فارس: بعد از گذشت دوراني كه زنداني تلاش ميكرد براي تأمين خواسته خود، از زندان بگريزد، امروزه با افزايش مراقبتها، متهمان و بهويژه معتادان سعي دارند نيازهاي خود را داخل زندان تأمين كنند.
خريد و فروش موادمخدر در زندان مقولهاي است كه با وجود تلاش مسئولان سازمان زندانها براي جلوگيري از وقوع اين اتفاق، همچنان در زندانهاي كشور در حال اتفاق افتادن است و به گفته مسئولان اين سازمان به عنوان شغلي پر سود براي سوداگران محسوب ميشود.
تقابل زندانبان و زنداني بر سر ارتباط زنداني با خارج از زندان شايد قدمتي به بلنداي تاريخ تشكيل زندان داشته باشد؛ بعد از گذشت دوراني كه زنداني تلاش ميكرد براي رسيدن به خواسته خود، به بيرون از زندان راه پيدا كند، امروزه و با شدت گرفتن مراقبتها، متهمان و مخصوصا معتادان سعي ميكنند اهداف و نيازهاي خود را به داخل زندان بكشانند.
جداي از زندانياني كه در هنگام ورود به زندان معتاد هستند، تعدادي از متهمان هم كه به دلايل مختلف وارد زندان شدهاند معتاد نيستند اما در زمان سپري كردن دوران محكوميت خود، اسير وسوسههاي ديگر زندانيان شده و شايد متهمي كه به علت مشكلات مالي به زندان افتاده بود، هنگام خروج به يك معتاد تبديل شده باشد.
برخي از زندانيان معتقد هستند كه قبل از اينكه به علت جرم ارتكابي وارد زندان شوند، به مواد مخدر اعتياد نداشتهاند و بعد از ورود به زندان معتاد شدهاند.
شاهين يكي از متهماني كه به جرم قتل در زندان به سر ميبرد، در گفتوگوي كوتاهي با خبرنگار فارس در دادگاه، مدعي بود كه در زندان به راحتي ميتوان به موادمخدر دست پيدا كرد.
شاهين كه به گفته خودش، به علت مصرف زياد موادمخدر از نوع كراك، بيشتر دندانهايش را از دست داده بود و چهرهاش هم به شدت سياه شده بود، گفت: داخل زندان موادمخدر از هر نوعي به راحتي يافت ميشود و فروشندههاي موادمخدر چهرههاي مشخصي هستند كه در بندهاي خاص اقدام به اين كار ميكنند.
فرهاد يكي ديگر از زندانياني است كه به علت قتل و براي محاكمه به دادگاه آمده بود و با بيان اينكه از اين وضعيت خسته شده است، گفت: من قبل از اينكه مرتكب قتل شوم و به زندان بروم، معتاد نبودم و داخل زندان توسط زندانيان معتاد، به اين منجلاب افتادم. ديگر تحمل اين وضعيت را ندارم و از دادگاه ميخواهم هرچه سريعتر حكم اعدام مرا بدهند.
هرچند نميتوان ادعاي برخي از اين متهمان مانند خريد و فروش گسترده موادمخدر در زندان و يا نقش مأموران و مراقبان زندانها در اين چرخه را به طور كامل قبول كرد اما اين نكات، مواردي نيست كه بتوان به طور قطع آنها را ناديده گرفت.
* شغل برخي زندانيان، خريد و فروش مواد مخدر در زندان است
يكي از وكلاي دادگستري كه نخواست نامش فاش شود، با بيان اينكه متأسفانه موضوع خريد و فروش موادمخدر در زندان صحت دارد، گفت: نه يك مورد بلكه موارد متعدد خودم مشاهده كردم و غيرمستقيم هم مواردي شنيدهام. حتي از موكلان خودم هم كه در زندان بودند اين موضوع را شنيدهام.
وي ادامه داد: حتي هستند افرادي كه در زندان، فروش مواد مخدر را شغل خود قرار دادهاند و متاسفانه به زندان ميروند تا در آنجا مواد مخدر را خريد و فروش كنند.
وي درباره اينكه اين اقدامات بيشتر توسط چه كساني انجام ميشود، گفت: نميتوان انگشت اتهام را به سوي شخص خاصي نشانه رفت زيرا بعد از آن به اتهام نشر اكاذيب مورد بازخواست قرار خواهيم گرفت؛ به هر حال اين موضوع صحت دارد اما اينكه چه عواملي در اين باره دخالت دارند را بايد مسئولان مربوطه نظر بدهند.
اين وكيل دادگستري همچنين ادامه داد: ادعاي برخي از خانواده متهمان مبني بر اينكه فرزندانشان بعد از ورود به زندان معتاد ميشود، صحيح است.
* صدورحكم اعدام براي زندانباني كه مواد مخدر به زندان ميبرد
سال گذشته بود كه سهراب سليماني مديركل زندانهاي استان تهران با تأييد خبر صدور حكم اعدام براي يكي از زندانبانهاي زندان رجاييشهر كرج گفت: اين شخص يكي از زندانبانهاي قراردادي زندان رجاييشهر كرج بود كه عوامل حفاظت زندان رجاييشهر به رفتارهاي اين كارمند مشكوك شده و بارها به او درباره رفتارش تذكر دادند.
سليماني افزود: اين شخص با سوءاستفاده از دو كتاب نهجالبلاغه و فرهنگ عاشورا كه كتابهاي قطوري هستند مقدار 395 گرم ترياك و 485 گرم كراك را جاسازي كرده بود كه هنگام ورود به زندان توسط عوامل حفاظت زندان كشف شد.
وي درباره اين كه زنداني كه قرار بوده مواد مخدر به او سپرده شود، به بياطلاعي اين كارمند از جاسازي مواد مخدر اعتراف كرده است، گفت: امكان ندارد اين فرد از اين كار اطلاع نداشته باشد، چرا كه وزن كتاب حدود يك كيلوگرم بيش از حد معمولي بوده است و هم در جلد و هم در محتويات اين دو كتاب دست برده شده است.
سليماني افزود: حكم اعدام اين كارمند تأييد شده است ولي از زمان اجراي آن اطلاعي ندارم.
اظهارات مديركل زندانهاي استان تهران در حالي بود كه در نهايت، زندانبان خاطي با عفو و بخشش دستگاه قضايي رو به رو شد و از اعدام نجات يافت.
* منكر ورود موادمخدر به زندان نيستيم
حجتالاسلام محسني اژهاي سخنگوي قوهقضاييه در اولين نشست خبري بعد از انتصاب به اين سمت با بيان اينكه همه ما بايد تلاش كنيم تا اين جرم ريشهكن شود، ادامه داد: منكر ورود مواد مخدر به زندان نيستيم كما اينكه بارها ديده شده كه خانوادهها و ملاقات كنندگان در حاشيه انتقال متهم به زندان يا انتقال متهم از زندان به دادسرا به صورت جاسازهاي قوي و غيرقابل دسترسي به متهمان مواد مخدر رساندهاند كه در بسياري از موارد نميتوان آنها را پيدا كرد.
سخنگوي قوه قضاييه افزود: موضوع بعدي بلعيدن مواد مخدر توسط متهمان است كه در مواردي ديده شده متهمان تا 700 گرم مواد مخدر را بلعيدهاند و به داخل زندان بردهاند كه البته با هماهنگيهاي انجام شده و خريداري دستگاههاي اسكنر قوي در تلاش هستيم تا اين موضوع را به صفر برسانيم و بتوانيم بگوييم مشكل مواد مخدر را حل كردهايم.
محسنياژهاي خاطر نشان كرد: از روز اول حضورم به عنوان دادستان كل كشور خطاب به سازمان زندانها نامهاي نوشتم و از آنها خواستم تا تمامي تدابير لازم را بينديشند تا بتوانيم موضوع ورود مواد مخدر به داخل زندان را كنترل كنيم و اميدواريم اين سختگيريها نتيجه بدهد.
* نصب بيش از 7 هزار دوربين مداربسته در زندانها براي جلوگيري از خشونت و مبادله موادمخدر
محمدعلي زنجيرهاي معاون توسعه مديريت و منابع سازمان زندانها در گفتوگو با خبرنگار فارس با بيان اينكه بيش از 7 هزار دوربين مدار بسته در زنداهاي كشور نصب شده است گفت: اين دوربينها از درگيري، اعمال خشوت و همچنين مبادله موادمخدر جلوگيري ميكنند؛ اين دوربينها براي افزايش تجربه زندانبانها و همچنين تنظيم برنامههاي تربيتي مؤثر است.
زنجيرهاي در پاسخ به اين سؤال كه غير از نصب دوربينها بايد چه اقدامات ديگري در اين زمينه انجام داد، گفت: نصب دستگاههاي مجهز در ورودي زندانها كه در برنامههاي ما قرار دارد، مراقبت از زندانيان سابقهدار كه وارد زندان ميشوند مخصوصا با جرائم خرد كه معمولا مواد مخدر همراه دارند، تجهيز بند مراقبت سلامت زندانها كه عندالورود بايد زندانيان چند روز در آنجا نگهداري شوند تا اگر مواد را بلعيده باشند، دفع كنند و مهمترين برنامه براي كاهش مبادله مواد مخدر در زندانها داريم بحث درمانهاي نگهدارنده است.
وي ادامه داد: در حال حاضر حدود 27 هزار زنداني تحت پوشش درمان نگهدارنده با «متادون» داريم؛ به اين ترتيب كه روزانه مقدار مشخصي كه پزشكي تعيين ميكند، متادون دريافت ميكنند و با دريافت متادون، حالات و نارسايي خاص جسمي آنها تا حدودي رفع ميشود؛ بنابراين نيازي به اين كه دنبال مواد بيايند ندارند و خود به خود از چرخه عرضه حذف ميشوند.
وي با بيان اينكه متخصصان ميدانند كه مصرف متادون همراه با مواد مخدر معمولا كمتر صورت ميگيرد، گفت: متادون معمولا روي معتادان هرويين فشرده (كراك) جواب ميدهد؛ بحثي كه ما داريم اين است كه متادون روي ترياك جواب نداده است كه از سال گذشته شربت ترياك (اپيرم) را در 3 استان تجربه ميكنيم.
* بهترين كار، باز گذاشتن راه عرضه درمانهاي مناسب است
معاون توسعه مديريت و منابع سازمان زندانها و اقدامات تأميني و تربيتي كشور گفت: به نظر ما براي اينكه خطر بيماريهاي پرخطر مانند ايدز و هپاتيت را كم كنيم، بهترين كار اين است كه راه را براي عرضه درمانهاي مناسب باز نگه داريم.
وي افزود: در همين رابطه منتظر اعلام نظر وزارت بهداشت هستيم كه راجع به شربت ترياك اجازه اجراي كامل آن را بدهد؛ مبارزه جاي خود را دارد و در اين راه اقداماتي مانند كنترل عوامل ورودي، پيراموني و همچنين بازرسي مقطعي زندانها انجام ميشود اما راه بهتر كه حتما بايد لحاظ شود، توجه به درمانهاي نگهدارنده است، چون بخشي از ورود به زندانها، بحث اقتصادي و سوءاستفاده اقتصادي است كه از موضوع وجود مواد مخدر در زندان ميشود.
* موادمخدر در زندان بين 20 تا 40 برابر قيمت بيرون به فروش ميرسد
زنجيرهاي گفت: در زندانها مواد مخدر بين 20 تا 40 برابر قيمت خارج از زندان به فروش ميرسد و اين نشان ميدهد كه معامله براي سوداگراني كه به دنبال سود اين قضيه هستند، مقرون به صرفه است.
وي ادامه داد: بنابراين اگر در مقابل اين اقدامات، به درمان توجه كنيم، هم آسيبهاي پرخطر را در داخل زندانها كاهش دادهايم و هم بخشي از مشتريان مواد مخدر را كه بخش زيادي هم هستند در چرخه درمان وارد ميكنيم و ديگر نيازي به ريسك و خطرپذيري ندارند.
با وجود مجازات سنگيني كه براي حمل موادمخدر به داخل زندان پيشبيني شده است، اما تقاضاي زياد موادمخدر و همچنين سود سرشاري كه از اين كار نصيب آنها ميشود، اين افراد را وسوسه ميكند تمام مخاطرات موجود را به تن بخرد تا اينكه بتواند بعد از عبور از بازرسيهاي مختلف، موادمخدر را به آن سوي ميلههاي زندان ببرد و سودي سرشار نصيبش بشود.
* افزايش حجم كار مراقبان بعد از نصب دوربينهاي مداربسته
زنجيرهاي در پاسخ به اين سؤال كه آيا نصب دوربينهاي مداربسته كارمندان و مراقبان زندانها را تنبل نكرد، گفت: نهتنها اينگونه نيست بلكه برعكس فعاليت كارمندان بيشتر هم شد. دوربينها به خاطر اشرافي كه به نقاط كور دارند، كار كارمندان را زياد كرده است. در عين حال كه دوربين مدار بسته داريم، مراقب هم داريم و اين طور نيست كه با نصب دوربين مداربسته مراقبها را جمع كنيم.
وي افزود: در حال حاضر اگر اپراتورها متوجه مشكلي شوند، موضوع را به مراقبها اعلام ميكنند و مراقبها با موضوع و مشكل رخ داده، برخورد خواهند كرد.
* دستگاههاي «بادي اسكن» و كشف مواد مخدر به صورت آزمايشي مورد استفاده قرار گرفت
سليماني، مديركل زندانهاي استان تهران در گفتوگو با خبرنگار فارس با بيان اينكه سازمان زندانها تمام تلاش خود را براي مبارزه با موادمخدر به كار گرفته و عملكرد بسيار خوبي داشته است، افزود: در همين راستا دستگاه «بادي اسكن» به صورت پايلوت در زندانهاي قزلحصار و اوين نصب شده است و قرار است بعد از مدت يك ماه معايب احتمالي آن برطرف شود.
وي همچنين به دستگاه جديد كشف موادمخدر كه توسط سازمان زندانها وارد سيستم شده است، اشاره كرد و افزود: استفاده از اين دستگاه هنوز اجرايي نشده است و در زندان اروميه در حال آزمايش است.
سليماني با اشاره به خريد و فروش مواد مخدر در زندان و با بيان اينكه در واقع زندان يك بازار است، گفت: 70 درصد كساني كه وارد زندان ميشوند به نوعي به اعتياد وابسته هستند و دنبال اين هستند كه مواد مخدر مورد نيازشان را تأمين كنند.
مديركل زندانهاي استان تهران با بيان اينكه 30 تا 40 درصد كساني كه وارد زندان ميشوند معتاد هستند، اظهار داشت: يكسري كارهاي اصلاحي مانند ترك اعتياد، استفاده از كلينيكهاي مثلثي و متادون درماني مددجويان در زندان انجام ميشود ولي با وجود اين اقدامات خوب، متاسفانه بعد از اينكه از زندان خارج ميشوند، دوباره مواد مخدر در اختيار آنها قرار ميگيرد.
شايد دلسوزاندن براي متهماني كه به جرم قتل عمد در زندان به سر ميبرند فايدهاي نداشته باشد اما تمام زندانيان به اين جرم محبوس نيستند و قرار است بعد از سپري كردن مدت محكوميت خود به جامعه برگردند ولي اين بلاي تازهاي كه در زندان به آن گرفتار شدهاند شايد بازگشت به جامعه را براي آنها برابر با تباهي كند چرا كه جداي از انگي كه به خاطر جرمشان به پيشاني آنها كوبيده شده است، از اين پس بايد انگ معتاد بودن را هم همراه خود داشته باشند.
تلاش مسئولان سازمان زندانها براي جلوگيري از ورود موادمخدر در حالي است كه طبق قانوني نانوشته، مجرمان هميشه يك قدم از قانون جلوتر هستند و اين واقعيت تلاش و اهتمام بيش از پيش مسئولان امر چه در داخل زندان و چه بيرون از زندان را ميطلبد.