استخراج فلزات به كمك ميكروب‌ها!

محققان مهندسي شيمي دانشگاه صنعتي شريف موفق به شناسايي و ثبت يک گونه جديد از باکتري‌هاي «تيوباسيلوس فرواکسيدانس» با قابليت استفاده در فرآيندهاي استخراج ميكروبي فلزات از معادن كم عيار شدند.

به گزارش ايسنا، دکتر روستا آزاد، استاد دانشکده مهندسي شيمي و نفت دانشگاه صنعتي شريف و مجري اين طرح با بيان اين كه امروزه استفاده از روش هاي فروشويي ميکروبي در استخراج معادن کم عيار نقش مهمي را ايفا مي کند، خاطرنشان كرد: در اين زمينه استخراج فلزات از معادن کم عيار با واسطه باکتري هاي «شيميوليتوتروفي» نظير At. ferooxidans بسيار با اهميت مي باشد ولي اين فرآيند استخراج، زماني مؤثر واقع مي شود که باکتري مورد استفاده خصوصيات بارزي داشته باشد که باعث کاهش هزينه ها و بالا رفتن بازده شود.

وي ادامه داد: در اين پروژه با هدف جداسازي باکتري هاي بومي معادن کشور که توانايي فروشويي فلزات را داشته باشند، نمونه هاي استخراج شده از معادن سرب و روي مناطق مرکزي کشور مورد بررسي قرار گرفت. در اين رابطه گونه هاي مختلف باکتري و قارچي جداسازي شد که يکي از اين گونه ها داراي توانايي ويژه اي در زمينه استخراج روي بود.

سرپرست دانشگاه صنعتي شريف خاطرنشان كرد: گونه مورد نظر از لحاظ خصوصيات بيوشيميايي و ژنتيکي (16Sr RNA) شناسايي شد که به عنوان يک گونه جديد از جنس «تيوباسيلوس فرواکسيدانس» که توالي DNA آن در بانک ژن تحت شماره FJ479706 مي باشد و به نام کشورمان ثبت شد.

وي گفت: توانايي استخراج فلز روي توسط اين باکتري در سه سطح مختلف، شامل آزمايشگاهي، بنچ و نيمه صنعتي مورد بررسي قرار گرفت که در تمامي اين سطوح راندمان بسيار بالايي بدست آمد که در مقايسه با موارد مشابه مورد استفاده در ديگر معادن داخلي (معادن مس) و بعضي از گزارش هاي بين المللي تفاوت بالا و معني داري مشاهده مي‌شود.

روستاآزاد تصريح كرد: يکي از توانايي هاي بارز اين گونه در مقايسه با گونه هاي مشابه، سرعت رشد بالا و توانايي اکسيداسيون فوق العاده بود که باعث برتري آن نسبت به ديگر گونه هاي موجود در کلکسيون‌هاي ميکروبي مي شود.

وي خاطرنشان كرد: در محيط هاي معدني بسياري از فلزات سمي در غلظت هاي بالا وجود دارند؛ بنابراين جداسازي باکتري هاي با مقاومت بالا بسيار با اهميت مي باشد، لذا ميزان مقاومت اين باکتري نسبت به اکثر فلزات سمي موجود در معادن سنجيده شد که در مورد بعضي از فلزات مثل روي، منگنز، نيکل، کبالت و سرب اين مقاومت در بالاترين ميزان گزارش شده تاکنون در مورد باکتري Acidithiobacillus ferrooxidans بوده است.

به گفته اين پژوهشگر، اين توانايي کمک شاياني در بالا رفتن راندمان استخراج دارد زيرا به علت مقاومت بالاي باکتري افزايش غلظت فلزات سمي در حين فرآيند استخراج نمي تواند اثر بازدارنده اي بر رشد باکتري داشته باشد. همچنين اين باکتري توانايي تحمل اسيد در pH زير يک را نيز دارد که در انجام فرايند بيوليچينگ نکته بارزي محسوب مي شود.

گفتني است، در اين پروژه دکتر داريوش عربيان به عنوان پژوهشگر فعاليت داشته و فرايند شناسايي با همکاري دانشگاه پوناي هند انجام شده است.