاضر فرآورده‌هاي آردي با قيمت بالاتر از قيمت جهاني توليد مي‌شوند. ما شرايطي را ايجاد كرده‌ايم تا يارانه كشاورز در جاي خودش باقي بماند. شايد من دلم مي خواهد گندم را كيلويي هزار تومان بخرم اين نبايد به مصرف كننده و توزيع كننده منتقل شود. تمام روح اين سناريو اين است كه حمايت از كشاورز در جاي خودش بماند. مطمئن باشيد در خصوص فرآورده‌هاي گندم حتماً ما با كاهش قيمت‌ها مواجه خواهيم شد.

فارس: آيا نوسانات قيمت‌هاي جهاني بر قيمت ملي تاثير مي‌گذارد؟
عليخاني: به نظر من با تعرفه‌ها و يا موضوعات ديگر مي‌توان قيمت‌ها را بالانس كرد.

فارس: پس قيمت ملي در يك بازه زماني ثابت مي‌ماند؟
عليخاني: نمي‌شود كاري كرد.

فارس: اين بازه زماني يكساله است؟
عليخاني: احتمالاً؛ در كميته قيمت‌گذاري وزارت بازرگاني، وزارت جهاد كشاورزي و معاونت برنامه‌ريزي كار قيمت‌گذاري را انجام مي‌دهند. پيش بيني قيمت در كشاورزي كار بسيار مشكلي است. در دو سال گذشته قيمت گندم از 140 دلار تا 440دلار در هر تن نوسان داشته است.
اين اعجاب برانگيز است كه 300 دلار اختلاف وجود داشته است. اما مساله اينجاست كه زماني كه 140 دلار يا 440 دلار بوده است مدت زمان كوتاهي حدود 2 ماه بوده است و قيمت‌ها معمولاً بين 200 تا 250 دلار چرخيده است.قطعا و يقينا بايد ثبات لازم وجود داشته باشد تا لطمات جبران ناپذيري به توليد‌كنندگان وارد نشود.

فارس: پس ثبات قيمت داريم و ليست قيمت هم براي همه نانها در ابتداي هر سال اعلام مي‌شود؟
عليخاني: قطعاً همينطور است. دولت و مجلس اين همه براي خودش مسئله درست نمي‌كند كه وضع بدتر شود. حتما وضع بهبود پيدا خواهد كرد. يعني جهت حركت به سمت بهبود است مگر اينكه جاهايي قابل پيش بيني نباشد كه اين موضوع هم با نظارت‌هاي مستمر حل مي‌شود.

فارس: البته تجربه خيلي خوبي در هدفمند‌كردن يارانه آرد نانهاي حجيم و نيمه حجيم داشته‌ايم و در حال حاضر شاهد ارتقاي كيفيت نانهاي حجيم هستيم.
عليخاني: يك سال و نيم است كه كشور بحث آزاد پزي را تجربه كرده است در اين مدت 10 هزار واحد آزاد‌پزي ايجاد شده است يعني مردم كيفيت را بر قيمت ترجيح داده‌اند. ببينيد ما نمي‌توانيم به نانوا بگوييم كه فلان كار را بكند چون مي‌گويد شما فقط به آرد يارانه مي‌دهيد به كارگر من كه يارانه نمي‌دهيد به ملك من كه يارانه نمي‌دهيد. جمع همين موضوعات بود كه باعث شد به سناريوهايي ديگري بپردازيم. به همه مردم اين بشارت را مي‌دهيم كه وضعيت نان بهبود پيدا مي‌كند. ممكن است در يك چارچوب عقلايي قيمت آن افزايش پيدا كند اما با توافقات صورت گرفته بيشتر از يك حدي نخواهد بود.
ما مي‌دانيم كه قيمت واقعي نان اين چيزي نيست كه الان مي‌پردازيم و يك جايي مابه ازاي پول ما پرداخت مي‌شود اين همان يارانه است كه از مزرعه تا نانوايي پرداخت شده است. كه ما اين پول را در سرانه به مصرف كننده مي‌دهيم تا خودش مصرف كند. يعني مصرف كننده چيزي از دست نمي‌دهد كه بخواهد نگران باشد.