خط و نشان برای برخی شرکتها

دفاع از عملکرد بخش خصوصی و رد موضوع مربوط به تمایل این بخش در خرید" گوشت بدون استخوان" در واگذاریها، ایجاد جذابیت برای جلب نظر خارجیان در خرید سهام شرکتهای ایرانی قابل واگذاری در حالی که آنها با بخش خصوصی داخلی شرایط یکسانی برای خرید دارند، دفاع از عملکردکردزنگنه رئیس سابق سازمان خصوصی سازی، نظرات متفاوت افراد در قیمت گذاری شرکتها، توصیف سازمان خصوصی سازی به اینکه مسئولیتهای بزرگ همراه با اختیارات کمدارد ؛ از مهمترینمحورهای بخش دومگفتگوی پیمان نوری رئیس سازمان خصوصی سازی با خبرگزاری مهر است.

تعدیل دیدگاه‌ها درباره روشهای واگذاری

نوریدرباره نحوه توانمندسازی بخش خصوصی در کشور گفت: توانمندسازی بخش خصوصی به شکلهای مختلف می تواند انجام شود، در این زمینه بازنگری در روشهای واگذاری سهام باید در دستور کار قرار گیرد و این موضوع در قانون پیش بینی شده است، به‌ نحویکه بخشی از واگذاریها می تواند به روش پیمان مدیریت انجام شود.

رئیس کل سازمان خصوصی سازی افزود: در روش واگذاری به صورت پیمان مدیریت می توان حتی برای مدت 2 سال بدون اینکه واگذاری قطعیت یافته باشد، عملکرد بخش خصوصی را سنجید و بخش خصوصی با انگیزه ای که در این زمینه موفق عمل کند، شرکت را مالک شده و مسئولیتش قطعیت یابد، به عبارت دیگر در این روش عملکرد بخش خصوصی در مالکیت شرکت قبل از قطعیت یافتن آن مورد ارزیابی قرار می گیرد.

وی با تاکید بر اینکه برخی از روشهای واگذاری در قانون پیش بینی شده و بر این اساس باید ساختارهای فعلی روش واگذاری سهام تغییر یابد، تاکید کرد: این دیدگاه که فقط روشهای واگذاری همین چند روش موجود است را باید تعدیل کنیم و این مورد تنها بخشی از کار است.

نوری بر استفاده از امکانات، ابزارها و پتانسیلهای بخش خصوصی برای تقویت بازار سرمایه و همچنین تقویت فرهنگ عمومی در این زمینه تاکید و بیان کرد: برای نمونه سالها است که موضوع حمایت از تولیدکنندگان داخلی با مصرف کالاهای تولید داخل (حتی با کیفیت کمتر نسبت به مشابه کالای خارجی) به جهت حمایت از تولید داخل مطرح است.

معاون وزیر امور اقتصادی و دارایی ادامه داد: با خرید کالای خارجی بعضا با کیفیت پائین تر زنجیره ارزش افزوده را به یک کشور خارجی منتقل و سپس بیکاری را به کشور خود تحمیل می کنیم که آثار مخرب فراوانی را در پی دارد، گرچه قصد ندارم به این موضوع بپردازم اما باید فرهنگ سازی شود تا فرهنگ عامه به حمایت از بخش خصوصی بیاندیشد نه اینکه فقط دولت یا سازمان خصوصی‌سازی به این موضوع توجه داشته باشد. حمایت از بخش خصوصی وظیفه تک‌ تک افراد جامعه است.

جفا در حق بخش خصوصی

وی در پاسخ به این سئوال که آیا شما نیز معتقدید که بخش خصوصی در خرید سهام شرکتهای دولتی به دنبال "گوشتبدون استخوان ارزان " است؟ اظهارداشت: خیر. این صراحت لهجه و اظهارنظر قاطعانه و اینچنینی به نظرم جفا در حق بخش خصوصی است، زیرا بخش قابل توجهی از بخش خصوصی در واگذاریها به خوبی عمل کرده است.

نوری عنوان کرد: در برخی از موارد با کارکردهای بخش خصوصی پس از واگذاری سودآوری شرکتهای دولتی بالا رفته، بنابراین اینکه یک خط کش بگذاریم و بگوئیم که بخش خصوصی فقط "گوشت بدون استخوان می‌خواهد" منصفانه نیست، گرچه منطق سودآوری این موضوع را ایجاب می کند.

وی اضافه کرد: بخش قابل توجهی از اقتصاد کشور را بخش خصوصی اداره می کند و معتقد نیستم که بخش خصوصی صرفا به سودآوری و انتفاع خود می اندیشد، گرچه سودآوری و انتفاع یکی از شروط عقل معاش است و اگر جز این باشد باید به عمل تجاری شک کرد، اما اینکه کلابگوئیم بخش خصوصی صرفا به انتفاع شخصی صرف خود می نگرد، نگرش منصفانه ای نیست.

روشهای جدید واگذاری سهام

رئیس کل سازمان خصوصی سازی در پاسخ به این مطلب که تاکنون چند شرکت به روش پیمان مدیریت یا مذاکره و سایر روشهای غیرمتعارف واگذار شده اند؟ گفت: تقریبا هیچ شرکتی به این روشها واگذار نشده اند. در کل تاریخ سازمان خصوصی سازی فقط یک مورد واگذاری به روش مذاکره در سالهای پیش انجام شد و در سال گذشته و 7 ماهه ابتدای امسال هیچ واگذاری به روشهای مذکور صورت نگرفته است.

وی به صراحت عنوان کرد که هیچیک از روشهای دیگر خصوصی سازی تاکنون مورد استفاده قرار نگرفته است، اما واگذاری به روشهای مدرن با جدیت در دستور کار سازمان قرار دارد، برای روشهای جدیدی هم که در قانون پیش بینی نشده است، باید مجوزهای لازم را اخذ کنیم.

فروش سهام به خارجی ها

نوری در مورد واگذاری سهام شرکتهای مشمول اصل 44 به خارجی ها گفت: تنها دو مورد واگذاری سهام شرکتهای دولتی به خارجی ها که یکی از آنها فروش سهام پتروشیمی رازی به ترکها بود، صورت گرفته است. تا به امروز واگذاری بین المللی چندان قوی نبوده است، به اعتقاد اینجانب بخشی از آن به شرایط مندرج در قانون بازمی گردد؛ بنابراین یکی از محورهایی که به طور جد پیگیری خواهیم کرد موضوع بازاریابی بین المللی است.

وی با تاکید بر اینکه در فروش بین المللی خریدار خارجی باید مطابق قواعد و ضوابط مربوطه در کشور به این موضوع ورود یابد، افزود: برای خریدار خارجی ضوابط به گونه ای دیگر و سهل تر نیست؛ بلکه شرایط آنها با خریداران داخلی مساوی است، یکی از اقدامات آتی سازمان معرفی شرکتهای قابل واگذاری از طرق مختلف از جمله سایت سازمان به زبانهای مختلف است.

معاون وزیر امور اقتصادی و دارایی از برنامه ای برای معرفی شرکتهای قابل عرضه و جذاب در سبد سازمان خصوصی سازی به خارجی ها خبرداد و تصریح کرد: اگر علاقمندان خارجی برای خرید سهام شرکتهای دولتی تمایل داشته باشند، باید در چارچوب ضوابط و مقررات موجود عمل کنند.

مسئولیتهای گسترده و اختیارات کم

به گفته وی، کار واگذاری سهام به خارجی ها با این ضوابط، مقررات و چارچوبها به ویژه در بخش بین الملل کار ساده‌ای نیست، اخیرا رئیس سابق سازمان خصوصی‌سازی در همایشی سازمان خصوصی سازی را سازمانی با مسئولیتها و پاسخگویی‌های گسترده و بدون اختیار عنوان کرد که دور از واقعیت نیست، بیان این جمله از سویکردزنگنه جمله ساده ای نبود، بلکه حاصل و نتیجه 5 سال فعالیت شبانه روزی وی در این سازمان بود.

نوری درباره عملکرد رئیس سابق سامان خصوصی سازی اضافه کرد:کردزنگنه در سازمان خصوصی سازی زحمات فراوانی را متقبل شد و همیشه سعی کرده ام که از تلاشهای وی قدر شناسی کرده و از عملکردش در سازمان دفاع کنم.

وی عنوان کرد: در اصل سازمان خصوصی‌سازی در قیاس مسئولیتهایی که بر عهده دارد و توقعاتی که از این سازمان وجود دارد، دارای اختیارات محدودی است.

این مقام مسئول در سازمان خصوصی سازی دلیل حضور کم رنگ خارجی ها در خرید سهام شرکتهای دولتی ایرانی را تمرکز فروش سهام در بخش بازار داخلی عنوان و حسن ورود خارجی ها در این زمینه را افزایش سطح رقابت در بخش خصوصی برای خرید شرکتهای آماده برای واگذاری اعلام کرد.

نوری در مورد نظارتهای پس از واگذاری سهام اظهارداشت: امروز دیگر در این خصوص که هزینه پیشگیری قبل از درمان، کمتر است و امکان اصلاح را بیشتر می کند، شکی نیست؛ تاکنون نیز سازمان خصوصی سازی سعی کرده با همین سناریو کارها را به پیش ببرد، اما کدام انسان منصفی است که 700 هزار میلیارد ریال واگذاری را مشاهده کند و تنها با مشاهده چند اشکال در گذشته، تمام عملکرد این مجموعه را زیر سئوال ببرد؟

رئیس سازمان خصوصی سازی با تاکید بر اینکه استدلالهای ارائه شده رافع مسئولیتهای این سازمان پس از واگذاری نیست، گفت: به همین دلیل هم معاونتی تحت عنوان معاونت نظارت در سازمان وجود دارد، اما سئوال می کنم که شرایط و پتانسلهای موجود چه میزان اجازه نظارتهای عالیه را بر مجموعه های قابل واگذاری می دهد؟

اعطای تسهیلات به شرکتهای واگذار شده فقط با اجازه سازمان

به گفته این مقام مسئول در سازمان خصوصی سازی قبلا شرکتهای واگذار شده بدون هماهنگی و کسب نظر این سازمان می توانستند از تسهیلات بانکی استفاده کنند؛ اما هم اکنون با دستور قانونگذار موظف هستند که برای دریافت این تسهیلات قبلا نظر سازمان خصوصی سازی را دریافت کنند که همین کار خود یک عامل نظارتی است.

وی خاطرنشان کرد: فروش دارایی‌های شرکتهای دولتی که در فهرست واگذاریها قرار می گیرند حتما باید با کسب اجازه از سازمان خصوصی سازی باشد، به عبارتی بخشی از ابزارها و نه تمام آنها در اختیار ما است. اگر با این حجم از واگذاری ها بخواهیم نظارتهای پس از واگذاری را هم انجام دهیم باید وقت قابل توجهی را به نظارتهای پس از واگذاری اختصاص دهیم.

نوری، کار سازمان خصوصی سازی را مهم ارزیابی کرد و گفت: معتقدم که اصل 44 یک تحول بنیادی اقتصادی است که اگر در تمامی ابعاد به نحو صحیح به اجرا گذاشته شود، ارتقای کمی و کیفی اقتصاد کشور را در بر دارد. امروز حداقل در افکار عمومی وقتی بحث اصل 44 مطرح می شود، حتما اسم سازمان خصوصی سازی در کنارش قرار می گیرد.

زیر ذره بین قرار داریم

وی با اشاره به حجم واگذاریهای صورت گرفته به میزان 700 هزار میلیارد ریال (که حدود نیمی از آن سهام عدالت بوده است) طی 5 سال گذشته اظهارداشت: این حجم و تنوع در واگذاری سهام شرکتهای دولتی باعث شده که عملکرد سازمان زیر ذره بین قرار گیرد و حساسیتها به اقدامات سازمان بالا باشد. کارکرد سازمان آنقدر مهم است که بسیاری از سازمانها و دستگاه‌های نظارتی برنامه های مرتبط را مورد توجه قرار می دهند و به اخبار سازمان با توجه به تاثیراتی که بر اقتصاد کشور دارد، اهمیت وافر نشان می دهند که جای تقدیر دارد.

پاسخ به انتقادات قیمت بیمه دانا

رئیس سازمان خصوصی سازی در مورد انتقاداتی که به سازمان خصوصی سازی در مورد نحوه قیمت گذاری سهام برخی از شرکتهای مشمول اصل 44 همچون بیمه دانا و سایپا صورت می گیرد، تصریح کرد: گرچه واگذاری سهام بیمه دانا قبل از حضورم در سازمان اتفاق افتاد، اما از این موقعیت استفاده می کنم و از عملکرد همکارانم در واگذاری سهام این شرکت دفاع می کنم.

وی عنوان کرد: قیمت گذاری دادوستدی سهام مزبور در بازار و در ضمن عرضه و تقاضا صورت گرفته، بررسی کارشناسی مشخص می کند که سازمان خصوصی سازی در قیمت گذاری بیمه دانا دچار اشتباه نشده است، بلکه این رخداد حاصل کارکردها و مکانیزمهای بازار بوده است که منجر به افزایش لحظه‌ به ‌لحظه قیمت سهام بیمه دانا شده بود.

نوری موضوع دیگر را بحث قیمت گذاری عنوان و بیان کرد: قیمت گذاری که در حال حاضر انجام می شود، متدولوژی و روشهای عرفی است که در سایر کشورها هم وجود دارد و اختراع و ابداع جدیدی نیست. روش خالص ارزش دارایی ها، روش بازده و غیره از متدهایی است که در تمام دنیا وجود دارد، اینکه این ابزار به روز باشد، همانگونه که قولش را داده ام این کار را به نتیجه خواهم رساند.

وی یادآور شد: انتقاداتی که در گذشته از جهات مختلف به سازمان خصوصی سازی صورت گرفته نشان ‌دهنده اهمیت کارکردهای سازمان و دغدغه های موجود در این بحث است.

نوری در مورد موانع خصوصی سازی در کشور با بیان این مطلب که مانع زمانی مشکل ساز است که کارها را کند نماید، گفت: دغدغه های سازمان به دو بخش درونی و برونی باز می گردد، به عنوان یک خبرنگار منصف امروز گشتی در سایتهای اینترنتی بزنید، حتما متوجه می شوید که یکسری از افراد برای مثال، قیمت گذاری در مورد یک شرکت خاص را پائین و یکسری از افراد بالا عنوان می کنند.

وی بیان کرد: از سوی دیگر حساسیت و نقادی بیش از حد و گاها غیرمنطقی باعث می شود که نه تنها سازمان خصوصی سازی بلکه هر سازمان دیگری به این سمت برود که سرعت و حرکت خود را کاهش دهد.

گلایه از دستگاه‌ها

معاون وزیر امور اقتصادی و دارایی ضمن گلایه از عدم همراهی برخی دستگاه‌ها در سالهای گذشته با سازمان خصوصی سازی گفت: مگر سازمان تا چه اندازه فرصت و انرژی برای متقاعد کردن دستگاه‌ها به منظور واگذاری سهام که بر اساس قانون وظیفه سازمان خصوصی سازی است، دارد.

وی تشریح کرد: وقتی قانون گذار اعلام می کند که فلان شرکت تا پایان سال 89 برای واگذاری سهام فرصت دارد، سازمان تازه بیاید دستگاه‌های اجرایی را برای واگذاری قانع کند که این کار قانونی اتفاق بیافتد؟

نوری یکسری از موانع را به پتانسیلهای درونی سازمان مرتبط دانست و افزود: سازمان کارهای بزرگی را بر عهده گرفته است، اما ساختار و شاکله سازمان و قوانین حاکم بر آن چندان این وظیفه عظیم را تسهیل نمی کند، یعنی با ساختار دولتی و چارچوبهای در نظر گرفته شده چنین عمل بزرگی یعنی اجرای اصل 44 را می خواهیم انجام دهیم، اما هیچ مصونیتی در این کار نداریم که مثلا بعدا کسی عنوان کند که به خاطر اجرای این قانون فلان عمل از سوی سازمان صورت گرفته است.

وی بر نحوه درست اطلاع رسانی سازمان خصوصی سازی با توجه به اهمیت کار تاکید کرد و گفت: اگر اخباری اشتباه منعکس شود، چه کسی پاسخگوی مردمی که بر اساس این اطلاع رسانی عمل می‌نمایند، خواهد بود. این اطلاعات و اخبار مکانیزم بازار را تحت تاثیر قرار می دهد و اغلب برگشتی برای آن نیست.

واگذاری نمایشگاه بین المللی

رئیس سازمان خصوصی سازیدرباره درخواست اتاقهای بازرگانی و تعاون برای واگذاری نمایشگاه بین المللی به آنها گفت: شاکله عملکرد سازمان خصوصی سازی چارچوبی است که قانون برای آن تعریف کرده است؛بنابراین طبق قانون عمل می شود. همچنین دستگاه‌هایی هستند که بنا به دلایلی علاقمندند که شرکتی از مجموعه های آنها واگذار نشود در این قضیه سازمان تصمیم گیر نیست، قانونگذار مرجع تصمیم گیری در واگذاری و تعیین فهرست آنها است.

نوری افزود: دستگاه‌ها می توانند از طریق مراجع قانونی ذی صلاحی که در قانون تعبیه شده است، اگر خواستار خروج شرکتی از مجموعه شرکتهای لازم برای واگذاری هستند، اقدام کنند و به محض اینکه این دستور از مراجع ذی صلاح به سازمان واصل شود، اطاعت می کنیم. قطار خصوصی سازی به مسیر خود ادامه می دهد، اگر کسی مجوز پیاده شدن از این قطار را گرفت مجوز را ارائه کند، آنها را به خدای بزرگ می سپاریم.